1. Физиологияның ғылым ретінде жалпы сипаттамасы
Клеткалық мембрананың негізгі қасиеттері
жүктеу/скачать 1.43 Mb. Pdf көрінісі
|
| 14.Клеткалық мембрананың негізгі қасиеттері.
Клеткалық мембрана- жұқа липопротеинді пластина, оның құрамындағы липидтердің мөлшері шамамен 40%, ақуыздар - шамамен 60%. Мембрананың сыртқы бетінде аз мөлшерде көмірсулар болады, олардың молекулалары ақуыздармен немесе липидтермен байланысып, гликокаликсті құрайды, олардың құрылымы мен қызметтері әр түрлі жасушалар арасында өзгеруі мүмкін. Жасуша мембранасының құрылымдық элементтеріне сипаттама. Фосфолипидтер жасуша мембранасының құрылымдық негізін құрайды, зарядталған бөлшектер мен суда еритін заттардың молекулаларына кедергі болып табылады. Липидтер жасуша мембранасының жоғары электрлік кедергісін қамтамасыз етеді. Мембрананың фосфолипид молекулалары екі бөліктен тұрады, олардың біреуі заряд алып, гидрофильді болады, ал екіншісі, керісінше, зарядталмайды және гидрофобты. Бұл липидтердің өздігінен билайер мембраналық құрылымын қалыптастыру қабілетін анықтайды. Жасуша мембраналарының липидті қабатында холестерин көп. Протеиндерден айырмашылығы, липидтер алмасуы баяу жүреді. Алайда, мысалы, ми нейрондарының қозуы олардың липидтерінің төмендеуіне әкеледі. Атап айтқанда, ұзаққа созылған ақыл-ой жұмысынан кейін, шаршау кезінде нейрондардағы фосфолипидтердің мөлшері азаяды. Жасуша мембранасының ақуыздары. Фосфолипид матрицасына енгізілген ақуыздар интегралды деп аталады. Көптеген интегралдық ақуыздар жасуша мембранасының бүкіл қалыңдығына еніп, иондық каналдар түзеді. Мембрана ақуыздарының жаңаруы өте жылдам - 2-5 күн ішінде. Жасуша мембраналарында мыңдаған әр түрлі белоктар кездеседі, оларды келесі негізгі класстарға біріктіруге болады: құрылымдық ақуыздар, ферменттер, тасымалдаушылар, ион насостар, нақты рецепторлар. Жасуша мембранасының функциялары өте алуан түрлі. Клетка мембранасының барьерлік функциясы барлық жасушаларға тән, бірақ ол эпителий ұлпасында ерекше рөл атқарады, 126ЖМ Назарқұл Еркебұлан олар дененің ішкі ортасын сыртқы ортадан бөлетін беттерді құрайды. Көптеген патологиялық процестерде жасуша мембраналарының тосқауылдық қызметі бұзылған. Клетка мембранасының транспорттық қызметі барьерлік функциясымен бірге жасушаны зерттеу үшін оңтайлы жасушаішілік ортаның құрамын қалыптастырады және жақсы реттейді. Бөлшек пен су тасымалы организм үшін өте маңызды процесс. Рецептор функциясы - бұл әр түрлі ынталандыруды және оларға жасушалардың реакциясын тануды қамтамасыз ететін арнайы құрылымдар - рецепторлардың көмегімен дененің сыртқы және ішкі ортасындағы өзгерістерді қабылдау. жүктеу/скачать 1.43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|