А. М. Саидов, Н. Д. Жангабылова, Б. Аманжол

100 
анықтау; 
- 
жаңа ӛнертабысты пайдалану салаларын анықтау; 
- 
ӛнертабысқа, пайдалы модельге патенттерді іздеу; 
- 
қызықтыратын саладағы зерттеулердің жай-күйін анықтау; 
- 
қосымша ақпараттық материалдарды іздеу; 
- 
бәсекелестер туралы ақпарат жинау; 
- 
техникалық мәселелердің шешімін табу. 
Патенттік іздеуді қолмен, ақпараттық - іздеу жүйелерімен немесе тиісті 
компьютерлік бағдарламаларды қолдана отырып жүргізуге болады. 
Ақпараттық іздеу жүйесінде ӛнертабыстар, орыс және ағылшын 
тілдеріндегі 
патенттік 
құжаттардың 
рефераттары, 
перспективалы 
ӛнертабыстар, пайдалы модельдер бойынша іздеуге болады.
Патенттік іздеу дегеніміз не? Патенттік іздеу - бұл патенттік құжаттар 
немесе мәліметтер массивінен бір немесе бірнеше белгілер бойынша тиісті 
құжаттарды немесе ақпаратты таңдау процесі. Бұл жағдайда іздеу кӛптеген 
құжаттар мен мәтіндерден тек сұрау тақырыбына немесе тақырыбына сәйкес 
келеді. 
Іздеу нысанасы объектінің санатын (құрылғы, тәсіл, зат) патенттік 
зерттеудің нақты міндеттеріне, сондай-ақ оның қандай элементтерін, 
қасиеттерін, параметрлерін және басқа да сипаттамаларын зерттеу 
болжанатынына сүйене отырып айқындалады. 
Патенттік іздеу кезінде ақпараттық сұраудың мағыналық мазмұнының 
және құжат мазмұнының ӛрнектері салыстырылады. 
Іздеу нәтижелерін бағалау үшін белгілі бір ережелер жасалады - 
құжаттың іздеу кескіні іздеу ережесімен қаншалықты ресми сәйкес келетінін 
анықтайтын сәйкестік критерийлері, мәтін ақпараттық сұранысқа сәйкес 
келуі керек. 
Патенттік зерттеулер жүргізу мынадай негізгі мақсаттарға қол жеткізуге 
бағытталған: 
- 
әзірлеменің немесе нарыққа жеткізілуі болжанатын ӛнімнің 
техникалық деңгейін айқындау, бұл оның тұтынушылық қасиеттерін, сондай-
ақ осы саладағы даму үрдістерін айқындайды; 
- 
патенттік тазалықты тексеру, яғни ұқсас ӛнімге ӛнімнің нарыққа 
шығуын тежеуі мүмкін қорғау құжаттарының (патенттер, куәліктер және т. 
б.) бәсекелестерінің болуына байланысты сыртқы қауіптерді анықтау; 
- 
ӛнімнің бәсекеге қабілеттілігін бағалау: егер ӛнім тӛмен техникалық 
деңгеймен сипатталса, онда оны бәсекелестік жағдайында қолайлы бағамен 
сату қиын болады; 
- 
оны патенттеуді шешу кезінде әзірлеменің патентке қабілеттілігі. 
Стандартқа сәйкес патенттік зерттеулер техника объектілерінің 
техникалық деңгейі мен даму үрдістерін, олардың патентке қабілеттілігін, 
патенттік тазалығы, патенттік және басқа да ақпарат негізінде бәсекеге 
қабілеттілігін зерттеу болып табылады. 

101 
Патенттік зерттеулер жүргізеді: 
- 
техника объектілерін құру кезінде; ғылым мен техниканың жоспарлы 
әзірлемелерін әзірлеу кезінде; 
- 
ғылыми-техникалық болжамдарды әзірлеу кезінде; 
- 
ӛнімді игеру және ӛндіру кезінде; 
- 
ӛнеркәсіптік ӛнімді экспорттаудың орындылығын айқындау және оның 
үлгілерін халықаралық кӛрмелер мен жәрмеңкелерде экспонаттау; 
лицензияларды сату және сатып алу кезінде; 
- 
құрылған ӛнеркәсіптік меншік объектілерін патенттеу және басқа да 
мақсаттар туралы мәселені шешу кезінде. 
Патенттік іздеудің мақсаттары жаңа техниканы немесе ӛнімді құрудың, 
игерудің және сатудың нақты сатысында патенттік ақпаратты пайдалану 
міндеттерімен айқындалады. Зерттеу тақырыбын жоспарлау кезінде патенттік 
іздеу техникалық тапсырманың бұрын шешілгенін, қандай шешімдер 
патенттермен қорғалғанын, технологияның осы саласында қандай фирмалар 
жұмыс істейтінін, тақырыпты әзірлеудің болашағы қандай екенін анықтау 
үшін жүргізіледі. Іздестіру сондай-ақ техниканың даму үрдісін болжау 
кезінде ӛнертабыстарға техникалық-экономикалық талдау мақсатында 
жүргізіледі. 
Патенттік зерттеулер жүргізу жӛніндегі жұмыстар мынадай ретпен 
жүргізіледі: 
1) патенттік зерттеу жүргізуге тапсырма әзірлеу; 
2) іздеу регламентін әзірлеу; 
3) патенттік және басқа да ғылыми-техникалық ақпаратты, оның ішінде 
конъюнктуралық-экономикалық ақпаратты іздеу және іріктеу; 
4) іріктелген ақпаратты жүйелеу және талдау; 
5) нәтижелерді қорытындылау және патенттік зерттеу туралы есеп 
жасау. 
Тапсырмада тақырыптың атауы және оның шифры, патенттік 
зерттеулердің міндеттері, патенттік зерттеу міндеттеріне байланысты 
қалыптасатын жұмыстардың қысқаша мазмұны, жауапты орындаушылар, 
орындау мерзімдері және есептілік нысандары кӛрсетіледі. 
Іздеу регламенті патенттік, ғылыми-техникалық және конъюнктуралық-
экономикалық ақпарат қорлары бойынша іздеу жүргізу саласын айқындайтын 
бағдарлама болып табылады. Іздеу регламентінде келесі деректер 
анықталады: 
- 
іздеу мәні (жалпы техникалық объект, оның құрамдас бӛліктері, 
тораптары немесе элементтері, яғни құрылғы, техникалық процесс, зат); 
- 
іздеу елдері; 
- 
ретроспективтілік; 
- 
техника 
объектісінің, 
техникалық 
процестің 
немесе 
заттың 
сыныптамалық индекстері ХПК, ҒПК және ӘОЖ бойынша, сондай - ақ 
ӛнеркәсіптік үлгілердің халықаралық сыныптамасы (ӚҮХС) бойынша (ӘОЖ-
әмбебап ондық жіктелім). 

102 
Іздеу тақырыбы нақты тұжырымдалуы керек, ӛйткені іздеу сапасы мен 
ұзақтығы осыған байланысты. 
Егер патенттік зерттеудің тақырыбы құрылғы болса, онда іздеу 
элементтері болуы мүмкін: 
- 
жалпы құрылғы (жалпы орналасу, принциптік схемасы); 
- 
құрылғының жұмыс принципі (әдісі); 
- 
тораптар мен бӛлшектер; 
- 
құрылғының жекелеген элементтерін дайындау үшін пайдаланылатын 
материалдар (заттар); 
- 
қолданылуы мүмкін салалар. 
Егер патенттік зерттеулердің тақырыбы Технологиялық процесс болса, 
онда іздеу элементтері болуы мүмкін: 
- 
жалпы технологиялық процесс; 
- 
оның кезеңдері, егер олар тәуелсіз қорғауға қабілетті объект болса; 
- 
бастапқы ӛнімдер; 
- 
аралық ӛнімдер және оларды алу тәсілдері; 
- 
соңғы ӛнімдер және оларды қолдану салалары; 
- 
осы әдіс іске асырылатын жабдық. 
Іздеу тақырыбын, мүмкін болса, ӛнертабыстарды жіктеудің тиісті 
жүйесінде қабылданған терминологияны қолдана отырып тұжырымдау керек. 
Патенттік іздеу регламенті таңдалған элементтерді 1-кестедегідей 
рәсімдеуді ұсынады 
К е с т е 1 - І з д е у р е г л а м е н т і
Іздеу 
тақырыбы 
Индекстер: ХПК, 
МКПО, ОӘЖ 
Іздеу кеңдігі Іздеу 
тереңдігі 
Ақпарат кӛздері 

жүктеу/скачать 1.25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: