Алғы сөз Типтік бағдарлама
жүктеу/скачать 1.15 Mb.
|
| ДЕМИФОЛОГИЗАЦИЯ — гуманитарлық ғылымда ғылыми зерттеулерді мифологиялық танымнан арылту әдісі ретінде та-нылады. Д. қазіргі кезде тарих, философия, дінтану және мәде-ниеттану ғылымдарында қолданылады. Д. терминін ғылыми айналымға XX ғ. 40 жж. неміс философы әрі теологы Р. Бульт-ман енгізді. Д. христиан діні, оның қасиетті кітаптардағы жазба-лардағы қайшылықтарды айқындау, түсіндіру қажеттілігінен туындаған термин.
ДЕСТРУКЦИЯ — М. Хайдеггердің фундаменталды онтоло-гиясының негізгі үғымдарының бірі. Бүл үғымды Хайдеггер Гуссерльдің жас кезіндегі философиясына, әсіресе, оның фено-менологиялық редукция тәсіліне қарсы пайдаланады. Егер бүрын Декарт, Кант философиясыңца сана абсолютті қүбылыс ретінде дәріптелсе, Гуссерль сананың белгілі бір объектіге ба-ғытталғанда ғана өз-өзін толтыратынын ашып, идеализмге үл-кен соққы жасады. Мысалы, сіз Декартты оқымасаңыз, сізде Декарт философиясы туралы түсінік болмайды. Сол сияқты та-биғаттың белгілі бір қүбылысы туралы ойланбасаңыз, ол тура-лы да сізде түсінік қалыптаспайды. Демек, санаға тумысынан түсіну кабілеті беріледі де, оның орыңдалуы сананың ьгждаһа-тына, белгілі бағытта жүмыс істеуіне байланысты. Демек, Гегельдің абсолютті рух туралы ілімі жалған. Себебі бүкіл та-ным жүмысы жеке саналардың қызметіне байланысты. Міне, осы түрғыдан Гуссерль бүрынғы фило. дәстүрге алаңдаудың қажеті жоқ, бүрынғы түсініктерді жақшаға шығарып, өз қабыл-дау мүмкіндігіңе қарай жаңаша түсінік қалыптастыр дейді. Фе-номенол. редукция дегеніміз осы. Себебі редукция деген сөз орнына қайту, қайтадан бастау деген мағына береді. Егер Гус-серль феноменол. редукция үғымы арқылы әрбір философтың өзінше көзқарас қалыптастыруға ерікті екенін дәлелдесе, Хай-деггер бүкіл бүрынғы филос. дәстүрді жоққа шығарады. Себебі бүрынғы классик. философияда болмыстың атойын тыңдау, болмыспен сәйкестікте болу жоқ дейді. Демек, болмысты үғыну-дың бүрынғы жолдарын жақшаға шығару керек. Егер класси-калық философия бар нәрсе туралы ілімімен шектелсе, Хай-деггер бар нәрсенің өзегі уақыт дейді. Әрбір бар нәрсе тек уақыт ішінде бар, уақыты таусылғанда жоқ болады. Яғни, болмыстың мүмкіндігі уақытта. Сондықтан бүл үғымдар бір-біріне етене жақын. Хайдеггер ойынша Д. үш әрекеттен құралады: а) редукция, бар нәрседен болмысқа қайта оралу, б) конструкция, немесе болмыс түсінігін қалыптастыру, в) деструкция, немесе дәстүрлі түсініктерді жаңаша түсінікке сәйкестендіру. Сонымен, Д. ре-дукциямен де, конструкциямен де шектелмейді. Д. арқылы ғана онтология өз үғымдарының шынайылығын аша алады. Ал бүл өрекет дәстүрлі метафизикалық үғымдарды бір уақытта пайда-лану мен өшіруіне байланысты. жүктеу/скачать 1.15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|