3 . Дұнетанымның негізгі тұрлері
1.Мифологиялық сана.
Философияның пайда боуының алғашқы шарты- мифология.
Дүниеге мифологиялық көзқарас, алдыңғы тарауда айтылғандай, алғашқы қауымдық құрылыста пайда болды. Бұл кезде философиясының болуын әлі мүмкін емес еді, өйткені философия адам санасының дамуы белгілі бір дәрежеге жеткенде ғана пайда болды. Ол адамға тән сапалар мен қасиеттерді табиғатқа да тән деп қарастырады және, көрінше, табиғаттың объективтік заңдылықтарды мен қасиеттерін субъектінің ішкі психикасымен шатастырып, табиғат аппатарына тікелей әсер етуші деп ойлайды.
2.Діни және атеистік сана.
Дін объективті ақиқатты адам ойында бұрмалап, қиялшылдық түрде бейнелейді. Діни қағидаларға қарағанда, дүниеде кез-келген құбылыстың тікелей тірегі, қозғаушы - өмірден тыс тұрған және оны жаратушы күш – Құдірет. Қандай діннің болса да басты мақсаты – адамды құдыреттің күшіне иландыру. Олай болса, дін дегеніміз – жаратылыстан тыс тұрған құдірет. Алла, періште, жын-шайтан, ана-дүниенің бар екеніне сену.
Дінді бекерге шығаруды атеизм дейді. Бұл ертедегі гректердің «а» -жоқ, «теос» - Құдай деген екі сөзінен құралған.
3. Саяси сана
Бұл таптардың, ұлттардың, мемлекеттің түбегейілі мақсаттарын қолдап, уағыздап отыратын қоғамдық ой формасы. Саяси идеология тап күресін, саяси партиялар мен мемлекеттердің мүддесін қорғау үшін пайда болған және сол үшін іскен асырады, Оның нақты белгісін саяси идеологиядан, саяси партиялар бағдармаларынан, мемлекеттердің конституцияларынан, мемлекет және саяси қайраткерлердің еңбектерінен, сөйлеген сөздерінен көруге болады.
4. Құқылық сана.
Бұл сананы жасаушы үстем тап, оның көзқарастары. Мақсаты – оның экономикалық және саяси мүдделерін жақтап, оны нығайту. Құқық дегеніміз, К.Маркс айтқандай, экономиқалық жағынан үстем таптың заңға айналдырылған еркі. Құқылық сананың негізгі мақсаты - демократияны, заңдылық нормаларын, адамдардың құқығы мен бостандығын қорғау.
Достарыңызбен бөлісу: |
