Алкилдер СН3 - метил С2Н5 - этил С3н 7 - пропил С4Н9 - бутил С5Н11 - пентил С6Н13 - гексил т.б. Қүрамында төрт көміртек атомы бар бутанның көміртек каңкасын қарастырайық. Пропанның көміртек канқасынан бутанға өтудің екі жолы бар: 1. Төртінші көміртек атомын тізбектің не басына, не соңына орналастырамыз. Нәтижесінде, тармақталмаған 4 көміртек атомдарынан тұратын тура тізбек алынады: С – С – С – С 2. Төртінші көміртек атомын пропан тізбегіндегі орталық көміртек атомымен байланыстырып, тармақгалған тізбек аламыз: Енді схемадағы көміртек атомдарына қажетті сутек атомдарының санын қойып, бутанның екі изомерінің структуралық формуласын аламыз: Крекинг. 500°С-тан жоғары температурада алкандар молекулалық массалары төмен көмірсутектерге ыдырайды және сутекті бөліп шығарады. Бұл процесті крекинг деп атайды. Крекингтің екі түрі бар: жоғары температурада жүретін термиялық крекинг және өнеркәсіпте кеңінен қолданылатын катализаторлардың қатысуында жүретін катализдік крекинг. Катализаторлардың катысуы ыдырау температурасын төмендетеді. Барлық алкандардың ішінде метанның ыдырауы - өте қиын жүреді жөне жоғары температураны қажет етеді:
- Этан метанға караганда төмен температурада ыдырайды:
Алкандардың ыдырау температурасы олардың молекулалық массасына және кұрылысына тәуелді. Молекулалық масса үлкейген сайын алкандардың ыдырау температурасы төмендейді.Үзын көміртек тізбегі бар алкандар молекулалық массалары төмен қапыққан және қанықпаған көмірсутектерге ыдырайды: Алкандардың ыдырау температурасы олардың молекулалық массасына және кұрылысына тәуелді. Молекулалық масса үлкейген сайын алкандардың ыдырау температурасы төмендейді.Үзын көміртек тізбегі бар алкандар молекулалық массалары төмен қапыққан және қанықпаған көмірсутектерге ыдырайды:
Достарыңызбен бөлісу: |