сандық өлшеу құралы - сандық нысанда көрсетілген өлшеу құралы. Сандық аспапта өлшеу ақпаратының кіріс аналогтық сигналын сандық кодқа түрлендіру жүргізіледі және өлшеу нәтижесі сандық таблода көрсетіледі. Шығыс шамасын ұсыну нысаны бойынша (өлшенетін шама мәндерін индикациялау тәсілі бойынша) өлшеу аспаптарын көрсететін және тіркейтін өлшеу аспаптарына бөледі. көрсететін өлшеу аспабы - өлшенетін шаманың мәндерінің көрсеткіштерін тек санауға мүмкіндік беретін өлшеу құралы (микрометр, аналогты немесе сандық вольтметр). тіркейтін өлшеу аспабы - көрсеткіштерді тіркеу көзделген өлшеу аспабы.
Өлшенетін шаманың мәндерін тіркеу диаграмма түрінде, қағаз немесе магниттік таспада (термограф немесе мысалы, компьютермен, дисплеймен және көрсеткіштерді басып шығаруға арналған құрылғымен ұштасқан өлшеу құралы) басу жолымен аналогты немесе цифрлық нысанда жүзеге асырылуы мүмкін. Іс-қимылы бойынша өлшеу аспаптарын біріктіруші және қосушы болып бөлінеді. Тікелей әсер ететін аспаптар мен салыстыру аспаптары да бар
Өлшеуіш түрлендіргіш - өлшенетін шаманы басқа шамаға немесе өңдеу, сақтау, одан әрі түрлендіру, индикациялау немесе беру үшін ыңғайлы өлшеуіш сигналға түрлендіру үшін қызмет ететін нормативтік метрологиялық сипаттамалары бар техникалық құрал. Түрлендірудің нәтижесінде алынған шама немесе өлшеу сигналы бақылаушының тікелей қабылдауы үшін қолжетімді емес, олар түрлендіру коэффициенті арқылы анықталады. Өлшеуіш түрлендіргіш не қандай да бір өлшеу құралының (өлшеу қондырғысының, өлшеу жүйесінің) құрамына кіреді не қандай да бір өлшеу құралымен бірге қолданылады. Түрлендіру сипаты бойынша аналогты, сандық-аналогты, аналогтысандық түрлендіргіштер ажыратылады. Өлшеу тізбегінің орны бойынша бастапқы және аралық түрлендіргіштер ажыратылады. Сондай-ақ, ауқымды және таратушы түрлендіргіштер болады. Мысалдар: термоэлектрлік термометрдегі термопара, токтың өлшеу трансформаторы, электропневматикалық түрлендіргіш.
Өлшеу қондырғысы - бір немесе бірнеше физикалық шамаларды өлшеуге арналған және бір жерде орналасқан функционалдық біріктірілген өлшемдердің, өлшеу аспаптарының, өлшеу түрлендіргіштерінің және басқа да құрылғылардың жиынтығы. Тексеру үшін қолданылатын өлшеу қондырғысы тексеру қондырғысы деп аталады. Эталон құрамына кіретін өлшеу қондырғысы эталондық қондырғы деп аталады. Кейбір үлкен өлшеу қондырғылары бұйымды сипаттайтын физикалық шамаларды дәл өлшеуге арналған өлшеу машиналары деп аталады. Мысалдар: электротехникалық материалдардың үлестік кедергісін өлшеуге арналған қондырғы, магниттік материалдарды сынауға арналған қондырғы.
Өлшеу жүйесі - осы объектіге тән бір немесе бірнеше физикалық шамаларды өлшеу және әр түрлі мақсатта өлшеу сигналдарын өңдеу мақсатында бақыланатын объектінің әртүрлі нүктелерінде орналасқан функционалдық біріктірілген өлшемдердің, өлшеу аспаптарының, өлшеу түрлендіргіштерінің, ЭЕМ және басқа да техникалық құралдардың жиынтығы. Өлшеуіш жүйелер мақсатына байланысты өлшеуіш ақпараттық, өлшеуіш бақылаушы, өлшеуіш басқарушы жүйелерге және т. б. бөлінеді. Өлшеу есебінің өзгеруіне байланысты қайта құрылатын өлшеу жүйесін икемді өлшеу жүйесі (ИӨЖ) деп атайды. Мысалдар: әртүрлі энергоблоктарда бірқатар физикалық шамалар туралы өлшеу ақпаратын алуға мүмкіндік беретін жылу электр станциясының өлшеу жүйесі. Ол жүздеген өлшеу арналарын қамтуы мүмкін; кеңістікте бір-бірінен едәуір қашықтыққа таратылған бірқатар өлшеу-есептеу кешендерінен тұратын түрлі объектілердің орналасқан жерін анықтауға арналған радионавигациялық жүйе.
Достарыңызбен бөлісу: |