5 в 020500 «Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі» мамандығына арналған

Сөйлем мүшесінің белгілері:

толық мағыналы сөз болуы керек;

сөйлемдегі басқа сөзбен байланысып тұруы керек;

сөйлем мүшелерінің бірінің сұрауына жауап беруі керек.

3 кесте бойынша түсіндіру

Толық мағыналы бір сөзден болған мүшені дара мүше дейміз.

Ал күрделі сөзден, тұрақты тіркестен, шылаулы тіркестен болған мүшені күрделі мүше дейміз.

Үйірлі мүше – кемінде екі не одан көп сөздерден құралып, бастауыштық- баяндауыштық қатынастан тұратын, бір сөйлем мүшесінің қызметін атқаратын сөздер тобы. Үйірлі мүшенің күрделі мүшеге ұқсастығы-екеуінің де екі не одан көп толық мағыналы сөзден тұратындығы. Айырмашылығы – үйірлі мүшенің өз ішінде шартты түрде бастауыш пен баяндауышқа және басқа мүшелерге жіктелетіндігі.

Тұрлаулы мүшелер деп сөйлем құрауға негіз болатын бастауыш пен баяндауышты айтамыз.

Бастауыш – сөйлемде атау септігінде тұрып, іс-оқиғаның иесін білдіретін тұрлаулы мүше. Сұрақтары : кім? не?

Баяндауыш - бастауыштың іс-әрекетін, қимылын, жай-күйін, оқиғаның қай шақта болғанын білдіретін тұрлаулы мүше. Сұрақтары: Не істеген? Не істеді? Қайтті? Не істемек?

Тұрлаусыз мүшелер деп өздігінен сөйлем құра алмайтын, тек сөйлемде берілген ойдың шеңберін кеңейтетін анықтауыш, толықтауыш, пысықтауыштарды айтамыз.

/Слаидтан көрсете отырып түсіндіріледі/

Интеғрактивті технологияның Синквейн әдісі /француз тілінен аударғанда «бес» - cinguains/ бес жолдан тұратын өлең. Бұл әдіс тақырыптан берілген теориялық материалдарды синтездеуде және оқушы білімін тексеруде қолданылады. Жүргізілу тәртібі төмендегідей: 1-тақырып; 2-екі сын есімнен тұратын тақырыптың суреттемесі; 3-үш етістіктен тұратын іс-әрекеті; 4-тақырыпты ашатын төрт сөзден құрылған сөйлем немесе фраза; 5-тақырыпқа өзек болатындай сөз, ол не синоним. /У қарағай. 37-жаттығу/.

2) 56-жаттығу. Сыйрақ – өз Отанының ұлы патриоты. Мәтін 286 сөзден тұрады. Мәтіннің соңындағы шығармашылық деңгейдегі тапсырманы орындау үшін интерактивті технологияның Биопоэма әдісін қолдана аламыз. Ол қандай әдіс?

1. Аты. 1. Сыйрақ.

2. 2-3 сын есім. 2. Ақылды, батыр.

3. Халыққа қызметі. 3. Еліне деген ерекше махаббаты.

4. өзі сүйетін 3-4 нәрсе. 4. Өзінің елін, жерін, туыстарын, достарын сүйеді.

5. өзі басынан өткізген 2-3 сезім. 5. Тұтқындағы көрген қорлығы, дене жарақаты.

6. адам қорқарлық 2-3 жағдай. 6. Ештеңеден қорықпайды.

7.1-2 жетістігі. 7. Кек алуы.

8. Өзі қол жеткізгісі келген 2-3 нәрсе. 8. Жауды жеңу, елін азат ету.

9. Мекен-жайы. 9. Орта Азия, Қазақстан.

10. Тегі. 10. Сақ, қазақ.

Бақылау сұрақтары:

1.Мектепте сөйлемнің құрамын оқытудың маңызы, міндеттері, мазмұны мен принциптері.

2. Сөйлем мүшелері болудың шарттары, анықтамасын меңгерту.

3. Сөйлем мүшелерін оқытудың тиімді әдіс-тәсілдері.

1. Сарыбаев Ш. Қазақ тілі методикасының кейбір мәселелері. 1956

2. Нұржанова Ж. Қазақ тілін тиімді оқыту жолдары. А., 2001.

3.Бұзаубақова К. Ж.Жаңа педагогикалық технология.А.,2004 4.Әбдікәрімова Т., Әбдіғалиева Т., Шәймерденова К. Қазақ тілін оқыту әдістемесі,А.,1999

5.Селевко Г.К. Современные образовательные технологии. М.,1998.

6.Гузеев В.В. Планирование результатов образования и образовательная технология. Москва, 2001.

7.Жұбанов Қ «Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер» А., 1999

8.Оразбаева Ф.Ш.,Рахметова Р.С. Қазақ тілін оқыту әдістемесі.А.,2005.

9.Китайгородская Г.А. Методика интенсивного обучения иностранным языкам. Москва – 1986.

9.Махмутов М. Современный урок. Москва,1985

10.Бейсембайқызы З. Қазақ тілін модуль негізінде оқыту. А.,2001 11.Оралбаева Н., Жақсылықова К. Орыс тіліндегі мектептерде қазақ тілін оқыту әдістемесі –Алматы, Ана тілі, 1996 ж.

3. 
   Тәжірибелік сабақтар
   

№1-семинар.

1. Семинар тиімділігі мақсат қоя білу, мәселелерді шешу, түсінік беру, орындау әрекетін қадағалау, ережені еске салуы.

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Семинар сабағындағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.