1. Тақырып №1: «Коммуникация, коммуникативтік үрдіс және коммуникативтік құзіреттілік. Коммуникативтік үрдіске қатысушылардың ролі.» Мақсаты

Коммуникативті үдерісті сонымен қатар, басқа адамға әсер ету мақсатында ақпаратты жіберу ретінде де қарастыруға болады. Мақсаты: резидентке деген 100% әсер. Үш әсердің көмегімен коммуникациялауға болады:

• 
  дене (дене күйі, ым, қимыл);
  
• 
  дауыс үні;
  
• 
  сөз (барлық айтылған сөздер).
  

55% – дене қозғалысы;

38% – дауыс үні;

7% – сөз.

• 
  коммуникатор – коммуникативтік алмасу үшін хабарламаның көздері болып табылатын тұлға (немесе топ);
  
• 
  хабарлама – хабарлаушыға жіберуге тиісті жеке ақпарат;
  
• 
  реципиент (коммуникант) – хабарлама арналған мекен-жай (тұлға немесе топ);
  
• 
  коммуникация арнасы – құрал (немесе құралдар жүйесі), олардың көмегімен хабарламаны жіберу жүргізіледі;
  
• 
  «шуыл» – коммуникацияға арналған ақпараттарды бұрмалайтын сыртқы және ішкі кедергілердің жиынтығы.
  
• 
  естілім (кері байланыс) – хабарламаның түсініктілігі деңгейінің индикациясы болып табылатын жіберушіден қабылдаушыға деген ақпарат;
  
• 
  түзету – хабарламаның қабылдаушыға түсініктілігін қамтамасыз ету мақсатындағы жіберушінің бастапқы ақпаратқа енгізетін өзгертулері[18].
  

• 
  жіберуші кейін хабарламамен жіберетін ақпараттық ойлардың қалыптасуы және тууы, ниеттің пайда болуы;
  

• 
  ойларды рәсімдеу – кодтау және оны жіберу тәсілін (арнаны) таңдау;
  
• 
  жіберудің өзі сондай, яғни жеке коммуникативті акт;
  
• 
  хабарламаның қабылдаушымен кодсыздандырылуы (мағынасын түсінуі).
  

Фармацевтикалық қызметкерлердің жұмыстарының нәтижелері туралы ақпаратты иелену, олардың әрқайсысына жергілікті бақылау жасау фармацевт-менеджердің кәсіби біліктілігін арттырудың жаңа мүмкіндіктерін жүзеге асыруға мүмкіндік береді, сондықтан дәрілік заттарды жіберу кезінде кадрлық қордың потенциалын қолдану тиімді.

Фармацевтің коммуникативті компетенттілігі келесі қабілеттерден құралады:

1. Қарым-қатынас жасауға тиісті коммуникативті жағдайдың әлеуметтік психологиялық болжамын беру;

2. Коммуникативтік жағдайлардың ерекшелігіне сүйене отырып, қатынас үдерісін әлеуметтік психологиялық бағдарландыру;

3. Коммуникативтік жағдайда қарым-қатынас үдерісіне әлеуметтік психологиялық басқаруды жүргізу.

Коммуникативті компетенттілік қарым-қатынастың нормалары мен ережелерінің, оның технологиясын иелену білімі бойынша «фармацевт тұлғасының коммуникативті потенциалы» сияқты өте кең түсініктің құрамдас бөлігі болып табылады.

Фармацевт тұлғасының коммуникативті потенциалы – фармацевтің мүмкіндіктерінің сипаттамасы, ол оның әріптестерімен, тұтынушылармен және дәрігерлерімен қарым-қатынасының сапасын анықтайды.

Ол қарым-қатынастағы компетенттілікпен қатар тағы екі құрамдас бөлікті енгізеді:

- фармацевт тұлғасының коммуникативті қасиеттері, ол қарым-қатынастағы қажеттіліктің дамуымен, қарым-қатынасу тәсіліне деген қарым-қатынаспен сипатталады;

- коммуникативті қабілеттер – қарым-қатынастағы бастамашыл болу қабілеттілігі, белсенділікті көрсету қабілеттілігі, қарым-қатынас бойынша серіктестіктің жағдайына эмоционалды көңіл бөлуге деген қабілеттілігі, қарым-қатынастың жеке дербес бағдарламасын қалыптастыру және жүзеге асыруға деген қабілеттілігі, қарым-қатынас үдерісі кезінде өзін-өзі ынталандыру және өзара ынталандыруға деген қабілеттілігі.

Коммуникативті бейімділіктің белгілі бір деңгейін иелене отырып, фармацевт өзін-өзі құрметтеу және өзін-өзі танудың белгілі бір деңгейіне ие бола отырып, қарым-қатынасқа түседі. Фармацевт суырып-салмалықтағы жіберілгенді сезіну, сол немесе басқа нақты құралдардың дұрыс екендігін сезіну сияқты жағдайлық қарым-қатынастың кодтарын иеленуі керек. Сол себепті, коммуникативті компетенттілік фармацевттің тұлғасын табысты жүзеге асырудың қажетті жағдайы болып табылады .

Қарым-қатынастың бірінші деңгейін – «фармацевт және тұтынушы» ерекшелігін тереңірек қарастырайық.

1993 жылы Еуропалық қоғамдастықтың фармацевтикалық тобы Түпнұсқалық Дәрілік заттарды өндірушілердің Еуропалық Қауымдастығымен бірлесе отырып келесі жағдайларды қалыптастырды:

«Фармацевтік қызметкер тұрғындардың күнделікті өмірдегі денсаулығын сақтауға байланысты сұрақтарының негізгі кеңесшісі болып табылады, сонымен қатар тұрғындарды дәрілік заттармен қамтамасыз етуде басты тұлға болып табылады. Екінші жағынан – фармацевт дәрілік заттарды өндірушілердің ең жақын серіктесі. Көзқарастың барлық тарапынан фармацевт алдында тұтынушыларға жоғары сапалы қызмет көрсетуді ұсыну міндеті және дәрілік заттарды ұтымды пайдалануына мадақтау жасау тұрады. Фармацевт өзінің кәсіби қызметінде емделушілермен тікелей байланыста болады және өзі сатып отырған дәрілік заттар туралы кеңес беру үшін жеткілікті түрде білімі болады.»

Фармацевтің тұтынушылармен коммуникативті қарым-қатынасының ережелері:

1. Сыпайы, әдепті болу;

2. Науқасқа қамқоршы болу;

3. Өзіңнің қатынаса білу ептілігімен үнемі жұмыс істеу, ең басынан бастап сыпайы үнді сақтау;

4. Дауласпау, егер дау пайда болса, әңгімелесушіден жоғары кетпеуге тырысыңыз;

5. Тұтынушыны тыңдауға, оның ойын түсінуге тырысыңыз;

6. Әрқашан өзіңді қалыпты ұстай біл;

7. Дәріхананың барлық тұтынушыларына салмақты және жан ашығыштықпен қараңыз;