Сәлем!
Біз енді білеміз абзацты тек солға түзулеп келтіруге ғана емес,
сонымен бірге орта бойынша
немесе оң жақ бойынша түзулеп келтіруге болады.
&-тізбектері. "<"және">" символдары браузермен HTML – тегтерінің басы және соңы болып қабылданады: ал бұл символдарды экранда қалай көрсетуге болатындығын HTML-да бұл &-тізбегі көмегімен орындалады (оларды тағы да символдық объектілер немесе эскейп-тізбектер деп атайды). Браузер мәтінде < тізбегін кездестірген кезде, экранда "<" символын көрсетеді; (ағылшын сөздерінің бірінші әрпі бойынша less than — кіші). ">" таңбасы > тізбегімен кодталады; (ағылшын сөздерінің бірінші әрпі бойынша greater than — үлкен).
Нүкте үтір - &-тізбегінің міндетті элементі. Сонымен қатар, тізбекті құрайтын барлық әріптер төменгі регистрде болу керек. " немесе & түріндегі тегтерді қолдануға болмайды.
Негізінен &-тізбектері ASCII-кестесінің екінші жартысының барлық кестелерімен анықталады (онда орыс әріптері де кіреді). Кейбір серверлер сегізбитті деректер берілісін ұстай алмағандықтан, &-тізбегі түріндегі 127 үлкен ASCII-кодты символдарды беруге болады.
Комментарийлер. Браузерлер и --> арасында орналасқан мәтінге көңіл бөлмейді. Бұл комментрий орналастыруға ыңғайлы.
Параграфтар, жолдар, тақырыптар, тақырыпшалар, HTML – құжатындағы, фрагменттер. Тізімдер. Кестелерді пайдалану. Гиперсілтемелер. Графикалық компоненттердің белгіленуі және оларды құжатқа орналастыру. Карта бейнелеулер. Желілік графикалық форматтар.
HTML мәтіннің толық абзац түрін анықтауға мүмкіндік береді. Абзацтарды тізім түрінде ұйымдастыруға болады.
Нөмірленбеген тізімдер: . тегтері арасында орналасқан мәтін нөмірленбеген тізім болып қабылданады. Тізімнің әр жаңа элементтің тегінен бастау керек.
Нөмірленген тізімдер: ... . Нөмірленген тізімдер, нөмірленбеген тізімдер сияқты орналасқан, бірақ жаңа элементті белгілейтін символдардың орнына цифрлар қолданылады.
Анықтама тізімдері: ... . Анықтама тізімдер басқа тізім түрлерінен өзгешелігі бар. Анықтама тізімінде белгісінің орнына (ағылшынша definition term — анықталынатын термин) және (ағылшынша definition definition — анықталынатын анықтама) тегтері қоданылады. HTML-мәтіннің келесі фрагменті бар:
- HTML
-
HTML термині (HyperText Markup Language) “гипермәтінді белгілеу тілін” білдіреді. HTML-дің бірінші нұсқасын Европаның элементарлы бөлшектерінің физика зертханасының қызметкері Тим Бернерс-Ли жасады.
HTML-құжат. *.htm кеңейтілуі бар мәтіндік файл (Unix-жүйелері *.html кеңейтілуі бар файлдардан тұрады). Көңіл бөліңіз: - тегі сияқты,
- және
- тегтерінің жұп жабылатын белгілері болмайды. Егер анықталынатын терминдер қысқа болса, онда ашық тегті қолдануға болады
. Енгізілген тізімдер. Кез-келген тізім элементі әртүрлі толық тізімнен тұрады. Енгізілген тізімдер әртүрлі жоспар мен тақырыптарды дайындауға ыңғайлы. Форматталған мәтін:
...
. Браузерлер көптеген жолдың соңындағы символ мен бос орындарды ескермейді.
және
(ағылшынша preformatted — алдын-ала форматталған) тегі арасындағы мәтін экранға браузермен қалай тұр солай шығарылады – барлық бос орындармен және табуляция символымен. Бұл қарапайым кесте құруға ыңғайлы [21]. Шегініс мәтіні: ... . және тегтері арасындағы мәтін браузермен экранға үлкейтілген сол жақ өріспен шығарылады.Шрифті форматтау. HTML мәтін фрагментін шрифті белгілеудің екі жолы бар. Біріншіден, шрифт мәтіннің кез келген жерінде бастырылып немесе курсивпен жазылуы мүмкін немесе мәтіннің физикалық стилі өзгертіледі. Екіншіден, мәтіннің кейбір фрагментін бар фрагмент ретінде белгілеп, бұл стильдің интерпретациясын браузерге қалдыру.
Физикалық стильдер. Физикалық стиль деп браузер тікелей ұсыныс жасап кезектегі шрифтті модификациялайды. Мысалы, және тегтері арасындағы мәтін бастырылып жазылу шрифтімен жазылады. және тегтері арасындағы мәтін қисық жазылу шрифтімен жазылады. және тегтері арасындағы мәтін жазба машинкасы шрифтімен жазылады.
Логикалық стильдер. Логикалық стильді қолдануда құжат авторы, оқушы экранда не көретінін білмейді. Әртүрлі браузерлер сол бір белгіні логикалық стильде талқылайды. Кейбір браузерлер белгілерді ескермейді және логикалық стиль орнына қарапайым мәтінді көрсетеді. Кең таралған логикалық стильдер. ... (Ағылшынша emphasis — акцент.) ... (Ағылшынша strong emphasis — күшті акцент.) ... Бастапқы мәтін фрагменті үшін қолдануға болады. ... (Ағылшынша sample — нұсқа.) Экранға программа болып шығатын хабарламаны көрсету үшін қолдануға болады. ... . (Ағылшынша keyboard — клавиатура (пернетақта).) Пернетақтадан енгізілетін мәтін үшін қолдануға болады. ... (Ағылшынша variable — айнымалы.) Айнымалы аттарын жазуға қолданылады.
FONT элементі. Синтаксис мына түрде:
мәтін
face – мәтін көрінісі үшін шрифт аты;
size + немесе – таңбаларымен бүтін сан етіп белгіленетін 1 мен 6 арасындағы шрифт өлшемі; color – түсі, керекті түстің цифрлік коды немесе түстің символдық тегі қойылады.
Кестелер. Кестелер ақпаратты кесте түрінде көрсету үшін. Практика жүзінде мәтінді бірнеше бағанға орналастыруға болады. Бір ұяшықтан тұратын кесте тиімді түрде мәтін фрагментін белгілейді.
Кесте тегімен аяқталады. тегі бірнеше атрибуттардан тұруы мүмкін. ALIGN. Құжат өрісіне сәйкес кесте орналасуын келтіреді. Керекті мәндер: ALIGN=LEFT (солға туралап келтіру), ALIGN=CENTER (ортаға туралап келтіру), ALIGN=RIGHT (оңға туралап келтіру). WIDTH. Кесте ені. Оны пиксельде береміз (мысалы, WIDTH=400) немесе бет енінен процентпен (мысалы, WIDTH=80%).BORDER. Кестенің ішкі рамкасымен ұяшықтар енін пиксельде келтіреді (мысалы, BORDER=4). Егер атрибут келтірілмесе, онда кесте рамкасыз болады. CELLSPACING. Кесте ұяшығының рамкалары арасындағы қашықтықты келтіреді (мысалы, CELLSPACING=2). CELLPADDING. Мәтін және ұяшық рамкалары арасындағы қашықтықты келтіреді (мысалы, CELLPADDING=10).
Кестеде тақырып болуы мүмкін ( ... ), бірақ тақырыптың болуы міндетті емес. белгісі АLIGN атрибутынан тұрады. Рұқсат етілген мәндер: (тақырып кестенің үстінен орналасады) және (тақырып кестенің астынан орналасады). Кестенің әр жолы тегімен басталып және тегімен аяқталады. тегі келесі атрибуттардан тұрады:
ALIGN жол ұяшығындағы мәтінді түзулеп келтіреді. Рұқсат етілген мәндер: ALIGN=LEFT (солға түзулеп келтіру), ALIGN=CENTER (ортаға түзулеп келтіру), ALIGN=RIGHT (оңға түзулеп келтіру). VALIGN жол ұяшығындағы мәтінді вертикальды түзулеп келтіреді. Рұқсат етілген мәндер: VALIGN=TOP (жоғарғы жақ бойынша түзулеп келтіру), АLIGN=MIDDLE (орта бойынша түзулеп келтіру), VALIGN=BOTTOM (төменгі жақ бойынша түзулеп келтіру). Кестенің әр ұяшығы тегімен басталып және | тегімен аяқталады. тегі келесі атрибуттардан тұрады:
NOWRAP бұл атрибуттың болуы, ұяшықтағылар бір жолда көрсетілуі керек.
COLSPAN горизонталь бойынша ұяшықты "размах" келтіреді. Мысалы, COLSPAN=3 деп алсақ, онда ұяшық үш бағанға өшіріледі.
ROWSPAN вертикаль бойынша ұяшықты "размах" келтіреді. Мысалы, ROWSPAN=2 деп алсақ, онда ұяшық екі жолды орын алады.
ALIGN ұяшықтағы мәтінді түзулеп келтіреді. Рұқсат етілген мәндер: ALIGN=LEFT (солға түзулеп келтіру), ALIGN=CENTER (ортаға түзулеп келтіру), ALIGN=RIGHT (оңға түзулеп келтіру).
VALIGN жол ұяшығындағы мәтінді вертикальды түзулеп келтіреді. Рұқсат етілген мәндер: VALIGN=TOP (жоғарғы жақ бойынша түзулеп келтіру).
Байланыстыру. Гипермәтіннің жай мәтіннен ерекшелігі, оны тек басынан соңына дейін ғана оқуға болады, сонымен бірге мәтіннің бір фрагментінен екінші фрагментіне өтудің көптеген түрін жүзеге асырады. Жүйе көптеген әйгілі программалық өнімдер көмегімен гипермәтіндік принцип бойынша келтірілген. Маустың сол жақ батырмасын басу кезінде кезектегі құжаттың кейбір белгіленген фрагментінен құжат фрагментіне немесе алдын-ала белгіленген құжатқа өтуге болады. HTML-да бір мәтін фрагментінен екіншісіне мынадай түрдегі белгімен өтеді:
мәтіннің белгіленген фрагменті
[өту адресі] параметрі ретінде аргументтердің бірнеше түрі қолданылады.
Ең қарапайымы - өтетін HTML- құжаттың атын береміз. Мысалы:
Тақырыпқа өту HTML-мәтіннің мұндай фрагменті құжатта Тақырыпқа өту, белгіленген фрагмент пайда болады, басқан кезде кезектегі терезеде «2.html» құжаты жүктеледі.
Егер өту адресінде каталог көрсетілмесе, өту кезектегі каталог ішінде орындалады. Егер өту адресінде сервер көрсетілмесе, өту кезектегі сервер ішінде орындалады. Осыдан барып өте қажетті бір практикалық ой келіп туады. Егер HTML-құжаттың қандай да бір тобын баспаға дайындасаңыз және олар компьютеріңізде орналасып, бір-біріне тек файл атымен сілтеме жасаса, онда бұл құжаттар тобы басқа компьютердегі басқа каталогта тура бұрынғыдай жергілікті желіде, интернетте де жұмыс жасай береді [20]. Міне осылай Интернетке қосылмай көптеген құжаттарды өңдеуге мүмкіншіліктер бар және толық дайындалып болғаннан кейін Интернетте құжаттарды қарауға болады. Практика жүзінде басқа сервердегі құжатқа сілтеме беру керек болады. Қажет болған жағдайда, құжатқа ғана емес, осы құжат ішіндегі нақты бір орынға өтуді беруге болады. Сол үшін өту берілетін құжатқа жәрдем нүктесін немесе анкер беру керек. 1.htm файлынан 2.htm файлындағы “Өту аяқталды” сөзіне өту үшін не істеу керек. Алғашқыда, 2.htm файлында мынадай анкер құру керек:
Өту аяқталды "Өту аяқаталды" сөзі бұл жағдайда мәтінде белгіленбейді. Содан кейін 1.htm (немесе басқаларда) файлында осы анкерге өтуді анықтауға болады:
AAA анкеріне өту Сол сияқты бұл анкерге өтуді 2.htm құжатының ішінде анықтауға болады - мынадай фрагментті қосса болады:
AAA анкеріне өту Практика жүзінде бұл үлкен құжаттар құруға ыңғайлы. Құжат бөлімдерінде орналасқан бар тақырыпты құжаттың басында орналастыруға болады, егер онда анкерге сілтемесі бар болса. Келіспеушілік тумау үшін анкер есімін латын әріптерімен беру керек. Анкер есімінің жазылуын қадағалаңыз: браузерлер үлкен әріптен кіші әріпті айырып қарайды. Егер анкер есімі AAA деп анықталса, онда aaa немесе AaA деген сілтеме сізді AAA анкеріне шығармайды, бірақ құжат толығымен жүктелінеді. Жоғарыда HTML-құжаттарының сілтемелерін қарастырдық. Сонымен қатар ресурстың басқа түрлеріне де сілтеме болуы мүмкін:
Файлды жүктеу Егер мұндай сілтемені пайдалансақ, онда ол файл беріліс протоколын жіберіп және server серверіндегі directory каталогындағы file.ext файлын пайдаланушының локальды дискісіне жүктейді.
HTML-құжаттағы бейнелер. HTML-құжатта бейнені өте қарапайым жолмен тұрғызуға болады. Ол үшін бұл бейне GIF форматында болу керек (файл *.gif кеңейтілуімен) немесе JPEG (файл *.jpg немесе *.jpeg кеңейтілуімен) және бір жол HTML-мәтінде. Бізге құжатқа HTML құжатпен бір каталогта орналасқан picture.gif файлында жазылған бейнені іске қосу керек. Онда жол мынадай болады:
Белгі ALT атрибутын қосу керек="[мәтін]"
Браузер мұндай тегті кездестіріп, экранда сурет мәтінін көрсетеді және оның орнына picture.gif файлынан сурет жүктейді. ALT атрибуты бейнені ұстамайтын ескі браузерлер үшін қажет, сол сияқты браузерде бейнені автоматты жүктеу өшіріліп тұрса. Интернетке жай қосылған кезде, бұл уақытты үнемдеу үшін жасалады. Бейнесі бар файл, басқа каталогта немесе басқа серверде орналасуы мүмкін. Бұл жағдайда оның толық атын көрсету керек [21].
|
Достарыңызбен бөлісу: |
