Адам анатомиясы атлас
жүктеу/скачать 1.06 Mb.
|
| артерияларыныц негізгі тармацтары
ю 44 37 А. Қүрсац цуысы агзаларының тамырлары; төменгі шажырцай артериясы мен цүрсацтыц сабау кесілген (түрлі-түсті ерітінділер көмегімен боялган). Ақшыл көк - веналар, цызыл - 38 артериялар. Жіңіиіке ішек он екі елі және аш ішек бүрылысы зд мен бүйір ысырылган, асқазан жэне бауыр көтерілген. Алдыңгы қүрсақ қабыргасының іиіастары алынып тасталынган, төменгі шажырцай артериясы және оныц жиектік ішекке тармацтары көрсетілген Ә. Жогаргы шажырцай артериясының үщыбезбен жэне он екі елі іиіекпен қарым-қатынасы. Асқазан жэне колденец жиек іиіек алынып тасталынган, бауыр көтерілген. Көкбауырдың орналасуына коцілдеріңізді аударыңыздар. Шарбылық қапшық тесігі арцылы сары зонд өткізілген Жүмыр жалғама Бауыр Бауырдыц кұйрыкты үлесі Бауырдыц меншікті артериясы Өткуык жэне жалпы от түтігі Оц асказан артериясы жэне какнагы Үйкыбез Ток ішектің жоғарылаған бөлігі Асказан-он екі ішек артериясы Жоғарғы шажыркай артериясы Он екі елі ішек Мыкын-жиек артериясы Мыкын ішектің соңғы бөлігі Шажыркайлык лимфа түйіндері Оц жалпы мыкын артериясы Сокыр ішек Бауырдың сол үлесі Кокбауыр Сол асказан-шарбы артериясы Асказан Сол асказан артериясы Ток ішектін сол бұрылысы (кесілген) Кокбауыр артериясы Оц асказан-шарбы артериясы Буйрек артериясы Мыкын ішектіц артериялары Сол бүйрек Сол жиектік артерия Ортацғы жиектік артерия Жоғарғы шажыркай венасы Жіңішке ішек
Аш ішек артериялары 'Гөменгі куыс вена Сигматэрізді артерия Оц жиектік артерия Кұрттәрізді артерия Төменгі шажыркай артериясы Сигматәрізді ішек артериясы Жоғарғы тік ішек артериясы Өткуык түбі Жалпы өттүтігі Какпа венасы Аш ішектіц бастапкы бөлімі Он екі елі жэне аш ішек бұрылысы Несепағар Кокбауыр артериясы Құрсактык сабау Бүйрек артериясы Кұрсактык колка Ток ішектің төмендеген бөлігі Сол жалпы мыкын артериясы Колденец жиек ішек Үлтабармен, үйцыбезбен және көкбауырмен артқы іш қабыргасы (алдыңгы көрініс). Жалпы өт түтігі мен үйқыбез т у т іріііің тілігі. Асқазан алынып тасталынган, бауыр жогары көтерілген және үлтабар алдынан ашылган Жұмыр байлам 14. Жогаргы шажыркай 1. Lig. teres hepatis 14. A. mesenteries
Өткуык жэне куык артериясы 2. Vesica fellea et a. sup. Lobus sin. heparis Lobus caudatus hepatic et a. hepatica Он асказан артериясы 17. Оңештің іштік болігі 4. Ductus cysticus propria (ұлтабардын жоғарғы (кесілген) 5. A. gastrica dext. 17. Pars abdominalis
бөлігінен какпа ажыратылган 18. Шарбы кабы тесігінде 6. A. gastroduode- oesophagi 18. Foramen
omentale et nodus lymphaticus Жіңішке іиіек шажырқайының тамырлары Жіңіиіке ішек ілмектерініц артериялары Ш ажырқайлық лимфа түйіндері 3. Ішектік артериялар Жіңішке ішек қабырғасы 4. Ішектік тармақтар 90-сурет қабырғасының париеталді ішастарының астымен оң жэне томен багытталып, мықын ішек пен соқыр ішектіц соңына барып, сокыр ішекті, жиек ішектің басгапқы бөлігін жэне мықын ішектің соңғы болімін қанмен камтамасыз ететін екі тармаққа белінеді. Мықын - жиек артериясынан тармақ- талатын келесі тармақтар. а) Алдыңғы жэне артқы сокыр ішек артериялары, aa. caecales anterior etposterior, соқыр ішектің сэйкес бетіне багытталатын. б) Мықын ішек тармагы, a. iliocolica- ның жалгасы, төмен мықын-соқыр ішек бүрышына багытталып, аа. ііеі - соңгы тармақтарымен байланысып, дога түзеді, догадан мықын ішектің соңгы бөліміне тармақтар таралады. в) Жиек ішек тармагы, жогарыла- ган жиек ішекке оңга багытталады. Осы ішектің медиалді жиегіне жетпей, арте- рия екі тармаққа бөлінеді: - жогарылаган артерия, a. ascendens, жогарылаган жиек ішектің медиалді жиегімен котеріліп, colica dextra-мен (дога түзеді) анастомоз түзеді; екінші тармақ жиек ішектің медиалді жиегімен томен гүсіп, а. іііосоііса - мен (дога түзеді) анастомозданады. Аталмыш догадан жогарылаган жиек ішекке, соқыр ішекке тармақтар жэне қүрттәрізді осіндіге - күрттәрізді осінді ар- териясы, a. appendicular is, тармақталады. Оң жиектік артерия, a. colica dext- ra, жогаргы шажыркай артериясының он жагынан, жогаргы үш інен, колденец жиек ішек ш ажырқайы түбі деңгейінде тармақта- лып, оңга колденең жогарылаган жиек ішектің медиалді жиегіне багытталады. Оң жиектік артерия жиек ішектің жогарыла- Pancreas Colon transversum Omentum majus Ramus dexter a.colicae mediae A.colica media Ramus ascendens
olicae dextrae A.colica dextra A.ileocolica Colon ascendens Aa.et Anastomosis a.colica media et a.colica sinistra A.colica sinistra A.mesenterica superior mesenterica superior Aa.jejunales Aa.jejunales et ilei Aa.et vv. appendicularis Appendix vermiformis 91-cypem. Жіңішке және тоқ ішек артериялары мен веналары; алдыңгы керініс (жіңішке ішек ілмектері солга ыгыстырылган, көлденец жиек ішек жогары тартылган, ішастардың агзалық табагы жартылай алынып тастаіынган) ган бөлігінен қашықтықта жоғарылаған және төмендеген тармақтарға бөлінеді. Төмендеген тармағы, а. іИосоІіса-ның тар- мағымен байланысады, ал жоғарылаған тармағы a. colica media-нъщ оң тармағымен анастомозданады. Осы анастомоздар, тү- зілген доғалар жоғарылаған жиек ішек қабырғасына, жиек ішектің оң иіліміне, flexura coli dextra, жэне көлденең жиек ішекке тармактар береді. Ортаңғы жиектік артерия, a. colica media, жоғарғы шажыркай артериясыныц бастапқы бөлімінен тармақталып, көлденең жиек ішек шажырқайы табақтарының арасына оң жэне алға багытталады жэне оң, сол тармақгарга бөлінеді. Оң тармақ a. colica dextra-ның жога- рылаган тармагымен, ал сол көлденең жиек ішектің шажырқайлык жиегімен жүріп,
colica sinistra-иъщ жогарылаган тарма- гымен анастомозданады. Сонымен, ортаңгы жиектік артерия көр- шілес артериялардың тармактарымен бай- ланысып, дога (олардың ең ірісі сол дога немесе Риолан догасы) түзеді. Аталмыш дога тармақтарынан екінші, үшінші қатар догалар түзіледі, олардан көлденең жиек ішектің қабыргасына, жиек Anastomosis a. colica media et a.colica Colon transversum sinistra (arcus arteriosus) Flexura coli sinistra Flexura coli dextra Folium visceralis peritonei Arcus arteriosus A.colica medi Mesocolon transversum A.colica sinistra
ішектің оң жэне сол иілімдеріне, flexura coli dextra et sinistra, тік тармақтар кетеді (92-сурет). Төменгі шажыркай артериясы. Төменгі шажыркай артерия, a. mesenteri- ca inferior (93-сурет), қүрсақтық қолқаның алдыңгы бетінен, I I I беломыртқа тұсында тармақталып, ішастар артында сол жэне томен жүріп, үш тармаққа бөлінеді. Сол жиектік артерия, a colica sinistra, сол шажырқайлық қойнауда, ішастар артын- да, сол несепагар мен сол атабез артериясы- ньщ (анабез артериясыныц), a. testicularis (a. ovarica) sinistra, алдында жатып, жо- гарылаган жэне томендеген тармақтарга бөлінеді. Жогарылаган тармагы ортаңгы жиекгік артерияныц сол тармагымен анас- томозданып, жогарыда көрсетілген доганы (Риолан) түзеді; ол колденец жиек ішектіц сол болігін жэне жиек ішектіц сол иілімін, flexura coli sinistra, қанмен қамтамасыз етеді. Томендеген тармагы сигматәрізді ар- териямен байланысып, томендеген жиек ішекті қанмен қамтамасыз етеді. Сигматәрізді артерия, a. sigmoidea (94-сурет), бастамасында ішасгар артында, кейін сигматэрізді жиек ішек шажырқайы табақтарыныц арасында жатады; ол сол жиектік артерияныц тармақгарымен, жо- гаргы тік ішек артериясымен анастомозда- нып, догалар түзеді, догалардан сигматәрізді жиек ішекті канмен қамтамасыз ететін тармақтар кетеді. Жогаргы тік ішек артериясы, a. rectalis superior, төменгі шажыркай артериясыныц соцгы тармагы болып са- налады; томен багытталып, екі тармакка болінеді, екі тармақгыц біреуі сигматэрізді артерияныц тармақтарымен анастомозда- нып, сигматәрізді жиек ішектің төменгі бөлімдерін қанмен камтамасыз етеді, екіншісі кіші жамбас астауына багытталып, a. iliaca communis sinistra-ны алдынан кесіп отіп, сигматэрізді жиек ішектіц жамбастық болімі шажырқайында тік ішектің кец жерін (ампуласын) канмен қамтамасыз ететін оц жэне сол тармақтарга бөлінеді. Олар ішек қабыргасында ішкі мықын артериясыныц O m entum m ajus Colon transversum A et V. colicae M esenterium Intestinum ten u e Radix m esenterii (кесілген орны) V. cav a inferior P a n c re a s A. colica m edia ж эне a. colica sinistra арасы н д ағы анастом оз
d e s c e n d e n s A. m esen te rica inferior P a rs abdom inalis ao rtas e t v. colicae sinistrae A. iliaca com m unis dextra M esoappendix (сонда орнапасқан a. et v. appendiculares) A ppendix vermiform is C ecum e t vv. sigm oideac e t v. rectales superio res Perionium v iscerale Peritoneum parietale
Rectum V esica urinaria 93-cypem. Тоқ іиіекшің артериялары жэне веналары; алдыңгы көрініс (жіңішке ішектің ілмектері оң; кәлденең жиек ішек жогары және сигматэрізді ішек тәмен ысырылган) тармағы - ортаңғы тік ішек артериясымен, a. rectalis media, анастомозданады. Ортаңғы бүйрекүсті артериясы, а. suprarenalis media - қүрсақтық қолқаның жоғарғы бөлімінің бүйір қабырғасынан, одан жогаргы шажыркай артериясыныц тармақталатын жерінен сәл томен баста- латын жүп, кішкене тамыр. Ол сыртқа көлденең багытталып, көкеттің аягын кесіп өтіп, бүйрекүсті безге барады, без парен- химасында жогаргы жэне төменгі буй- рекуст! артерияларының тармақтарымен анастомозданады. Бүйрек артериясы, a. renalis (95, 96, 97-суреттер) - жұп ірі тамыр. Қолқаның бү- йір қабыргасынан II беломыртқа деңгейінде, жогаргы шажырқай артериясыныц тармак- талатын жерінен 1-2 см томен, тікбүрыш жасап басталады. Оң бүйрек артериясы солга қараганда үзынырақ, себебі қолқа омыртқа жотасыньщ орталық сызыгынан сол жатады; оң бүйрек артериясы бүйрекке багытталып, төменгі қуыс венаныц артында жатады. Әрбір бүйрек артериясы бүйрек қақпа- гынажетпейтоменгі бүйрекүсті артериясын, suprarenalis inferior, береді, бүйрекүсті без паренхимасына кіріп, ортаңгы жэне төменгі бүйрекүсті артерияларымен ана- стомозданады. Бауыр Өткуык Оргаңгы жиектік артерия 4 . A l i i ішек артериялары Төменгі шажыркай артериясы Симпатикалык нервтер мен түйіндер Он жалпы мыкын артерия Жіңішке ішек-мыкын ішек Көлденең жиек ішек Көлденең жиек ішек шажыркайы Ортаңгы жэне сол көлденен артериялар арасындағы анастомоз Кокбауыр Кұрсактык колка Сол жиектік артерия Он екі елі ішек-аш ішек иілімі Томендеген жиек ішек - бос таспа Томенгі шажыркай венасы Жогаргы кұрсакасты орімі Жогаргы тікішектік артерия Сигматәрізді ішек артериясы Ішастар Сигматәрізді ішек шажырқайы Сигматэрізді ішек Нераг Vesica fellea A. colica media Aa. jejunales A. mesenterica inf Nn. et gangll. sym- pathicum A. iliaca communis dext Intestinum tenue - ileum Colon transversum Mesocolon transver- sum A. colica med Lien Aorta abdominalis A. colica sin Flexura duodenoje- junalis Colon descendens - taenia libera V. mesenterica inf Plexus hypogastricus sup A. rectalis sup Aa. sigmoideae Peritoneum Mesocolon sigmoi- deum Colon sigmoideum 94-сурет. Іиі куысы агзалары. Төменгі қуыс артерия мен автономды өрім кесіндісі. Көлденең жиек іиіек иіажырқайымен жогары көтерілген, жіцішке іиіек ысырылган Төмендеген қолқаның негізгі тармацтары (сызба түрінде) -18 -21 Оң жалпы ұйқы артериясы Он бұганаасты артерия Иық-бас сабауы Қолқаның кеуделік бөлігі Көкет Құрсактык сабау Оң бүйрек артериясы Жоғарғы шажыркай артериясы Бел артериялары Оң жалпы мыкын артериялары Ішкі мыкын артериясы Сырткы мыкын артериясы Сол жалпы ұйкы артериясы Сол бұғанаасты артерия Ең жоғарғы кабырғааралык артерия Қолка догасы Артқы кабыргааралык артерия Сол бүйрек артериясы Сол аталык без (аналык без) артериясы Төменгі шажыркай артериясы Орталык сегізкөз артериясы Жогаргы бүйрекүсті без артериясы Бүйрек капсуласының жогаргы артериясы Бүйрек артериясының алдыңгы тармагы Тесіп өтетін артерия Бүйрек капсуласының төменгі артериясы Несепагар Оң төменгі көкет артериясы Сол төменгі көкет артериясы Ортаңгы бүйрекүсті без артериясы Төменгі бүйрекүсті без артериясы Бүйрек артериясының артқы тармагы A. carotis communis dext. A. subclavia dext. Truncus brachiocephalicus Pars thoracica aortae Diaphragma Truncus coeliacus A. renalis dext. A. mesenterica sup. Aa lumbales A. iliaca communis sin. A. iliaca int. A. iliaca ext A. carotis communis sin. A. subclavia sin. A. intercostalis suprema Arcus aortae Aa . intercostals post. A. renalis sin. A. testicularis sin. (a. ovarica) A. mesenterica inf. A. sacralis mediana Бүйрек пен бүйрекүсті бездің артериялары (сызба түрінде) Оц бүйректі улътрадыбыстьщ зерттеу (бүйректің жогаргы және төменгі шекаралары крестпен; х —қыртыс заттыц кистасы көрсетілген) A. suprarenalis sup. A. sup. capsulae renalis R. ant. a. renalis A. perforans A. inf. capsulae renalis Ureter A. phrenica inf. dext. A. phrenica inf. sin. A. suprarenalis media A. suprarenalis inf. R. post. a. renalis Милы заттың тік артериолалары Үлесаралык артерия Үлесшеаралык артериялар Қыртыс шумақшалары Юкстамедуллярлык шумакшалар Бірінші беломыртқаның денесі Сол бүйрек артериясы Құрсактык колкада катетер Бүйректің жоғарғы полюсі Бүйрек артериясының алдыңғы тармағы Бүйрек артериясының арткы тармағы Алдыңғы төменгі сегментарлык артерия Бүйректің төменгі полюсі Қүрсактык сабау Жоғарғы шажырқай артериясы Ортаңғы жиектік артерия Көкбауыр артериясы Бүйрек артериясыныц пластмассалъщ моделі Қүрсақтьщ қолқа (іздік ангиография) Arteriolae rectae medullares A. interlobaris Aa. interlobulares Glomerulus corticales Glomeruli juxtamedullares Corpus vertebrae lumbalis I A. renalis sin. Pars abdominalis aortae Extremitas sup. renalis R. ant. a. renalis R. post. a. renalis A. segmenti ant. sup. Extremitas inf. renalis Truncus coeliacus A. mesenterica sup. A. colica media A. lienalis 97-сурет. Сол бүйрек артериясы жэне оның тармацтары (буйрек паренхимасыныц бөлігі алынып тасталынган; инекциялық тамырлары препаратталган) Бүйрек артериясы бүйрек қақпағы айма- гында алдыцгы жэне аргқы тармақтарга, rr. anterior et posterior, береді. Алдыңгы тармақ бүйректің терт сегментіне; жогаргыға a. segmenti superioris, жогаргы алдыңгыга - a. segmenti anterioris superioris, төменгі ал- дыңгыга, a. segmenti anterioris inferioris, жэне теменгіге, a. segmenti inferioris, береді. Бүйрек артериясыныц артқы тармагы артқы сегментке - a. segmenti posterioris жэне өз жолында несепагар тармагын, г. uretericus, береді. Атабез артериясы, a. testicularis (98-сурег) - күрсақтық қолқаныц алдыцгы бетінен, бүйрек артериясынан сэл төмен (кейде оц жэне сол артериялар жалпы са- баумен) басталатын жүп, нэзік артерия. Ол төмен жэне латералді багытталып, т. psoas major-да жатады, өз жолында несепагарды, шекаралық сызықтыц үстінде сыртқы мықын артериясын кесіп өтеді. Атабез артериясы ез жолында бүйректіц майлы қапш ы гы на тарм ақтар жэне несепагарга, rr. ureterici, беріп, шап өзегінің терец сақинасына багытталады; шап өзегініц терец сақинасында шэует шыгаратын түтікке, ductus defferens, қосылыи, шап өзегі арқылы үмага бара- ды жэне атабез паренхимасы мен атабез қосалқысына баратын бірнеше қатар үсак тармақтарга шашырайды. A. testicularis өз жолында (a. epigastrica inferior) a. cremasterica жэне (a. iliaca interna тармагы) a. ductus deferent/.у-бен анастомоз- данады. Эйелдерде атабез артериясына сэйкес анабез артериясы, a. ovarica, жатырдыц жалпақ жалгамасы табақтарыныц ара- сында өтіп, оныц бос жиегінде жатыр түтігіне жэне анабез қақпасына тармақтар береді. А. ovarica-яъщ соцгы тармагы жа- тыр артериясыныц анабез тармагымен, г. ovaricus a. uterinae, анастомозданады. А. Аталыц сыртцы жыныс агзалары еркек жыныс мүшесімен, аталык, бездермен жэне шэует шылбырымен, беткей қабат (алдыңгы көрініс) Ә. Жыныс агзаларыныц тамырлары (сызба түрінде) Еркек жыныс мүшесініц көлденең кесіндісі Сан нерві Сан артериясы жэне венасы Жыныс-сан нервісінін сан тармагы Ш эует шылбыры жэне жыныс-сан нервісінің жыныс тармагы 9 5. Еркек жыныс мүшесі ю 6. Аяктың үлкен теріасты 11 венасы Аталык безді көтеретін бұлшыкет Аталык без Сол шап өзегінің беткей сақинасы Ішкі жыныстық фасция Мықын-шап нерві 13 12. Сол шәует шылбыры 13. Сабакты өрім 14 14. Сырткы жыныстык 15
Еркек жыныс мүшесінін беткей артқы венасы Еркек жыныс мүшесінің басы 16 17. Аталык без венасы Аталык без артериясы Еркек жыныс мүшесінің терең сырткы артериясы Еркек жыныс мүшесінің сырткы артериясы Сабакты артериялар Үрпі Аталык без ак кабыкпен Шэует шыгаратын түтік Несепагар Несепкуык Шэует көпіршіктері Қуықасты без Несепқуык-куықасты веналық өрім Еркек жыныс мүшесінің терен артериясы Еркек жыныс мүшесі буылтыгы артериясы Ішкі жыныс артериясы Еркек жыныс мүшесінің кеуекті денесі Еркек жыныс мүшесінің үңгірлі денесі Несеп жібергіш өзек Аталык безді көтеретін бүлшықет шандырымен Еркек жыные мүшесінің арткы нерві Аталык без косалкысы Аталык без кынаптык кабыгы (ағзалык кабат) Аталык без кынаптык кабыгы (ағзалык кабат) Аталык без кантамыр ілмектерімен В. Аталыц сыртцы жыныс агзалары: еркек жыныс мүшесі, аталық без жэне шэует шылбырлары; терец цабат (алдыцгы көрініс). Еркек жыныс мүшесініц терец фасциясы аіиылган, артқы тамырлар мен нервтер көрсетілген 18 20 31 41 Г. Негізгі жыныс агзалары (бүйір көрініс; артериограмма) 98-сурет N. femoralis A. et V. femoralis R. femoralis n. genitofemoralis Funiculus spermati- cus et r. genitalis n. genitofemoralis Penis V. saphena magna M. cremaster Testis Anulus ingunalis superf. pin. Fascia spermatica int. N. ilioinguinalis Funiculus sper- maticus sin. Plexus pampini- formis Fascia spermatica ext. V. dorsalis penis superf. Gians penis V. testicularis A. testicularis V. dorsalis penis prof. A. dorsalis penis Aa. helicinae Preputium penis Testis et tunica albuginea Ductus deferens Ureter Vesica urinaria Vesicula seminalis Prostata Plexus venosus A. profunda penis A. bulbi penis A. pudenda int. Corpus spongio- sum penis Corpus cavemo- sum penis Urethra Fascia crermas- terica et m.cremaster M. dorsalis penis Caput epididymidis Tunica vaginalis testis-lamina visceralis a. epiorchium Tunica vaginalis testis-lamina parietalis a. periorchium Septula testis жүктеу/скачать 1.06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|