Әпкерелімді айтамын
103. Мәтіндегі көңіл-күй адағайы
Әй
104. Сын-қимыл үстеуі
Терең
105. Берілген құрмалас сөйлемнің түрі
-Ой, неғылайын, батыр, жаным райыс тауып тұрмын: қырда әрі сусап, әрі ыстықтап өліп едім, апанның іші әрі салқын, әрі түбінде тұп-тұнық суы бар екен,-деді
Түсіндірмелі салалас
106. Тыныс белгісі дұрыс қойылған сөйлем
-Әй, түлкі батыр, неғылып тұрсың?-депті.
107. Мәтіндегі теңеу сөз
Шамша
108. Кірме сөз
үлескі, кітап
емле, тарих
пән, сым
мәдениет, ғарышкер
тыңда, тәрелке
109. Екі немесе бірнеше сөздің тіркесуі арқылы жасалған, бір ғана мағынаны білдіретін тіркес түрі
сөз тіркесі
етістікті тіркес
тұрақты тіркес
сөйлем
есімді тіркес
110. Тұрақты тіркестің баламасы
Түйенің тұяғы түсетін жер
баяу
төзімді
алыс
жақын
шаршау
111. Бірыңғай езуліктен құралған сөздер
Дәурен, әлеумет
Бұлбұл, қарға
Алабота, қарға
Үзу, тоқу
Орақ, құпия
112. Кейінді ықпал
адамнан
сабағы
ұрпақтың
қайран қалу
Азатгүл
113. Сөз ішіндегі ілгерінді ықпал
Шыңғыстың тауынан кісі жүргізбе.
Абай не қылса да барып сөйлесуді ұйғарды.
Біздің дегенімізге көнбес.
Қасындағы Көкбайдан жабыса сұрады.
Төрт-бес жұмыстың ыстық-суығына көндікті.
114. Етістіктен жасалған туынды түбірлер
бойшаң, желбіре
сағынышымды, тілек
көңілденіп, жақсылыққа
қадірле, әрекеттенсін
өнерпаз, сенімді
115. Түбір сөздер
Мұғалім, күйлі
Бұтақ, кітап
Жорға, жомарт
Шаруашылық, ғылым
Сыпырғыш, жапырақ
116. Бірігу арқылы жасалған жер-су атаулары
Аққу, Егеуқұйрық
Итмұрын, Есенәлі
Көкбозат, Жанбота
Семей, Аягөз
Сарысу, Алакөл
117. Қатыстық сын есім қатысқан сөйлем
Иіліп келе жатқан Әбішке жоғары қарап, үлкен көздерін көтергенде, оның қып-қызыл еріндерінде әдемі жымию бар еді.
Ол бір сала күдіктер болса, енді біреуі тағы бар
Ұзақ жолдан шаршаған Базаралы Семей қаласына келгенде өз үйіне жеткендей болды
Әбіш Абайдан үлкен саналы, тереі жауап алғандай
Өзінің тура сөзін жұрттың күлкісіне елемей, қоңыр сөйлем бітірді
118. Көптік жалғауы жалғанбайтын сөз
Есік
Кептер
Оқушы
Мұнай
Қыз
119. Адамның қасиеттерін білдіріп тұрған қатыстық сын есімдер
бетегелі, жусанды, жантақты
жігерлі, иманды, өнерлі
таулы, қыратты, дөңесті
желекті, жапырақты, гүлді
сулы, көлді, өзенді
120. Түрленіп тұрған сын есім
Сексен дегенше, жермен жексен де.
Бестің басы болғанша, алтының аяғы бол.
Бір сынаған жаманды екі қайтып сынама.
Елдің көзі – елу, ел құлағы – елу.
Би екеу болса, дау – төртеу.
121. Болжалды сын есім
үштің бірі
он-оннан
жетпіс-сексен
қырық бес
қырық бес
122. Есімше тұлғалы бұрынғы өткен шақ
Қадірлі ақын, құрметті қонағына Абай қадалып қарап қапты.
Күн ұзын аттан да түспей, өзге жүргіншілерден оқ бойы алда отырған.
Шұғалар өлеңдерін тоқтатып, арқаннан түсті.
Араздық бір басталса, ұлғая бермек.
Сен әнді босағадан өрлетіп, төрге шығардың.
123. Бірігу арқылы жасалған күрделі етісік
Жақсы көру, әкел
Ойнап-күл, ән сал
Түрегел, Жаман-жасқа
Құлақ сал, өйт
Сөйтіп, апар
124. Есім негізді етістік
Бергіз, балтала
Жүгір, ноқтала
Жаңала, жүр
Оқы, тісте
Намыстан, шегеле
125. Оңашаланған айқындауыш
Расында, кейін білсем, жыртық үйді соққан жел ішіне кіріп, жан-жағындағы тесіктен тоқтаусыз шығып кетеді екен.
Мұрат, әдетте, көңілді бала болатын.
Екеуі ымырт жабыла бергенде Бөкенші жайлауы – Жәнібекке тартты.
Баланың да, жігіт желеңнің де, егде-мосқал үлкеннің де – барлығының аузында бір жаңалық, бір хабар.
Мен жүрегімнің отын да, өмірімнің мазмұнын да содан кейін жасадым.
Достарыңызбен бөлісу: |
