Орталық процессордың негізгі сипаттамалары

Микропроцессор келесі қызметтерді орындайды:

• 
  Командалар мен операндтардың адрестерін есептеу;
  
• 
  Негізгі жадыдағы командаларды таңдау және дешифрациялау;
  
• 
  Негізгі жадыдан, микропроцессор регистрлері және сыртқы құрылғылар адаптерлерінің регистрлерінен мәліметтер таңдау;
  
• 
  Сыртқы құрылғыларға қызмет көрсету адаптерлерінен түсетін сұраныстар мен командаларды қабылдау және өңдеу;
  
• 
  Мәліметтерді өңдеу және оларды негізгі жадыға, микропроцессор регистрлеріне, сыртқы құрылғылар адаптерлерінің регистрлеріне жазу;
  
• 
  Дербес компьютердің барлық басқа да блоктары мен түйіндері үшін басқару сигналдарын өңдеу;
  
• 
  Келесі командаға өту.
  

• 
  разрядтылығы;
  
• 
  жұмыстың тактілік жиілігі;
  
• 
  кэш-жады көлемі;
  
• 
  нұсқаулар құрамы;
  
• 
  конструктив;
  
• 
  жұмыс кернеуі және т.б.
  

Адрестік кеңістік — бұл тікелей микропроцессор адрестей алатын негізгі жады ұяшықтарының максимальды саны.

Микропроцессордың жұмыс тактілік жиілігін көбінесе оның ішкі әрекет ету жылдамдығы анықтайды, әрбір команда белгілі бір такт саны ішінде орындалады. Дербес компьютердің әрекет ету жылдамдығы (өнімділігі) микропроцессор жұмыстанатын аналық тақша шинасының тактілік жиілігіне тәуелді болады.

Микропроцессор тақшасында орнатылатын кэш-жадының екі-үш деңгейі болады:

• 
  L1 – 1-деңгейдегі жады, микропроцессордың негізгі микросхемасы ішінде (ядро) орналасады және әрқашан микропроцессордың толық жиілігімен жұмыс істейді (L1 алғаш рет 486 және 386SLC микропроцессорларында енгізілді);
  
• 
  L2 - 2-деңгейдегі жады – микропроцессор тақшасында орналастырылған және ішкі микропроцессорлық шинамен, ядромен байланысқан кристалл (алғаш рет Pentium II микропроцессорында енгізілген). L2 жадысы микропроцессордың толық немесе жартылай жиілігімен жұмыс істей алады. Бұл кэш-жадының тиімділігі микропроцессорлық шинаның өткізу қабілетіне де тәуелді болады.
  

Алғашқы микропроцессор 1971 жылы Intel (США) фирмасымен шығарылды және МП 4004 деп аталды. Қазіргі кезде түрлі фирмалар көптеген әртүрлі микропроцессорлар шығарады, бірақ әлдеқайда танымал және кең тарағандары Intel, AMD фирмаларының микропроцессорлары және соларға ұқсастары болып отыр.