А. МҰратқызы, А. Е. Бекшойнова, С. К. Серикова, М.Қ. ТӨлеуова отбасылық ТӘрбиенің негіздері
жүктеу/скачать 1.54 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5. Тәрбие гуманизациясы. Принциптiң талаптары: 1) тәрбиеленушi
тұлғасына адамилық тұрғысынан қарау; 2) оның құқықтары мен тәуелсiздiгiн сыйлау; 3) тәрбиеленушiге саналы ойластырылған талаптар қою; 4) қойылған талапты орындаудан бас тартқан кезде де оның ұстанымын құрметтеу; 5) адамның өзiмен-өзi болу құқығын қолдау; 6) тәрбиеленушiнiң санасына тәрбиенiң нақты мақсатын жеткiзу; 7) қажеттi сапалардың дұрыс қалыптасуы; 8) тұлғаның қадiр-қасиетiн төмендететiн дене және басқа да жазалаудан бас тарту; 9) тұлға нанымдарына қандай да бiр себептермен қайшы келетiн қасиеттердi қалыптастырудан аулақ болу құқығын мойындау (гуманитарлық, дiни сенiмдер және т.б.). Отбасы тәрбиесінің принциптері баланы жетiлген тұлға ретінде қалыптасуына, басқаларды жақсы көруге, өз махаббатын адамдарға арнауға негізделеді. Бала бойында мына құндылықтар болуы тиiс: өзгелердiң мүддесiн, өз мүддесiнен жоғары қойып, кеңпейiл болу, тәкаппарлыққа жол бермеу; ата-анаға балалық құрмет көрсете бiлу, оларға адал болу, сүю; достарының, отбасының, Отанының сенiмiн ақтау; өз iсiн iзгiлiк мақсатқа арнау, басқалардың мүддесiне қызмет ету және маңызды iстiң шешiмiне жету үшiн өзiнiң iс-әрекетiн, күш-қайратын жұмсау; барлық адамдардың пiкiрiн, құқын, жеке меншiгiн құрметтеу; өзгелердiң пiкiрiн сабырлықпен қабылдау, жағымсыз iстерден бойын аулақ ұстау; жанашырлық таныту, өзгелердiң қайғы-қасiреті мен мұң-мұқтаждығына ортақтаса бiлу, көмек көрсету; кешiрiмдi болу, ренiшке, өшпендiлiкке жол бермеу, ол үшiн жамандық ойлап, кек алудан аулақ болу; рақымды, мейiрiмдi болу, адамның көңiл-күйiн алдын-ала сезе бiлу; көмектесу, көмек күткен адамға көмек беруге әзiр тұру. Қазіргі заманғы баланы тәрбиелеу жолдары әртүрлі жолдармен жүзеге асырылады: отбасы мүшелері, білім беру мекемелерінің (балабақша, мектеп, балаларға арналған қосымша білім беру ұйымдары және т.б.) педагогтері. Бала тәрбиесіндегі келіспеушіліктер оны өте қиын жағдайға әкеледі, одан шығу үшін айтарлықтай жүйке-психикалық шығындар жұмсалады. Мысалы, әже немересінің артынан ойыншықтарды өзі алып тастайды, ал әкесі баласының мұны өзі жасауын талап етеді; анасы 5 жасар баланы дыбысты айтуға үйрету керек деп санайды: жасы бойынша бәрі өзі түзеледі. Тәрбиеге қойылатын талаптар мен тәсілдердің келіспеуі баланы әдепсіздікке алып келеді, сенімділік пен төзімділік сезімі жоғалады. Отбасында баланы тек қана 23 сөзбен ғана емес, туған үйіміздің барлық ортасы, оның атмосферасымен тәрбиелеу, бұл балада ұқыптылық пен жинақылық, тәртіптілік талаптарын ұстануына дағдыландырады. Біздің қоғам үшін әр кезеңде, әр отбасында өсіп келе жатқан ұл- қыздардың дені сау, рухани бай, еңбекке, білімге құштар болып өсуі, туған халқы мен Отанына адал, өнегелі азамат болып өсуі – ең жоғары тілек, ең биік мақсат болып келген. Оның күш-қуат алатын қайнар бастауы – отбасы. жүктеу/скачать 1.54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|