1. Физиологияның ғылым ретінде жалпы сипаттамасы
Мембрана арқылы иондардың тасымалдану жүйесі. Иондардың активті және
жүктеу/скачать 1.43 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 13. Мембраналық насостардың жұмыс істеу принциптері
| 12. Мембрана арқылы иондардың тасымалдану жүйесі. Иондардың активті және
пассивті тасымалы. Ұйымның барлық деңгейлеріндегі тірі жүйелер - бұл ашық жүйелер. Тіршіліктің біртұтас клеткасы - жасуша және клеткалық органеллалар да ашық жүйелер. Сондықтан заттарды биологиялық мембраналар арқылы тасымалдау тіршіліктің қажетті шарты болып табылады. Жасушалық зат алмасу процестері, биоэнергетикалық процестер, биопотенциалдардың пайда болуы, жүйке импульстарының пайда болуы және т.б. заттардың мембраналар арқылы тасымалдануымен байланысты.Биомембраналар арқылы заттардың тасымалдануын бұзу түрлі патологияларға әкеледі. Емдеу көбінесе дәрілік заттардың жасуша мембраналары арқылы енуімен байланысты.Биологиялық мембраналар арқылы заттарды тасымалдауды екі негізгі түрге бөлуге болады: пассивті және активті. Пассивті және Активті транспорт анықтамалары электрохимиялық потенциал ұғымымен байланысты. Кез келген берудің қозғаушы күші энергия айырмашылығы екені белгілі. Бос энергия (Гиббс энергиясы) тұрақты қысым, температура және тасымалданатын бөлшектердің саны кезінде анықталады. Соңғы жағдай мембрана арқылы заттың бөлшектерін бір бетінен екінші бетке өткізуді сипаттауға ыңғайлы. Пассивті транспорт заттың электрохимиялық потенциалының айырмашылығы бағытында жүреді, өздігінен пайда болады және АТФ бос энергиясын қажет етпейді. Активті транспорт - бұл электрохимиялық потенциалы төмен мәні бар орыннан оның үлкен мәні бар орынға өту процесі. Бұл процесс энергияның өсуімен бірге жүреді, өздігінен жүрмейді, бірақ тек АТФ гидролизімен бірге жүреді. 126ЖМ Назарқұл Еркебұлан 13. Мембраналық насостардың жұмыс істеу принциптері Кейбір молекулалар жасуша мембранасынан өздері өте алмайды. Бұл олардың мембраналық материалдағы ерімейтіндігіне байланысты болуы мүмкін немесе олардың молекулалары ақуыз кеуектерінен өту үшін тым үлкен. Осмос кезіндегі су сияқты, басқа молекулалар да барлық қол жетімді көлемде біркелкі бөлінгенше олардың төменгі концентрациясы бағытында қозғалады. Бұл құбылыс концентрация градиентінің диффузиясы деп аталады. Егер молекула жасушаның ішіне немесе сыртына кіру үшін концентрация градиентіне қарсы тұруы керек болса, онда ол белсенді тасымалдау деп аталатын процесті қолданып тасымалданады. Алайда, белсенді тасымалдау жасушадан қуат талап етеді. Белсенді көліктің екі негізгі түрі бар: диафрагма сорғылары және везикулярлы көлік. Диафрагмалық сорғылар - бұл мембрана арқылы өтетін белоктар, олар өздерімен аз мөлшерде молекулаларды тасымалдай алады, керісінше, везикулярлы тасымалдаумен салыстырғанда едәуір көп зат тасымалдауға болады. жүктеу/скачать 1.43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|