Лизинг операциясының техникасы (1 схема)
Лизинг беруші
(лизинг компаниясы)
Жабдықтаушы
(өндіруші)
Лизинг алушы
(өндірістік кәсіпорын)
2
1
4 3
құрал-жабдыққа беру;
құрал-жабдық үшін төлем;
құрал-жабдықты жеткізу;
лизинг төлемдер.[1]
Тәжірибе көрсеткендей, лизинг бойынша жасалатын мәмілелердің 85%-ға қаражат тарту лизингі операцияларының үлесіне тиеді. Лизингке беруші лизингке беретін активтер құнының 80 %- дай мөлшерінде бір немесе бірнеше несие берушіден ұзақ мерзімді несие алады. Мұндай лизингтік төлемдер мен құрал-жабдықтың өзі ссуданы қамтамасыз ету құралы болып танылады.
Лизинг операциясының техникасы (2 схема).
Банк
Лизинг компаниясы
(лизинг беруші)
Өндірістік кәсіпорындар
(лизинг алушы)
Жабдықтаушы
7
1
2
3
4 6
5
Банк пен лизинг компаниясы арасында несиелі келісім шарт жасалып, несие беріледі;
Лизинг компаниясы алған несиені құрал-жабдық үшін жабдықтауға төленеді.
Жабдықтаушы лизинг компаниясына құрал-жабдығын сатады.
Лизинг компаниясы мен лизинг алушы кәсіпорын лизингтік келісім шарт жасалады;
Жабдықтаушы құрал-жабдықпен жабдықтайды;
Лизинг алушы кәсіпорын пайдаланғаны үшін лизингтік төлемдер жүргізеді;
Лизинг компаниясы несие беруші банкке несие үшін төлемдерін төлейді.
Мұндай лизингтік төлемдердің жалпы сомасының есебі төмендегідей формуламен есептеледі:
ЛТ=АА+НТ+КТ+ҚТ+ҚҚС
мұндағы,
ЛТ – лизингтік төлемдердің жалпы сомасы;
АА – ағымдағы жылдағы аммортизациялық аударымдар сомасы;
НТ – лизинг берушінің несиелік ресурстары пайдаланғаны үшін төлемі;
КТ – лизингтік келісім шарт бойынша мүлікті берген үшін лизинг берушіге комиссиондық төлем;
ҚҚС – лизинг берушінің көрсеткен қызметі үшін лизинг алушының төлейтін қосылған құнға салынатын салық.
Аммортизациялық аударымдар (АА) соммасының формуласы:
БҚ х На
А А =
100
мұндағы,
БҚ – мүліктің баланстық құны;
На – амортизациялау нормасы, (%).
Несиелік ресур үшін (НТ) формуласы:
НР х Нс
Н Т =
100
мұндағы,
НР – лизинг берушінің пайдаланған несиелік ресурсының шамасы;
Нс – несие үшін сыйақы мөлшері;
Несиелік ресурс (НР) шамасының анықталу формасы:
Қб - Қа
НР =
2
мұндағы,
Қб – мүліктің жыл басындағы құны;
Қа – мүліктің жыл аяғындағы құны.
Комиссиондық төлемнің (КТ) мөлшерінің формуласы
НР х Қс
КТ =
100
мұндағы,
Қс – комиссиондық сыйақы мөлшері.
Банктің қосымша көрсеткен қызметтер үшін төлемдер (ҚТ) есебі:
ҚТ = Ші+Шқ+Шж+Шб
мұндағы,
Ші – банк жұмыскерлерінің іс сапар шығыстары;
Шқ – көрсетілген қызмет үшін шығыстар;
Шж – банктің жармасына кеткен шығыстар;
Шб – басқа да шығыстар.
Лизингтің артықшылықтары мен кемшіліктері. Лизингтің кеңінен таралуының басты себебі – оның қарапайым ссудалардың мынадай артықшылықтарының болуына байланысты:
Лизинг көмегімен кепілге беретін мүлкі жоқ, сол себепті ұсақ кәсіпорындарды несиелеуге болады. Мынандай жол арқылы жүзеге асады: лизингтік мәмле жасалған мерзімі бойынша, лизинг объектісі лизингке берушінің меншігінде қалып лизинг алушы банкротқа ұшыраған жағдайда несиелік тәуекел деген болмайды
Лизинг 100 % -ға дейін несиелеуді ұсынады, яғни кәсіпорынға қысқа мерзім ішінде өзінің меншікті капиталын жұмсамай-ақ жаңа құрал-жабдықты пайдалана отырып, өнеркәсіптік өнім шығаруға және пайда табуға мүмкіндік береді;
Кәсіпорынға мүлікті ссудаға сатып алғаннан кейін лизинг бойынша алған қолайлы, себебі бұл жерде мүлік кепіл ретінде болады:
Құрал-жабдықтың лизинг берушінің меншігінде болатындығына байланысты, өнімнің құнына лизингтік төлемдер ғана қосылып, мүлікке салынатын салықты жалға берушінің өзі төлейді. Сөйтіп, лизинг алушы салықтық жеңілдіктер алады.;
Несие берушінің көзқарасымен қарағанда, несиенін мақсаты пайдаланушыны ешқандай да қадағалау болмайды.
Лизинг операциялары тән кемшіліктер мыналар:
жалға алушы құрал-жабдықтың қалдық құнының жоғарлауына (әсіресе инфляциядан) ештеңе ұтпайды.
Ұйымдастырудың күрделілігі;
Лизинг құны ссудаға қарағанда жоғары, бірақта ескірген құрал жабдықтан туындайтын тәуекелдің лизинг берушінің басында болатынын ұмытпау қажет, сондықтан да ол осындай шығынның орынын толтыру үшін комиссияны көбірек алуға тырысады.
Достарыңызбен бөлісу: |