Көбею жылдамдығы сүт қоректілердің өмірінің ұзақтығына және оның

Көбею жылдамдығы сүт қоректілердің өмірінің ұзақтығына және оның

• Көбею жылдамдығы сүт қоректілердің өмірінің ұзақтығына және оның
• түрлерінің өлу жылдамдығына байланңсіы. Жалпы ереже бойынша ұзақ жасайтындар өте баяу көбейеді. Мысалы, пілдер 70-80 жыл, аюлар мен ірі мысықтар 30-40 жыл, иттер 10-15 жыл, тышқан тәрізді кеміргіштер 1-3 жылға дейін өмір сүреді.Тіршілік жағдайының өзгеруіне байланысты көбею жылдам-дығы да жыл сайын өзгеріп отырады. Бүл әсіресе, өсімтал түр-лерден айқын байқаладьі. Мысалы, ауа райы жақсы, тамақтық зат мол болған жылдары тиіндер үш рет балалап, әрбір бала-лаганда 6-10-ға дейін көжек туады, ал ауыр жылдары ұрғашылары ашығып, арықтап жылына 1-2 рет балалап, 2-3-ке дейін ғана көжек туады. Туатын ұрғашыларының саны азаяды, сөйтіп жылдамдығы құрт төмендегі кетеді. Бұл сияқты жағдайлар барлық аңдарда да кездеседі. Сүт қоректілердің ішінде моногамды және полигамды түрле-рі болады. Моногамдыларында бір көбею мезгілінде еркегі мен ұрғашысы жұп құрайды. Мүндай жануарларға қаскырлар, қара бурыл түлкілер, түлкілер мен құндыздар жатады. Ал, маймылдардың жұбы көп жылға дейін ажырамайды.

Моногамды түрлерде балаларың өсіруге ұрғашысы да, еркегі де қатысады. Кебір нағыз тюленьдер шағылысу кезінде ғана жұп құрайды да, кейін еркегі кетіп қалады. Полигамдарға - бұғылар, есектер, жылқылар, шошқалар, ешкілер, сиырлар, қойлар жатады, Сүт қоректілердің бұл түрлері, яғни жылқылар, бұрылар, есектер бірнеше ұрғашыларынық басын қосып, “үйір” құрады. Бір үйірде бір ғана еркегі және жиырмадан

• Моногамды түрлерде балаларың өсіруге ұрғашысы да, еркегі де қатысады. Кебір нағыз тюленьдер шағылысу кезінде ғана жұп құрайды да, кейін еркегі кетіп қалады. Полигамдарға - бұғылар, есектер, жылқылар, шошқалар, ешкілер, сиырлар, қойлар жатады, Сүт қоректілердің бұл түрлері, яғни жылқылар, бұрылар, есектер бірнеше ұрғашыларынық басын қосып, “үйір” құрады. Бір үйірде бір ғана еркегі және жиырмадан
• отызға дейін ұрғашылары болады. Құлақты тюленьдердін, еркегі үйірге түскенде манына 15-80-ге дейін ұрғашыларын жиып, үйір құрады. Кемірушілер мен насеком жемділердің де көпшілігі полигамдарға жатады. Бірак, бұлар “үйір” құрмайды. Сүт қоректілердін, әрбір түрінін шағылысу мерзімі түрліше уақытта орындалады. Қасқырлар мен түлкілер қыстын, аяқ шенінде, күзендер мен қояндар көктемнің басында, бұлғындар, сусарлар жаздың ортасында, ал тұяқтылардың көпшілігі күзде шағылысады. Әрбір түрдін, өзіне қолайлы және баласын сақтай алатын жыл маусымында балалауы эволюциялық дамудын, нәтижесінде пайда болған. Осы жағдайға байланысты сүт қоректілерге жататын түрлердің буаз болу мерзімі түрліше болатыны жоғарыда айтылған болатын, мысалы, қасқырлардың буаз болу мерзімі 60 күн болса, ал бұлғындардікі 230-280 күндей болады.
•  
•