1. Гісторыя – навука, якая вывучае ўсю сукупнасць з’яў грамадскага жыцця на працягу існавання грмадства


Падзелы Рэчы Паспалітай. Уваходжанне беларускіх зямель у склад Расійскай імперыі



бет27/61
Дата02.01.2022
өлшемі230.8 Kb.
#454213
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   61
ответы по ист. Бел.

17. Падзелы Рэчы Паспалітай. Уваходжанне беларускіх зямель у склад Расійскай імперыі

Прычыны падзелаў Рэчы Паспалітай заключаліся най-перш ва ўнутрыпалітычным становішчы самой дзяржавы. Яно характарызавалася як палітычны крызіс, або бязладдзе. Такое становішча было вынікам злоўжывання шляхецкімі вольнасцямі. На пасяджэннях сойма яшчэ з другой паловы XVI ст. дзейнічала права «ліберум вета». Згодна з ім, калі хоць адзін дэпутат сойма выступаў супраць, то рашэнне не прымалася, а пасяджэнне сойма спынялася. У выніку боль-шасць соймаў была сарвана. Дзяржаўнае кіраванне характа-рызавалася ўсеўладдзем магнатаў і шляхты і слабасцю кара-леўскай улады ў асобе апошняга караля Рэчы Паспалітай Станіслава Аўгуста Панятоўскага.

Унутрыпалітычнае становішча ўскладнялася знешнепа-літычнымі абставінамі, звязанымі ў пачатку XVIII ст. з бая-вымі дзеяннямі ў гады Паўночнай вайны, Рэч Паспалітая стала «заезным дваром і карчмой» для іншаземных войскаў. Такое становішча дазваляла суседнім дзяржавам умешвацца ва ўнутраныя справы Рэчы Паспалітай,

У 1772 г. у Пецярбургу быў падпісаны дакумент аб пер-шым падзеле Рэчы Паспалітай паміж Расійскай імперыяй, Прусіяй і Аўстрыяй. Да Расіі адышла Усходняя Беларусь.

Спробай выратаваць дзяржаву ад гібелі стала прыняцце соймам 3 мая 1791 г.КанстытуцыіРэчыПаспалгтай. Кансты-туцыя ліквідавала падзел Рэчы Паспалітай на Полынчу і ВКЛ, абвясціла агульную дзяржаву з адзіным урадам, агуль-ным войскам і фінансамі. Хаця Канстытуцыя заклала аснову для вывядзення Рэчы Паспалітай з крызісу, аднак час на рэ-фармаванне дзяржавы быў ужо ўпушчаны.

У 1793 г. адбыўся другі падзел Рэчы Паспалітай. Пад уладу расійскай імператрыцы Кацярыны II адышла цэнтральная частка беларускіх зямель.

Спробай захаваць незалежнасць Рэчы Паспалітай у межах 1772 г. (да першага падзелу) стала паўстанне 1794 г. на чале з ураджэнцам Беларусі Тадэвушам Касцюшкам. Ён кіра-ваў паўстаннем на тэрыторыі Польшчы. У папярэдні перыяд свайго жыцця Т. Касцюшка сем гадоў правёў у Амерыцы, дзе актыўна ўдзельнічаў у барацьбе паўночнаамерыканскіх ка-лоній супраць англійскага каланіяльнага ўладарніцтва, Ён быў асабіста знаёмы з першым прэзідэнтам ЗШ А Джорджам Вашынгтонам, сябраваў з адным з аўтараў амерыканскай «Дэкларацыі незалежнасці» Томасам Джэферсанам. Т. Касцюшка з'яўляецца нацыянальным героем ЗША і Польшчы, ганаровым грамадзянінам Францыі.

Паўстанне праходзіла пад лозунгам «Вольнасцъ, цэлас-насць, незалежнасць». Актыўны ўдзел у ім узялі патрыятычная шляхта, мяшчанства, сялянства, святарства (царкоўныя дзеячы).

У ВКЛ на чале паўстання стаяў палкоўнік Якуб Ясінскі. Тут быў утвораны асобны ад Польшчы орган кіраўніцтва паўстаннем — Найвышэйшая Літоўская рада. Заклік Кас-цюшкі да аднаўлення Рэчы Паспалітай у межах 1772 г. знай-шоў водгук сярод магнатаў і шляхты ВКЛ. У выдадзеным ім «Паланецкім універсале» Т. Касцюшка таксама абяцаў выз-валіць з-пад прыгону тых сялян, якія прымуць удзел у паў-станні. У атрады паўстанцаў пацягнуліся касінеры — сяляне, узброеныя косамі. На тэрыторыі Беларусі яны складалі да адной трэці ад колькасці паўстанцаў. Аднак дасягнуць маса-вай падтрымкі насельніцтва кіраўнікам паўстання не ўдало-ся. Паўстанне было падаўлена расійскімі войскамі. У1795 г. было падпісана пагадненне аб тпрэцім, канчатковым падзеле Рэчы Паспаліпгай паміж Расіяй, Аўстрыяй, Прусіяй. Да Расіі адышлі заходнебеларускія землі. Рэч Паспалітая спыніла сваё існаванне.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   61




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет