Пайдаланылған әдебиет тізімі:
Авров А.П., Нурлыбаева А.А. Финансово-банковская статистика. – Алматы «Экономика», 1997 г.
Статистика финансов: учеб.для студентов вузов, обучающихся по специальности «Статистика» / под ред. М.Г.Назарова. – М.:Изд. Омега-Л, 2005. -460с.: ил., табл.
Глинский В.В., Ионин В.Г. Статистический анализ: Учебное пособие для вузов. – 2-е изд., перераб. И доп. –М.: Филинь, 1998.
Ефимова О.В. Финансовый анализ.2-е изд., перераб. и доп.-М.; Бухгалтерский учет.- 1998.-320с.
Кәсіпкерлік қызметті тоқтату
Тақырып бойынша негізгі ұғымдар: банкроттылық, қаржылық жағдай, қаржылық тұрақтылық, өтімділік, төлемдік қабілеттілік, қаржылық талдау әдістері, экспресс талдау, баланс активтері, баланс пассивтері, операциялық қызмет, инвестициялық қызмет, қаржылық қызмет, тікелей (горизонтальды) талдау, көлденең (вертикальды) талдау, тренді талдау, салыстырмалы талдыу, факторлы талдау, қаржылық коэффициенттер әдістері, меншікті капитал, қарыдық капитал, жиынтық капитал және т.б.
Қазақстан Республикасының «банкроттық» туралы заңына сәйкес (2173 07.04.95 ж), қабілетсіз дегеніміз қарыздаушының, кредиторлардың ақшалай міндеттемелер бойынша талаптарын орындамауы, оның ішінде еңбекақы және бюджет пен бюджеттен тыс қорларға міндетті төлемдерді төлемеуі.
Банкроттықтың пайда болуының объективті және субъективті себептері бар.
Объективті себептер: қаржылық, несиелік жүйелердің дұрыс деңгейде дамымауы; инфляция деңгейінің жоғары болуы; бәсекелестік деңгейдің жоғарылауы және осыған байланысты өнімнің сату бағасының төмендеуі (ал өндіріс шығындары жоғары болып қалуда).
Субъективті себептер: өндіріс көлемінің азаюы, жоғарғы деңгейдегі өзін-өзі ақтамайтын шығындар, өнімнің рентабельділігінің төмендеуі, үлкен қарыздар, өзара төлемсіздіктерді және т.б.
Кәсіпорынның банкроттыққа ұшырау ықтималдылығына байланысты оның қаржылық жағдайын болжаудың келесі 4 әдісі қолданылады:
несиеқабілеттілік индексін есептеу;
формальдық және формальдық емес критерийлерді қолдану;
төлемқабілеттілік көрсеткіштерін болжау;
қаржылық ағымдарды талдау.
1. Әлемдік тәжірибеде кәсіпорынның тұрақтылығын болжау және тәуекелін анықтау мен банкроттыққа ұшырауын айқындау үшін экономика-математикалық модельдер қолданылады. Солардың ішінде көп қолданылатын модель – бұл американдық экономист Э. Альтманның Z – модельдері. Бұл модельдердің ең жай екі факторлы модель болып саналады. Ол модель екі көрсеткішке негізделеді. Жалпы өтелу коэффициенті ( коэффициент общего покрытия) немесе ағымдағы өтімділік коэффициенті ( ) және қаржылық тәуелділік коэффициенті.
Американдық тәжірибеде келесі Z – моделі қолданылады:
-0,3877 – тұрақты көрсеткіш;
-1,0736 – ағымдық өтімділік көрсеткіштеріне анықталған коэффициент көлемі;
+0,0579 – баланс пассивінде заемды қаржылардың үлес саламығының көрсеткіштері үшін анықталған коэффициент.
Дамыған елдер тәжірибесінде Э. Альтманның көп факторлы модельдері қолданылады:
Z = 1.2 * K1 + 1.4 * K2 + 3.3 * K3 + 0.6 * K4 + 1.0 * K5
Z – индексінің шекті көлемі: 2,675
Банкротқа ұшыраудың ықтималдылығының деңгейі.
Z – көлемі
|
Банкротқа ұшыраудың ықтималдылығы
|
1,81 және одан төмен
|
өте жоғары
|
1,81-ден 2,70-ке дейін
|
Жоғары
|
2,71-ден 2,90-ға дейін
|
Мүмкіндік туындайды
|
3,0 және одан да жоғары
|
өте төмен
|
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Баканов М.И., Шеремет А.Д. Теория экономического анализа. Учеб.-4-е изд.,доп и перераб.-М.; Финансы и статистика.- 2001.-416 с.
Баканов М.И., Шеремет А.Д. Теория экономического анализа. Учеб.3-е изд.,доп и перераб.-М.; Финансы и статистика.- 2003.-285 с.
Дюсембаев К.Ш. Анализ финансово-экономического положения предприятия.-Алматы:Экономика.- 1999.-184 с.
Ефимова О.В. Финансовый анализ.2-е изд., перераб. и доп.-М.; Бухгалтерский учет.- 2004.-320с.
Шеремет А.Д.,Негалиев Е.В. Методика финансового анализа. М..;ИНФРА-М.-2005.-208с.
Савицкая Г.В. Анализ хозяйственной деятельности предприятия: 4-е издание, прераб. и дополн.- Минск: ООО «Новое знание», 2004.- 688с.
|
Достарыңызбен бөлісу: |