10. Мəшһүр Жүсіп ( 1858—1931) шығамашылығындағы…

13. Нұржан Наушабаевтың…
Наушабаев Нұржан (Нұрмұхамбет) (1858, қазіргі Қостанай облысы Алтынсарин
ауданы
– 1919) – ақын. Діни-ағартушылық бағыттың көрнекті өкілі. Анасы
Қадишадан жастайынан айырылған ол нағашыларының қолында тəрбиеленген.
Троицк қаласында З.Расулов медресесінде білім алған. Жастайынан араб-парсы
тілдеріндегі кітаптар мен татар, башқұрт жазушыларының шығармаларын оқыды,
əнші, сері, балуан атанған.
● Шығармашылығы:
Оның 40 шақты өлеңі мен айтыстары
“Жұмбақ”
(1903),
“Маңзұмат қазақия”
(1903),
“Алаш”
(1910) атты жинақтарында Қазан қаласында басылған.
●
Наушабаев өлеңдерінің негізгі тақырыбы
– өнер-білім мен адамгершілік
қасиеттерді насихаттау.
“Заманның қалпына айтылған сөз”, “Тақпақ”, “Терме”, “Леп ұрған жігітке”
өлеңдерінде,
сондай-ақ А.И. Крыловқа еліктеп жазған
“Түлкі мен əтештің хикаясы”,
“Өгіз бен есек”, т.б. мысалдарында
адамның мінез-құлқы мен жамандық-жақсылық,
əділдік жайын, замана бағытын, қоғамдық құбылыстарды сипаттады. Адам
бойындағы қараулық, дүниеқорлық, тойымсыздық көріністерін сынады.
●
Дидактикалық жанрда жазылған
“Қырық тілек”
атты 13 жұмбақтан тұратын
“Ғақлия”
өлеңі көркемдігімен ерекшеленеді. Қоғамдық жайларды исламдық
тұрғыдан таразылап, діни өлеңдерінде Құран Кəрімнің маңызын, қасиетін
түсіндіруге
талпынған ақын мұсылманның парыз-уəжіптеріне талдау
жасайды
(“Қырық парыздың баяны”, т.б.).