Орта ғасырдағы және Қайта өрлеу дәуіріндегі Еуропа математикасы
Алғашқы университеттер. Медициналық – Салернода (ХІ ғ.І жартысы), Болоньеде – 1100ж.,Париж университеті – 1209ж., Прагада – 1348 ж., Краковта – 1364 ж., Венада – 1365 ж.,Лейпцигта – 1409 ж., Базельде – 1459 ж. және т.б. Алдыңғы екеуінен басқалары тарпрофессионалдық мектептер болмады. Бірнеше жүз жылдар бойына математика жекекафедраларда қосымша пән ретінде қалды, математиканың арнайы оқытушылары даболмады. Университетте математиктерді даярлау арнайы болмаса да, олардан: ТомасБродвардин Англиядан, Николь Орел Франциядан, Иоганн Мюллер – РегиомонтанГерманиядан, Николай Коперник Польшадан сияқты тамаша математиктер шықты.Леонардо Пизанский. Ислам елдерінің математиктерінің бүкіл жетістіктерін жарыққашығарып, әрі қарай жылжытқан Батыс Европаның бірінші математигі итальяндық ЛеонардоПизанский (1180-1240), ол Фибоначчи есімімен де белгілі болды (Фибоначчидің ұлы).Леонардо сол кездің ірі сауда орталығы – Италияның Пиза қаласында дүниеге келді. Олматематиканы араб оқытушыларынан үйренді. Леонардо Египетте, Сирияда, Византиядажәне Сицилияда болды
. .
Қайта өрлеу дәуірінің математикасының мәні
Кеңістік фигураларының көріністік бейнеленуі, яғни осы фигураларының жазықтықта орталық жобалауы ежелгі гректермен «скинографияда» қолданылды. Ол – сценалық декарацияларды жазу өнері. Осы облыста Леонардо да Винчи (1452-1519), Альбрехт Дюрер (1471-1528) – сол уақыттың ұлы суретшілердің жұмыстары белгілі болды. Бұл жұмыстар – «живопись жайында трактат» (Леонардо) және «Адам денесі мүшелерінің симетриялығы туралы» (Дюрер). Сонымен бірге Дюрер магиялық квадраттар құруымен шұғылданған ескертеміз және дербес жағдайда Европадағы бірінші магиялық квадрат құрды: Позициялық ондық арифметика енгізілді. Осы уақытта арифметикалық және алгебралық белгілеу құрылды, оның болмауы ертерек теңдеулер теориясының прогрессін бөгеді. Бөлшек және теріс сандар енгізілді. 3 және 4 дәрежелі теңдеулерді радикалды шешу мәселесі сәті шешілді. Осы мәселені шешумен байланысты формальды түрде жорамал сандар енгізілді. Виет белгісіздер мен көпмүшелердің коэфиценттері үшін арнайы әріптік белгілеу енгізіп, сол сияқты алгебралық операциялар символикасын кеңейтіп алгебраны символикалық есептеу ретінде құрастырды. Арифметикаға ондық бөлшектер енгізілді.
Достарыңызбен бөлісу: |