А. Соловьева, Б. Ибраимова

41
мұртшаларының болмауы, төрт жұп аяғы, төрт жұп қарапайым көзі, 
екі жұп ауыз мүшесі: күйіс аяқ (аяқ-жақ сүйектері (
хелицера) және 
қармалауыш аяқ (
педипальпа – тұтқыаяқ), құрсағында аяқтары болмайды. 
Саны бойынша ең көп ағзалар – 
бунақденелілер­ класы. Оған мил-
лионнан астам түр кіреді. Сондықтан оның өкілдері алуан түрлі. 
Бунақденелілердің негізгі ерекшелігі – денесі айқын үш бөліктен тұрады. 
Бас, көкірек, құрсақ. Олардың барлығы 6 аяқты. Басым бөлігінде 
қанаттары болады. Басында жұп мұртша, күрделі және жай құрылысты 
көздер мен көзшелер орналасқан. Көкірек бөлігінде қимыл-қозғалыс 
қызметін атқаратын аяқтар мен қанаттары бар. Бунақденелілер демтүтік 
(трахея) арқылы тыныс алады. 
Желілер типінің сипаттамасы, оның кластары. Желілі жануарларда 
алғаш рет эволюция барысында 
ішкі­қаңқасы­пайда болды. Ең алғашқы, 
едәуір қарапайым желілі жа нуар лардың денесінде шеміршекті 
желі 
болады. Ол бүкіл денесінің бойымен, арқа жағына жақын созылып 
жатады. Едәуір дамыған (прогрессивті) желілілерде желі эмбриондық 
саты сын да 
сүйек­ омыртқаларымен алмасады. Сонымен қатар барлық 
желілілердің жұтқыншағында 
желбезек­ саңылауы бо лады. Едәуір 
дамыған желілілерде желбезек са ңылауы тек ұрығында ғана болады. Туу 
алдында олар толық жойылып кетеді. Барлық желілілер үшін жүйке 
жүйесі желі бойымен орналасқан 
жүйке­ түтігінен тұрады. Едәуір 
дамыған желілілерде жүйке түтігі жұлын мен миды түзеді. 

жүктеу/скачать 5.1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: