4 Методические указания для выполнения лабораторных работ
жүктеу/скачать 2.67 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жұмыстың мазмұны
- Бақылау сұрақтары
- 4 - зертханалық жұмыс
- Жұмысты орындауга нұсқау
3.3-суретОнда тізбектегі жалпы ток: . Керну (. 3.3 в сурет). Қалған токтар: , . Қуаттар балансы Кез келген электр тізбегінде қуат балансы болады. Энергия көздерінен алынатын қуат қосындысы эрқашан пайдаланылатын қуат қосындысына тең болады. немесе . Егер Ек көзінің бағыты мен Ік тоқ сәйкес келмесе, онда қозғалтқыш режимінде істеп, қуаты теріс мәнмен алынады. Жұмыстың мазмұны 1. Тармақталған және тармақталмаған электр тізбектерінің схемаларын жинау. 2. Тұрақты кернеу желісіне кернеу және тоқ мәндерін қосып, тік және жанама әдіспен өлшеулер жүргізу. Реостат тұтынатын қуатты өлшеу. 3. Тәжірибелік берілгендермен қуат балансын тексеру. Жұмысты орындауға нұсқау Зертханалық жұмысты орындау үшін тармақталған және тармақталмаған электр тізбектерінің схемаларын жинау қажет (3.4, 3.5, 3.6 сурет). 3.4 сурет Тоқ қабылдауыштарын тізбектей жалғағандағы электр тізбектерін зерттеу схемасы 3.5 - сурет-Тоқ қабылдауыштарын параллель жалғағандағы электр тізбектерін зерттеу схемасы 3.6 - сурет-Аралас типті тізбекті зерттеу схемасы Кернеу және кедергі көздерінің мэндері ез бетінше алынады. Ұсынылатын интервал: кернеу - 100...1000 В, реостат кедергісі - 50...500 Ом. Тізбекті жинақтағаннан кейін тәжірибе жүргізуді бастайды. Кернеу мен тоқтың тура және жанама әдіспен есептелген нәтижелері 3.1, 3.2, 3.3 кестелеріне енгізіледі. 3.1- кесте-Тоқ қабылдауыштарын тізбектей жалғағандағы электр тізбектерін есептеу мен өлшеулерінің нәтижесі.
3.2 – кесте - Тоқ қабылдауыштарын параллель жалғагандағы электр тізбектерін есептеу мен өлшеулерінің нәтижесі
3.3 – кесте - Пассивті элементтерді аралас жалғағандағы тізбектерді есептеу мен өлшеулер нәтижесі
Тізбектегі тоқ пен кернеуді жанама әдіспен анықтағанда Ом заңын қолданады: . Тізбектің эквивалентті кедергісі мына формуламен анықталады . Тізбектегі қуат І және U туындысы ретінде анықталады, яғни . Қуат балансын тәжірибелік тексеру нәтижесі әр тізбек үшін кесте түрінде көрсетіледі (3.4-кесте), ондағы: - қуат; - жүктемемен туатын қуат; - қуат балансын тексергендегі қателік. 3.4 – кесте - Қуат балансын тәжірибелік тексеру EWB программасында жұмыс барысы Берілген схемаға сәйкес пиктограмма қатарынан элементтерді таңдап, бір-бірімен жалғап, номиналдарын қойып шығу керек (№1,2зерт.жұм. қара). Виртуальды тәжірибелер үшін электр тізбектерінің схемалары 3.4, 3.5, 3.6 суреттерінде келтірілген. 1 тапсырма. 3.7сурет 2 тапсырма. 3.8 сурет 3тапсырма. сурет Бақылау сұрақтары 1. Электр тізбегінің контуры, түйіні және тармағы деп нені атайды? 2.Резисторлар аралас жалғанған тізбектің эквиваленттік кедергісі неге тең? 3. Резисторлар тізбектей жалғанған тізбектің экьиваленттік кедергісі неге тең? 4. Резисторлар параллель жалғанған тізбектің эквиваленттік кедер неге тең? 5. Резисторлар тізбектей жалғанғандағы қуатты аныктай' формулаларды жаз. 6. Резисторлар параллель жалғанғандағы куатты анықтай формулаларды жаз. № 4 - зертханалық жұмыс Кезекпе-кезек есептеу әдісін тәжірибелік тексеру Жұмыстың мақсаты: кезекпе-кезек есептеу эдісін зерттеу. Жалпы мәліметтер Кезекпе-кезек есептеу әдісі былай тұжырымдалады: кез - келген тармактагы тоқ әрбір жекс схеманың ЭКК шакыратын тоқтардың алгебралык қосындысына тең болады, бұл принцип барлық сызыкты электр тізбектерінс сэйкес келеді. Осы әдіспен тізбекті есептегенде келесі шарттар орындалады: а) әрбір ЭКК эсерінен пайда болатын тоқтарды ойша қалган схемаларды алып тастап отырып кезек-кезек есептейді; б) тармақтагы токтарды жеке-жеке алгебралық қосу арқылы табу. Мысал ретінде 4.1(а)-суретінде көрсетілген схеманы карастырамыз а) б) в) 4.1 Сурет Әр ЭҚК пайда болатын тоқтарды есептеу үшін схемалар құрамыз (4.1 -б,в сурет). Токтарды есептеу үшін теңдеулер кұрамыз. Е1 ЭҚК тоқтары үшін: , , . Е3: ЭҚК тоқтары үшін: , , . Сонда тармақтагы дәл тоқтар тең болады: I1 = I1 + I1, I2 = I2 -I2, I3 = I3 + I3 . Жұмыстың мазмұны 1. Программаның жұмыс терезесінде схемаларды жинау. 2. Тоқ пен кернеу шамаларын елшеу. 3. Есептеу жолымен ток пен кернеу мэндерін анықтау. 4. Есептелген Жэне өлшенген шамаларды салыстыру. Салыстыру негізінде қорытынды жасау. Жұмысты орындауга нұсқау Берілген зертханалық жұмыс кезекпе-кезек есептеу әдісін пракгикалық түрде үйренуді талап етеді. Жұмыс барысында 4.2-суретінде келтірілген схеманы жинау керек. Қоректену кернеуінің мәндері 100-500 В, резистордын мәндері 100-ден 1 кОм дейін. 4.2- суреті бойынша өлшеу құралдарын пайдаланып тоқ пен кернеу шамаларьш өлшеу. Ол үшіи токтарды өлшеу керек: - К1 және К2 кілттері тұйықталган уақытта; - К кілті тұйықталган, ал К2 кілті алшак тұрганда; - К2 кілті тұйыкталган, ал К1 кілті алшактұрганда. 4.2 Сурет После измерений, по установленным значениям источника напряжения и резисторов, опираясь на теоретические сведения, необходимо: - рассчитать значения токов производимых каждой ЭДС в отдельности; - по рассчитанным данным найти полные токи, протекающие в схеме замещения (рис. 4.2). EWB программасында жұмыс барысы: 1) Вазіс пиктограмма қатарынан кілтті таңцаймыз . Маустың сол жақ кнопкасын басып ЕWВ жұмыс терезесіне алып шығамыз. 2) Жұмыс терезесіне тагы бір кілтті шыгарамыз. 3) Маустың сол жақ кнопкасын екі рет басу арқылы кілттің жонге келтіру бөліміне кіріп, келісім клавишасын "А" деп ауыстырамыз (4.3-сурет). 4.3 – сурет. 4) Екінші кілт үшін тура осы процессті қайталап, келісім клавишасын "В" деп ауыстырамыз (4.4 сурет). 4.4 – сурет. Енді "А" клавишасын басканда - сол жак кілт жүмыс істейді. "В" басканда - оң жақ кілт. 6) ІІиктограмма катарынан керекті элементтерді тандап, номиналдарын өзгертіп бір-бірімен жалғаймыз (№ 1,2-зерт.жүм. кара). Электр схемасының виртуальды түрі келесідей болады (4.5-сурет) Рисунок 4.5 жүктеу/скачать 2.67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||