Үкілі Ыбырай Сандыбайұлы (1856-1932)
Туған жері:Ақмола облысы, Көкшетау уезіне қарасты №5 ауыл, Сандыбай бұлағы.
Жырлаған дастандары: «Қыз Жібек», «Мұңлық-Зарлық», «Боз жігіт», «Мың бір түн», «Тотының тоқсан тарауы».
Әндері: «Жиырма бес», «Мақпал», «Шалқыма», «Гәкку», «Қарақат көз», «Маңмаңгер», «Арарай», «Желдірме», «Қалдырған», «Бір қызық-ит жүгіртіп, аң ауласа», т.б.
Айтыстары:Құдайберген және Доскеймен айтысы.
Үкілі Ыбырайдың туған жері: (Ақмола облысы Көкшетау уезіне қарасты №5 ауыл Сандыбай бұлағы)
Ақмола облысы Көкшетау уезіне қарасты 5- ауылда дүниеге келген, «әнші ақындар» деп аталатын үлкен бір өнерпаз топтың көрнекті өкілі:
(Ы. Сандыбайұлы)
«Дала артисі» атанған әнші: (Үкілі Ыбырай)
Үкілі Ыбырайға бала кезінде түсінде бата берген ақындар: (Нұркей, Орынбай)
Үкілі Ыбырайдың өлеңге айналдырып жатқа айтқан қисса-дастаны: («Мың бір түн»)
Үкілі Ыбырайдың біздің заманымызға жеткен екі айтысы: (Құдайбергенмен, Доскеймен айтысы)
*** Үкілі Ыбырай нәр алған негізгі бастаулар: (*Халықтың музыкалық мұрасы; *Бай ауыз әдебиеті;* Қазақтың ұлттық саз өнері)
Ы. Сандыбайұлының ару қыздың сұлу сипатын аса нанымды етіп бейнелеп берген өлеңі: («Қарақат көз»)
Ы. Сандыбайұлының өлеңі: («Жиырма бес»)
***Үкілі Ыбырайдың өлеңдері: («Шалқыма», «Мақпал», «Жиырма бес», «Қалдырған», «Қарақат көз», «Гәкку»)
***Үкілі Ыбырайдың өз өмірінің айшықты тұстарын әсерлі баяндайтын туынды(лар)ы: («Шалқыма», «Гәкку», «Жиырма бес»)
«Гәкку», «Мақпал», «Маңмаңгер» өлеңдерінің авторы: (Ы. Сандыбайұлы)
«Маңмаңгер», «Арарай», «Шалқыма» өлеңдерінің авторы: (Ы. Сандыбайұлы)
Үкілі Ыбырайдың ел арасына кеңінен тараған ән-өлеңі: («Гәкку»)
Үкілі Ыбырайдың «Гәкку» әні бас кейіпкердің ариясы болған опера: («Қыз Жібек» операсы)
Достарыңызбен бөлісу: |
