Қысу көлемi (Vk ) поршень ЖӨН-ге жеткеннен кейiнгi оның үстiңгi жағында қалған көлемдi көрсетедi. Оны көбiнесе жану көлемi деп те атайды. Себебi жану қоспасы осы кеңiстiкте алғаш тұтанып барып жанады. Ал поршень ТӨН-де тұрған кездегi оның үстiңгi жағындағы кеңiстiктi цилиндрдiң толық көлемi (Vт) деп атайды. Сонда цилиндрдiң толық көлемi қысу көлемi мен поршеннiң жүрiс көлемiнiң қосындысына тең болады, яғни
Vт = Vк + Vһ
Егер бұл көлемдi двигательдiң цилиндр санына көбейсек, онда двигательдiң толық көлемiн аламыз.
Осыларға қосымша двигательдiң тағыда бiр маңызды көрсеткiшiне оның қысу дәрежесi жатады. Қысу дәрежесi () деп цилиндрдiң толық көлемiнiң (Vт) қысу көлемiне (Vk) қатнасын айтады, яғни цилиндр iшiне сорылған ауа немесе жанау р қоспасының көлемi неше есеге кiшiрейтiлiп, қысылатындығын көрсетедi. Олай болса = Vт /Vк, немесе
= (Vқ + Vһ) /Vк = 1+ Vһ/Vк.
Двигательдiң осы қысу дәрежесi дизельдi немесе карбюраторлы двигательдерде әртүрлi болады. Себебi қысу дәрежесi өскен сайын цилиндр iшiндегi қысылған ауаның немесе жану қоспасының температурасы да артады. Ал дизельдi двигательдерде жану қоспасы өздiгiнен тұтанатын болғандықтан мұндағы қысу дәрежесi көп болады. Қазiргi дизельдi двигательдерде = 16- 18 шамасында болады. Егер карбюраторлы двигательдерде қысу дәрежесiн дизельдi двигательдердегi сияқты көбейтсек, онда цилиндр iшiндегi жану қоспасы өздiгiнен тұтанып кетедi де двигательдiң жұмысына кедергi келтiредi. Сондықтанда карбюраторлы двигательдердегi = 6- 8мөлшерiнде ғана болады.
Автомобильдерде қолданылатын iштен жанатын поршеньдi двигательдердiң жұмыс iстеу кезiнде поршеннiң жүрiсiне байланысты цилиндр iшiнде бiрнеше құбылыс пайда болады. Сол құбылыстардың өзгешелiктерiне қарай оларды жұмыс
