Лекция 2. Этнология теориясының негізі және бағыты.
Жиі кездесетін сөздер. Эволюционизм, диффузионизм, функционализм, этнопсихология, этноцсоциология, постмодернизм.
Жоспар:
1. Эволюционизм.
2. Диффузионизм.
3. Функционализм.
4. Қазіргі этнология.
5. Ресей этнологиясының дамуы.
6. Қазақстанда этнологиялық ғылымның қалыптасуы және дамуы.
Мақсаты: Этнология теориясының бағыттары және мектептерімен танысу.
1. Эволюционизм.
Эволюция латын сөзі «бірте-бірте даму» бұл мәдениетті зерттеудің бағыты. ХІХғ ортасында эволюция термині қалыптасты. Этнография ғылым ретінде қалыптасты. Теология - дін туралы ғылымның ықпалына қатысты табиғаттың мүлде өзгермейтіндігі туралы басым болатын. Эвалюцмялар –адамзат мәдениетінің жалпы даму заңдылықтарын ашты. Тарихи мәдени бағыт – бұл бағыт өз еңбектерін қоғамдық өмірдің өзіндік сферфсының дамуын қарастырады.
Эдуард Тэйлор ағылшын ғалымы эволиция классигі ХІХғ. ортасы ХХғ. Басында өмір сүрген» Ежелгі мәдениет», «Антропология» атты еңбектері 1881жылы жарыққа шықты. Тэйлор адамзат мәдениетінің тарихын «табиғат тарихының бір бөлігі» ретінде қарастырып, мәдениеттің әр түрлі формаларын біртіндеп даму сатылары деп түсінді. Оның ойынша, мәдени сатылардың әр қайсысы өткеннің жемісі болып табылады және болашақты қалыптастыруда елгілі рөл атқарады.
Льюис Морган американдық адвокат(1818-1881) этнология ғылымына қосқан үлесі мол. «Ежелгі қоғам» атты еңбегі бар. Адамзаттың бүкіл тарихын 2 кезенге бөледі: 1.Рулар – тайпаларға негізделген ертедегі әлеуметтік ұйым. 2.Белгілі бір аймақтарда меншікке негізделген соңғы кездегі саяси ұйым.
Отбасы дамуының жүйелі сатылы дамуы.
1.Туысқандық қатынасқа негізделген отбасы.
2.Пунуальдық отбасы.
3.Жұпты немесе «синдиасмикалық» отбасы.
4.Патриархалдық отбасы.
5.Моногамдық отбасы.
Биологиялық бағыт – қоғам эвалюция заңдылықтарына, жаратылыстану ғылымдарының принциптерін енгізді. А.Бастиян 1826ж.-1905ж. өмір сүрген. Герман рэвалюциянизмінің негізін қалаған. Еңбегі «Общий основания этнологии».
Достарыңызбен бөлісу: |
