1 Оқушыларды мәтінді есептер шығаруға үйретудің психологиялық-педагогикалық мәселелері

Жұмысқа және еңбек өнімділігіне байланысты есептер

жүктеу/скачать 0.99 Mb.

бет	4/6
Дата	30.04.2023
өлшемі	0.99 Mb.
	#473028

1 2 3 4 5 6

Есеп шығаруға үйренудің әдістері

Құбырлармен толтырылатын бассейнге байланысты есептер

Жұмысқа және еңбек өнімділігіне байланысты есептер
Бұл типтегі есептердің негізгі компоненттері: - жұмыс, - уақыт, -жұмыстың еңбек өнімділігі уақыт бірлігіндегі еңбек өнімділігі.

Есепті шығаруда келесі жоспарды қолданымыз:
1) Бітірілуі тиіс жұмысты бірге теңестіріп аламыз.
2) Әр жұмысшының еңбек өнімділігін жеке тауып аламыз, яғни , мұндағы – әр жұмысшының жеке алғанда жұмысты толық бітіре алу уақыты.
3) Әр жұмысшының жеке жұмыс істеген уақыттағы орындағын жұмысын табамыз.
4) Әр жұмысшының жеке жасаған жұмысының қосындысын жұмыс көлеміне теңестіру арқылы теңдеу құраймыз (егер есептің шартында жұмысшылар бірге орындаған болса).
Жұмысқа арналған бірнеше қарапайым есептерді қарастырайық.
Есеп. Жоспар бойынша тракторлық бригада 14 күнде егіс алқабын жыртуы тиіс еді. Бригада күніне жоспарланған межеден 5 га артық жер жыртады, сондықтан жұмысты 12 күнде аяқтады. Қанша гектар жер жыртылады?
_{Шешуі: Бригаданың еңбек өнімділігін x-деп белгілейік (га\күн), х>0}

_{Шамалар}	_{Жер жыртылуы}
_(га)	_{Жоспар бойынша}	_{Іс жүзінде}

	_бірдей
_{(га\күн)}
_{(күндер)}

Теңдеу құрып шешеміз:

_{Жоспар бойынша өнімділік 30 га\күн, ал жыртылған жер бетінің ауданы:}
Жауабы:420 га(гектар).
_Есеп:_{Бір ағаш шебері жұмысын 12 күнде, ал екіншісі сондай жұмысты 6 күнде орындайды. Екеуі бірлескенде осы жұмысты неше күнде орындайды?}
_Шешуі:
1) Барлық жұмысты 1-ге тең деп қабылдаймыз.
2) Бірінші шебердің еңбек өнімділігі 1/12, ал екіншісінікі 1/6.

_{Жауабы: 4 күн}

_{Құбырлармен толтырылатын бассейнге байланысты есептер}
_{Жұмысқа байланысты мәселе есептерде насостармен сұйықтықтарды айдау, толтыруға байланысты тапсырмалар да кездеседі. Бұл жағдайларда атқарылған жұмыс ретінде айдалған сұйық көлемі алынады.}
_Есеп:_{Бассейн бір мезгілде 2 сағат ішінде 2 құбырмен суға толады. Егер бірінші құбыр екіншісіне қарағанда 3 сағат бұрын су толтыратын болса, неше сағатта бірінші құбыр бассейнді толтыра алады?}
Шешуі: Бірінші құбырдың бассейнді толтыруға жұмсайтын уақытын х (сағ) деп белгілейік, х>0.

	Уақыт	Өнімділік	Жұмыс
І құбыр			1
ІІ құбыр			1
_І+ІІ	_{2 сағ.}		1

Теңдеу құрып шешеміз:

есептің шартын қанағаттандырмайды.
Жауабы: 3 сағ
_Есеп:_{Екі құбыр бірігіп бассейнді 10 сағатта толтырады. Жеке бірінші құбырдан екіншіге қарағанда әр сағат сайын 2 есе кем су ағатыны болса, құбырыдың әрқасысы жеке-жеке қанша уақытта бассейнді толтыра алтынын есептеңіз.}
Шешуі: Екінші құбырдың бассейнді толтыруға жұмсайтын уақытын х (сағ) деп белгілейік, х>0.

	Уақыт	Өнімділік	Жұмыс
І құбыр			1
ІІ құбыр			1
_І+ІІ	_{10 сағ.}		1

Теңдеу құрып шешеміз:

Жауабы: 30 сағ, 15 сағ.

жүктеу/скачать 0.99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6