Баланың мектепке дайындығының деңгейін анықтау үшін карта мінездемесін қолданады, оның көрсеткіштері

1. психологиялық және әлеуметтік дайындық

2. психологиялық-физиологиялық қызметтің дамуы

3. таным процестерінің дамуы

4. денсаулық жағдайы.

Баланың мектепке дайындығының карта- мінездемесі:

а) Мектепте оқуға ұмтылыс

1. бала мектепке барғысы келеді

2. мектепке баруға әзірше ұмтылыс жоқ

3. мектепке барғысы келмейді.

ә) Оқу мотивациясы

1. оқудың маңыздылығын және қажеттілігін түсінеді, оқуда өздік

мақсатын қойған

2.оқудың өздік мақсатын түсінбеген, оны оқудың сыртқы

жақтары ғана қызықтырады (құрбыларымен қарым-

қатынас, онда мектеп құралдарының болуы)

3. оқудың мақсаты жоқ, мектепте ештеңе қызықтырмайды.

б) Қарым-қатынасқа түсе алуы, жағдайға байланысты өзін

адекватты ұстауы

1. контактіге оңай түседі, жағдайды дұрыс қабылдайды, оның

мәнін түсінеді, өзін адекватты ұстайды

2. контакт пен қарым-қатынасқа түсуінде қиыншылықтар

бар, жағдайды түсінуі және реакцияларды әрқашанда

адекватты емес

3.контактіге нашар түседі, қарым-қатынасында және

жағдайды түсінуінде қиыншылықтар бар.

в) Тәртібін ұйымдастыру

1. тәртібі ұйымдастырылған

2. тәртібі толық ұйымдастырылмаған

3. тәртібі ұйымдастырылмаған.

2.Мектепте негізгі психофизиологиялық функциялардың дамуы

а) Фонематикалық есту қабілеті, артикуляциялық аппарат

1.сөйлеудің фонематикалық құрылысында, дыбысында бұзылулар

жоқ, сөйлеуі дұрыс, анық

2. сөйлеудің фонематикалық құрылысында, дыбысталуында аздап

бұзылулар бар (логопедтің тексерісі қажет)

3.бала тілінде кемістік бар (логопедтің көмегі қажет).

ә) Қолдың ұсақ бұлшықеттері

1. қолы жақсы дамыған, бала қарындаш, қайшыны еркін меңгереді

2.қолы жақсы дамымаған, қарындаш, қайшыны қысыммен ұстайды

3.қолы нашар дамыған, қарындаш, қайшымен жұмыс істей

алмайды.

1. кеңістікте жақсы бағытталады, қозғалыстарын

координациялайды, епті, қозғалғыш

2.кеңістікте бағытталуының, қозғалыс координациясының,

ептіліктің дамуы толық емес

3.кеңістікте нашар бағытталады, қозғалу координациясы нашар

дамыған, епті емес, көп қозғалмайды.

в) Көз-қол жүйесіндегі координация

1. қарапайым графикалық бейнелерді (ою, фигура) дәптерге түсіре

алады, қашықтықты жақсы қабылдайды

2. графикалық бейнелерді, қашықтықты қабылдайды, бірақ дәптерге

дұрыс түсіре алмайды

3.графикалық бейнелерді дәптерге түсіргенде, қашықтықты

қабылдағанда көптеген қателер жібереді.

а) Ой өрісі

1. әлем туралы танымы кең және нақты, бала өзі тұратын мемлекеті,

қаласы туралы, жануарлар мен өсімдіктер, жыл мезгілі туралы

айтып береді

2. қоршаған орта туралы танымы нақты, бірақ шектеулі

3. қоршаған орта туралы білімі толық емес, жүйеленбеген.

ә) Сөйлеудің дамуы

1. сөйлеуі мәнді, мәнерлі, грамматикалық дұрыс құрастырылған

2. бала өз ойын айтқанда сөздер іздеп қиналады, сөйлеуінде

грамматикалық қателіктер бар және толық мәнерлі емес

3. сөздерді одан тартып алу керек, жауаптары қарапайым, сөйлеуінде

қателер көп кездеседі

б) Таным белсенділігінің дамуы

1.бала белсенді, тапсырмаларды қызығушылықпен орындайды

2. бала толығымен белсенді емес, тапсырмаларды орындағанда

ынталандырып, қызықтырып отыру керек

3. белсенділігі төмен, қызығушылығы жоқ

в) Интеллектуалды икемділіктердің қалыптасуы (талдау, салыстыру,

жалпылау, заңдылықтарды қалыптастыру)

1.талдаудың мәнін, мазмұнын анықтайды, оны жалпылап,

салыстырады және байланыстарын табады

2. талдауды, жалпылауды, салыстыруды және байланыстарды

ересектердің көмегімен табады

3.аталып өткен тапсырмаларды ересектердің көмегінсіз және үлгісіз

орындай алмайды

4.аталып өткен тапсырмаларды орындай алмайды

г) Іс-әрекеттің ырықтылығы

1. іс-әрекеттің мақсатын белгілейді, оның жоспарын құрады,

мақсатына жету үшін құралдар таңдайды, нәтижесін тексереді,

жұмыстағы қиыншылықтарды төзе біледі және ісін соңына дейін

жеткізеді

2. іс-әрекеттің мақсатын белгілейді, оның жоспарын құрады,

мақсатына жету үшін құралдар таңдайды, нәтижесін тексереді,

бірақ іс-әрекетті орындап жатқан кезде көп алаңдайды,

қиыншылықтарды психологиялық көмектің арқасында ғана төзеді

3. іс-әрекеті ойластырылмаған, нәтижесін тексермейді,

қиыншылықтар туындаса іс-әрекетті үзеді, ұйымдастырылған,

ынталандыратын көмек аз нәтиже береді.

д) Іс-әрекетті бақылау

1. баланың қойған мақсаты мен жұмысының нәтижесі

сәйкестендірілген, ол мақсаты мен нәтижесін салыстыра алады

2. баланың қойған мақсаты мен жұмысының нәтижесі толық

сәйкес емес, бірақ соны өзі көрмейді

3.қойған мақсаты мен жұмысының нәтижесі бір емес және соны өзі

көрмейді

1. мектепке дейінгі кезеңдегі баланың даму ерекшелігі, дамуға кедергі

жасайтын жағдайларды нақты көрсету;

2. мектепке дейіңгі кезеңдегі даму темпі (уақытында жүруі, сөйлеуі,

т.б.)

3. соматикалық денсаулық жағдайы (организм жүйесіндегі және

Денсаулық тобы ____________________________________________

Қорытынды ____________________________________________

Егер баланың 6 жастан мектепте оқуға психологиялық дайындығы болған кезде ғана оқытуға болатынын психологиялық зерттеулер көрсетеді. Кері жағдайда, 6 жастан оқыту оның психикалық дамуына зиян келтіреді. Сондықтан баланы мектепке берер алдында психологтың, мұғалімдердің кеңесін алған жөн. Себебі ата-анаға ұсыныстар мен кеңес берер бұрын психолог баланың мектепке психологиялық дайындығының деңгейін арнайы психодиагностикалық әдістер арқылы анықтайды.

Аталып өткен психодиагностикалық әдістемелерді өткізудің мақсаты:

1) оқу-тәрбие үрдісінде баланың даралығын ескеру мақсатымен олардың психикалық ерекшеліктерін түсіну;

2) мектептік үлгермеушілік пен бейімделе алмауды алдын алу;

3) мектепке оқуға дайын емес балалармен дамыту жұмыстарын өткізу;