3. Егер екі айнымалының кем дегенде біреуі реттік шкалаға ие болса немесе қалыпты үлестірілген
болмаса, Спирманның немесе τ-Кендаллдың дәрежелік корреляциясы қолданылады. Егер бастапқы
деректерде шығарындылар болса, Кендалл коэффициентін қолданған жөн.
Корреляцияны талдау
Деректерді жинау: талдауға арналған деректердің үлгісін алу.
Шашырау диаграммасын құру: байланыс түрін алдын ала бағалау үшін деректерді
визуализациялау.
Корреляция коэффициентін есептеу: байланыс дәрежесін анықтау үшін формулалардың бірін
қолдану.
Нәтижелерді түсіндіру:
Байланыстың күші мен бағытын анықтау.
Статистикалық маңыздылығын тексеру (мысалы, p мәнін пайдалану).
Корреляцияның талдаудың практикалық маңыздылығына әсерін бағалау.
Корреляция түрлері:
Шашырау диаграммасы (Scatterplot, Scatter diagram)
Диаграмма сипаттамалары:
көлбеу (байланыс бағыты)
ені (күш, байланыстың тығыздығы)
Байланыс күші нүктелердің қаншалықты тығыз орналасқандығына байланысты-регрессия
сызығына жақын объектілер-нүктелер сызыққа неғұрлым жақын болса, байланыс соғұрлым күшті
болады.
Жалған корреляция
Егер зерттелетін екі шаманың арасында тығыз байланыс орнатылса, бұл олардың себептік өзара
тәуелділігінен туындамайды. Есепке алынбаған факторлардың бір мезгілде әсер етуінің арқасында
шынайы байланыстың мәні бұрмалануы мүмкін. Сондықтан мұндай корреляцияны жиі "жалған"
деп атайды.
Мысал: "Аист балаларды әкеледі"
"Жалған" корреляцияны анықтау үшін жеке корреляциялар қолданылады.
Достарыңызбен бөлісу: