1. Біздің заманымызға дейінгі жазу- сызулар мен аңыз- жырлар


« Жетімдерге жем бердім , Жесірлерге жер бердім . Ақырында дүние – ай , Сол ерліктен не көрдім ?! » -



бет48/177
Дата06.04.2022
өлшемі0.56 Mb.
#456605
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   177
1. Бізді? заманымыз?а дейінгі жазу- сызулар мен а?ыз- жырлар

« Жетімдерге жем бердім ,
Жесірлерге жер бердім .
Ақырында дүние – ай ,
Сол ерліктен не көрдім ?! » - деген үзінді Махамбеттің қай өлеңінен алынған : (« Әй ,Махамбет , жолдасым »
Махамбеттің Исатай өкінішін суреттеген өлеңі: (« Әй ,Махамбет , жолдасым »)
Махамбеттің Исатай Тайманұлының сом тұлғасын жасаған өлеңі:
( « Тарланым » )
Үзінді авторы :
Кермиығым , кербезім !
Керіскедей шандозым !
Құландай ащы дауыстым!
Құлжадай айбар мүйіздім ! ( М.Өтемісұлы « Тарланым » )
ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы қазақ ідебиеті
Қашаған Күржіманұлы (1841-1929)
Туған жері: Түркіменстанның Ташауыз қаласының маңы, 1929 жылы Маңғыстауда дүние салған.
30 шақты өлеңі: "Қонақкәде", Тойбстар", "Аралбайды жұбату", "Ерғали сұпыға айтқаны", "Байларға", "Оразалыға", "Көптілеу байға", "Қарашұбар ала ешкі", "Бұл дүниеде не жетім?", "Осы күн жолдас болдым сексенменен", "Қартайған шағында айтқаны" т.б.
5 айтысы: Нұрыммен, Ізіммен, Жаскелең, Берекет, Күлзипа, Ізбас...
Дастандары: "Адай тегі", "Атамекен", "Топан", "Әзіретқали"
Қашаған көңілайту, беташар, тойбастар, қонақкәде, тілек-бата, сияқты ауыз әдебиетіндегі тұрмыс-салт жырларын дамытып өз жанынан шығарып айтқан. Сондай жырларының бірі - "Қонақкәде". Ал "Аралбайды жұбату" жырында жалғыз ұлынан айрылып, жапа шегуші Аралбайды сөйлетеді. "Есқали сұпыға айтқаны" өлеңінде ағашты мақтай отырып, домбыраны қастерлейтін халық мінезін жанамалап айтуды шебер қолданған.

  • "Атамекен" дастаны тарихи оқиғаға негізделген. "Топан" - Каспий теңізінің тасқынына ұшыраған халық мұңын шыншылдықпен бейнелеген, опатимистік рухы жоғары дастан. "Адай тегі" дастанында Адай елінің түпкі тегінен бергі таралу шежіресін аңыз негізінде баян етеді.

  • "Аралбайды жұбату" кімнің жыры (Қашаған Күржіманұлы)

  • Қашаған Күржіманұлының жыры: (Бұл дүниеде не жетім?)

  • Қашағаннның Каспий теңізінің сұрапыл тасқынына ұшыраған халық қайғысы айтылатын дастаны: ("Топан")

  • Қашаған Күржіманұлының "Атамекен" дастанына қатысты нұсқалар: (Тарихи оқиғаға негізделген; Хорезм бектерінің шапқыншылығына қарсы күрес; Хан-сұлтандардың өзара қықысқан қылықтары)

  • Қашаған Күржіманұлы дамытқан тұрмыс-салт жырлары: (Беташар; Тойбастар; Көңіл ату;) (және қонақкәде, тілек-бата)

  • Қашаған Күржіманұлының дастандары: ("Атамекен"; "Адай тегі"; "Топан")




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   177




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет