Анықтамалық мамандарды дұрыс іріктеуді, орналастыруды және пайдалануды, олардың біліктілігін жоғарылатуды, басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер арасында еңбекті ұтымды бөлуді қамтамасыз етуге арналған

Заң бөлімінің бастығы 189

Қауіпсіздік қызметінің бастығы 191

Жұмыс өндіруші (прораб) 193

Жоба басшысы 196

Лауазымдық міндеттері. Жобаны басқару жоспары мен жоба құжаттамасының құрылуын жетілдіреді. Барлық мүдделі тараптардың қатысуымен жобаның орындалуын ұйымдастырады. Жобаның іске асырылу барысының мониторингі және орындалуын үйлестіреді. Жобаның командасын құрады. Жоба командасын басқарады. Жобаның жабдықтаушылары және қатысушыларымен техникалық тапсырмалар мен шарттардың әзірленуін үйлестіреді. Жобаның сапасын, тәуекелділікті, құнын, мерзімдерді, мазмұнын, коммуникацияларын басқарады. Жобаны басқару тиімділігінің индикаторларына мониторингті және қажетті өзгерістердің енгізілуін жүзеге асырады. Жоба құжаттарына сәйкес жобаның ілгерілеуі туралы есептерді құрады. Жоба бюджетіне сәйкес қаражаттың мақсатты жұмсалуын бақылайды. Мемлекеттік құрылымдар, компаниялар және жобаның басқа мүдделі тараптарымен өзара әрекеттесуін қамтамасыз етеді. Жоба серіктестерінің арасында жоба нәтижелері мен шаралары туралы ақпаратты таратады. Есепті құру және жоба нәтижелерін құжаттау. 196

Сату үйлестірушісі (супервайзер) 198

2. Мамандардың лауазымдары (2) 202

Құнды қағаздар бойынша талдаушы, инвестициялар 202

саласындағы талдаушы (қаржы талдаушысы) 202

Сақтандыру саласындағы талдаушы (андеррайтер) 204

Лауазымдық міндеттері. Андеррайтер, сақтандыру саласындағы маман, тәуекелділікті сипаттайды, бағалайды және жіктейді, сақтандыру портфелін құрады. Сақтандыру шарттарына қол белгі қоюды, ұсынылған сақтандыру тәуекелдерді сақтандыруға қабылдауды жүзеге асырады, жеке тұлға немесе нақты тұлғаның сақтандыруға қабылдау кезіндегі тәуекелдерін жіктеу, тарифті мөлшерлемелерді және сақтандыру келісімдердің нақты шарттарын белгілеу, белгілі бір жағдайларда сақтандыру келісімін жасасудың (жасаспаудың) мүмкіндігі туралы қорытынды шығару, сақтандыру (қайта сақтандыру) портфелін құруды жүзеге асырады. 204

Әкімгер 205

Лауазымдық міндеттері. Келушілерге тиімді және мәдениетті қызмет көрсету бойынша, олар үшін қолайлы жағдайлар жасау бойынша жұмысты жүзеге асырады. Материалдық құндылықтардың сақталуын бақылауды қамтамасыз етеді. Келушілерге көрсетілетін қызмет түрлерінің сұрақтары бойынша кеңес береді. Дау-дамай жағдайларды жою және алдын алу бойынша шаралар қабылдайды. Келушілерге қанағаттанарлықсыз қызмет түрлерін көрсетумен байланысты талаптарды қарайды, қажетті ұйымдық-техникалық шараларды қабылдайды. Жайдың тиісті безендірілуін бақылайды, жай ішіндегі және ғимараттағы жарнама күйін және жаңартылуын қадағалайды. Жай ішінде және оның жанындағы немесе ғимаратқа іргелес аумақтың тазалығы мен тәртібін қамтамасыз етеді. Іскерлік қарым-қатынас этикасын сақтайды. Бағынысындағы жұмысшылардың еңбек және өндірістік тәртіпті, еңбекті қорғаудың ережелері мен нормаларын, өндірістік санитария мен тазалықтың талаптарын сақтауларын бақылайды. Келушілерге көрсетілетін қызмет түрлеріндегі бар кемшіліктер туралы, оларды жою туралы қабылданған шаралар жайлы басшылықты хабардар етеді. Жұмысшылардың ұйым басшылығының нұсқауларын орындауын қамтамасыз етеді. 205

Ақпараттың қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі әкімгер 206

Аудитор (ревизор) 208

Аукционшы 209

Биржа маклері 212

Бухгалтер 216

Бухгалтер-ревизор 218

Дилер (3) 220

Диспетчер 222

Құжат жүргізуші 224

Инженер 225

Инженер-зертханашы 229

Өндірістік процестерді автоматтандыру және механикаландыру 231

жөніндегі инженер 231

I санатты өндірісті басқарудың автоматтандырылған жүйелері бойынша инженер: тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) бiлiмі, II санатты өндірісті басқарудың автоматтандырылған жүйелері бойынша инженер лауазымында жұмыс стажы кемiнде 2 жыл болуы тиіс. 236

Құрал-сайман жөніндегі инженер 240

Біліктілікке қойылатын талаптар. 242

I санатты құрал-сайман жөніндегі инженер: тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) бiлiмі, II санатты құрал-сайман жөніндегі инженер лауазымында жұмыс стажы кемiнде 2 жыл болуы тиіс. 242

Сапа жөніндегі инженер 242

Біліктілікке қойылатын талаптар. 244

I санатты сапа жөніндегі инженер: тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) бiлiм, II санатты сапа жөніндегі инженер лауазымында жұмыс стажы кемiнде 2 жыл болуы тиіс. 244

I санатты метрология жөніндегі инженер: тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) бiлiмі, II санатты метрология жөніндегі инженер лауазымында жұмыс стажы кемiнде 2 жыл болуы тиіс. 247

I санатты құрылысты қадағалау жөніндегі инженер: тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) бiлiмі, II санатты құрылысты қадағалау жөніндегі инженер лауазымында жұмыс стажы кемiнде 2 жыл болуы тиіс. 248

Ретке келтіру және сынақтар жөніндегі инженер 249

I санатты ретке келтіру және сынақтар жөніндегі инженер: тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) бiлiмі, II санатты ретке келтіру және сынақтар жөніндегі инженер лауазымында жұмыс стажы кемiнде 2 жыл болуы тиіс. 251

Ғылыми-техникалық ақпарат жөніндегі инженер 251

I санатты ғылыми-техникалық ақпарат жөніндегі инженер: тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) бiлiмі, II санатты ғылыми-техникалық ақпарат жөніндегі инженер лауазымында жұмыс стажы кемiнде 2 жыл болуы тиіс. 253

Еңбекті нормалау жөніндегі инженер 253

I санатты еңбекті нормалау жөніндегі инженер: тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) бiлiмі, II санатты еңбекті нормалау жөніндегі инженер лауазымында жұмыс стажы кемiнде 2 жыл болуы тиіс. 256

Еңбекті ұйымдастыру инженері 256

Біліктілікке қойылатын талаптар. 258

I санатты еңбекті ұйымдастыру жөніндегі инженер: тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) бiлiмі, II санатты еңбекті ұйымдастыру жөніндегі инженер лауазымында жұмыс стажы кемiнде 2 жыл болуы тиіс. 258

I санатты өндірісті басқаруды ұйымдастыру жөніндегі инженер: тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) бiлiмі, II санатты өндірісті басқаруды ұйымдастыру жөніндегі инженер лауазымында жұмыс стажы кемiнде 2 жыл болуы тиіс. 261

I санатты қоршаған ортаны қорғау жөніндегі инженер (эколог): тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) бiлiмі, II санатты қоршаған ортаны қорғау жөніндегі инженер (эколог) лауазымында жұмыс стажы кемiнде 2 жыл болуы тиіс. 262

Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы жөніндегі инженер 263

I санатты еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы жөніндегі инженер (эколог): тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) бiлiмі, II санатты еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы жөніндегі инженер лауазымында жұмыс стажы кемiнде 2 жыл болуы тиіс. 265

Патенттік пен өнертабыстық жұмыс бойынша инженер 266

Жөндеу инженері 271

Стандарттау бойынша инженер 273

Біліктілікке қойылатын талаптар 277

Инженер-технолог (технолог) 277

Тапсырмалардың орындалуын бақылау жөніндегі инспектор 286

Лауазымдық міндеттері. Ұйым басшысының бұйрықтарының, тапсырмаларының және өкімдерінің уақытымен орындалғанын бақылайды. Ұйымда дайындалатын бұйрықтар мен өкімдер жобаларының жоғары тұрған ұйымдардың құжаттарына сәйкестігін тексереді. Бақылау карточкаларын толтырады және бұйрықтардың, өкімдер мен басқа құжаттардың, сонымен қатар, орындалуы бақылауды қажет ететін тапсырмалардың есеп картотекасын жүргізеді. Құжаттардың өтуінің оперативті есебін жүргізеді. Тапсырмалардың уақытында орындалмау себептерін анықтайды. Ұйым басшысына олардың орындалу күйі туралы хабарлайды. Ұйымда іс жүргізуді жетілдіру бойынша ұсыныстарды дайындауға, құжат айналымын рационализациялау бойынша шараларды әзірлеуге қатысады. 286

Нұсқаушы-дактилолог (есту кабинетінің нұсқаушысы) 289

Лауазымдық міндеттері. Ұйымда қызметкерлер мен қызметкерлер есебінде есту қабілетінен айырылған (керең, мылқау, құлағы керең) адамдарды пайдалануды, оларды кәсіптерін, мамандықтары мен біліктіліктерін, дәрігердің қорытындысын, медициналық-әлеуметтік сараптама ұсыныстарын есепке алып тиімді орналастыруды ұйымдастыру. Есту қабілетінен айырылған адамдардың еңбектерін қолдану мүмкіндіктерді табады және мұңдай қызметкерлерді еңбек ұжымдарында бекітуге көмектеседі. Нашар еститін еңбектерін жұмыстың белгілі түрлерінде пайдалану бойынша қарсы көрсетілімдері бар, жұмысқа қабылдаған кезде және есту кемшілігі бар адамдардың еңбек әрекеті процесінде нормативті құжаттардың талаптарының сақталуын қадағалайды. Есту қабілетінің жетіспеушілігі бар адамдарға кіріспе және басқа нұсқау түрлерін жүргізген кезде, еңбектің қауіпсіз әдістеріне үйреткенде және әрекеттегі нұсқаулар мен еңбекті қорғау, қауіпсіздік техника, өндірістік санитария ережелерімен таныстырғанда, олардың әрқайсысына өндірістік тапсырманы, еңбек қыны төлеу формаларын, мөлшерлерін және бағаларын жеткізуге көмек көрсетеді. Есту қабілетінің жетіспеушілігі бар қызметкерлердің еңбек нәтижелерін талдайды және қорытады және олардың өндірістік жетістіктерінің жариялануын қамтамасыз етеді. Есту қабілетінің жетіспеушілігі бар қызметкерлердің дұрыс пайдалануын, өндірістік тапсырманы орындауға материалдар мен құралдармен жабдықталғандарын, жұмыс нарядтарының, еңбек ақысының уақытында рәсімдеу мен беруін, заңнамамен бекітілген әлеуметтік кепілдіктердің беруін бақылайды. Уағыздаушылықтың дамуына, біліктілікті жоғарылату және жаңа мамандарды игеру оқуларын өткізу үшін мамандандырылған оқу топтарын ұйымдастыруға көмектеседі. Есту қабілетінің жетіспеушілігі бар адамдардың ұйымдағы жұмыс пен жоғары мен орта кәсіби оқу орындарында оқуды қосу үшін қажетті жағдайларды жасауға әрекеттеседі, оқушыларға заңнамада қарастырылған кепілдіктердің уақытында берілуін бақылайды. Өндірістік бөлімшелердің басшыларымен бірге есту қабілетінің жетіспеушілігі бар қызметкерлердің, олардың дайындық, біліктілік деңгейіне сәйкес, сонымен қатар өндіріс мүдделерін ескере отырып, уақытында кәсіби жылжуын бақылайды. Құлақты сауықтыру бөлменің ұйымдастырылуына және тиімді жұмысына, керең қызметкерлердің еститіндермен бірлесе еңбек ету процесінде сөйлесу әдеттерін бекітуге және әрі қарай дамытуға көмектеседі. 289

Зертханашы 291

Математик 292

Механик (4) 295

Офис–менеджер 302

Бағдарламашы (веб-шебер, веб-дизайнер) 308

Аудармашы 310

Аудармашы-дактилолог 311

Лауазымдық міндеттері. Ауызша сөйлеудің тура аудармасын жүзеге асырады (телефондық келіссөздерді, радиотелевизиялық хабарларды береді, өндірістік кеңестерді, жиналыстарды, әңгімелерді, сабақ оқу және т.б) дене қимылы арқылы (дактилогиялар) саңырау ұйым қызметкерлері үшін. Саңырау қызметкерлердің дене қимылы арқылы сөйлеуінің (дактилогиялар) кері аударылуын біледі. Ұйымда саңырау қызметкерлердің, естімейтін топтары болғанда бір-бірін түсінуді жақсартуға қол жеткізу үшін дене қимылы арқылы үндестіру бойынша тұрақты жұмыс атқарады. Сөйлесу кабинеттеріндегі жұмыстарға қатысады және ерін қимылы арқылы оқуды, қалған есту қабілетін жақсартуға және естуі жеткіліксіз ұйым қызметкерлерінің сөйлесуін, соңымен қатар қызметкерлер топтарында ерекше зерттеу жүргізуге, естімейтін адамдардың өндірістік немесе оқу қызметтеріндегі сұрақтар бойынша ақпараттарды білу деңгейін анықтау мақсатында. Саңырау қызметкерлердің мүдделерін олар ұжымдарға барғанда ұсынады, ұжымдағы басқа да қызметкерлермен өзара түсіністіктерін қамтамасыз етеді. Есту қабілеті төмен адамдар арасында қол бос уақытта мәдени және әлеуметтік-оңалту жұмыстарын ұйымдастыруды жүзеге асырады. Кадр бөлімімен бірге еңбекті ұйымдастыруға қатысады және өндіріс учаскелерінде саңыраулармен нашар еститін қызметкерлердің тиімді орналасуын, соңымен қатар саңырау және нашар еститін оқушылардың қатысуына және үлгеріміне бақылау жасайды, олардың өндірістік іс-тәжірибесінің орындауларына, белгіленген құжаттарды жүргізеді. Өндірістік құрылым басшыларымен жұмыс жүргізеді,оқу кезінде нұсқауларды аударуды жүзеге асыруда, саңыраулармен нашар еститін қызметкерлерді қауіпсіз еңбек тәсіліне оқытуға, оларға өндірістік тапсырманы түсіндіреді. Өндірістік құрылымдардың басшыларымен бірлесе отырып саңырау қызметкерлердің біліктілігін артыру бойынша жұмысты ұйымдастырады. Өзінің дене қимылы арқылы сөйлесу білімін тұрақты толықтырады, саңыраулармен қатынаста болу ерекше құрал техникасын жетілдіреді. 312

Ілеспе аудармашы 313

Ұйымдағы директордың көмекшісі (бас директордың, атқарушы директордың, президенттің, басқарма төрағасының, басқарушының) 315

және басқа бірінші басшылардың (референт, кеңесші) 315

Лауазымдық міндеттері. Бірінші басшының тапсырмасы бойынша ақпарат, анықтама, реферат және ұйым қызметінің келешектегі мәселелері бойынша баяндама әзірлейді және қажет болған жағдайда осы мақсатқа басқарманың сәйкес аппаратын қатыстырады. Бірінші басшының басқа да тапсырмаларын орындайды. Бірінші басшының бұйрық, тапсырма және өкімдерінің мезгілінде орындалуына бақылауды жүзеге асырады. Бірінші басшыға ұсынылмас бұрын, ұйымда әзірленетін бұйрықтар мен өкімдер жобаларының жоғары тұрған орган құжатарына, басқа да нормативтік құқықтық актілерге сәйкестігін тексереді. Бөлім басшыларынан және жауапты орындаушылардан бірінші басшыға қажетті анықтама және басқа да материалдарды, сондай-ақ бұйрық, өкім және бірінші басшының тапсырмаларының орындалуы туралы ақпаратты талап етеді. Құжат айналымына оперативтік есеп жүргізеді, бұйрық, өкім және басқа құжаттарға, сондай-ақ орындалуын бақылауды қажет ететін тапсырмаларға бақылау карточкасын толтырады. Құжат айналымын және құжаттардың жүргізілуін бақылау әдісін, техникалық құралдарды басқаруды жетілдіру жүйесі бойынша іс-шаралар әзірлеуге қатысады. Басшылардың шақырылумен өтетін кеңестерді өткізумен мен әзірлеуге қатысады және оларға қызмет көрсетуді ұйымдастырады. Делегацияларды қабылдауды, іскерлік сапарлар мен кездесулер ұйымдастырады. Жоспардың орындалуын бақылау және ұйым жұмысының ырғақтылығын ұйымдастыру жөніндегі комиссия жұмысына, өндірісті басқару жүйесін жетілдіру жөніндегі іс-шараларды әзірлеуге қатысады. 315

Психолог 316

Лауазымдық міндеттері. Ұйым қызметкерлерінің еңбек жағдайларын жақсарту және жұмыстың тиімділігін арттыру жөнінде іс-шаралар әзірлеу мақсатында, олардың еңбек қызметіне өндірістік психологиялық, экономикалық және ұйымдастырушылық факторларының әсерін зерделейді.Жоспар және әлеуметтік даму бағдарламалары жобаларын құрастыру, жұмысшыларға психологиялық факторлардың әсерін анықтау жөнінде жұмыстар жүргізеді. Физиологпен бірігіп қызметкерлердің жеке қасиеттерін, әр түрлі кәсіп пен маман иелері жұмысшылар мен қызметшілердің еңбек қызметтерінің ерекшеліктерін зерттеуді, сондай-ақ кәсіптік іріктеуге байланысты еңбек жағдайларына психологиялық тексеру, мүдделері мен бейімділіктерін, еңбекке қанағаттануларын анықтау жұмыстарын жүргізеді. Жұмысшылардың психикасына еңбек жағдайларының әсерін анықтау жөніндегі эксперименттерге қатысады. Жұмыс кезіндегі жұмысшылардың еңбек үдерісін және психологиялық жағдайларын талдайды. Социолог және басқа да мамандармен әлеуметтік даму мәселелерін анықтауға қатысады. Шешімін қажет ететін ең көкейтесті мәселелер мен проблемаларды (кадрлардың тұрақтамаушылығы, еңбек тәртібінің бұзылуы, нәтижесі аз еңбек) іріктеуді жүзеге асырады, оларды болуына жағдай жасайтын себептердің жолын жоюды анықтайды. Жұмысшылардың жүйке-психикалық шиеленісуіне өндірістік ортаның әсер етуін анықтаумен, қызметшілердің лауазымдары мен жұмысшылардың кәсіптеріне егжей-тегжейлі психологиялық мінездеме және профессиограмма әзірлейді, адамның жеке еңбек мүмкіндігіне қарай оңтайлы пайдалануына, келешекте оның кәсіптік қабілеттілігін дамыту есебімен кепілдеме береді. Жас жүмысшылар мен мамандардың өндірістік және кәсіптік бейімделуі жөніндегі шараны жүзеге асыруға қатысады. Психологиялық зерттеу нәтижелерін тәжірибеге енгізу жөнінде ұсыныстар мен кепілдемелер, сондай-ақ әлеуметтік дамуды басқаруды жетілдіру нақтылы бағыты бойынша, еңбек үдерістерін оңтайлы ұйымдастыруға мүмкіндік беретін, еңбек және демалыс тәртіптемесін ұтымды белгілеуге, моральдық - психологиялық ахуалды жақсартуға, еңбек жағдайларын және адамның жұмыс қабілеттілігін арттыруға іс-шараларды әзірлейді, олардың орындалуына бақылауды жүзеге асырады. Кадрлардың тұрақтамаушылығы себептерін талдау, еңбекті ұйымдастыру және өндірісті басқару талаптарын негізге алып, кадрларды іріктеу және оларды орналастыру, кадрлардың тұрақтылығын қамтамасыз ету, қызметшілерді бейімделуі бойынша қажетті шара алу жөнінде ұсыныстар әзірлеу. Ұйым басшыларына, сондай-ақ кадр және еңбек мәселелерімен айналысатын қызметшілерге өндірісті басқару және ұжымның әлеуметтік дамуының әлеуметтік - психологиялық проблемалары жөнінде кеңес береді, ұжымда торығуды еңсеру, дау-шардың алдын алу, жайдары және басқа параметрлер ұжымда қолайлы әлеуметтік - психологиялық жағдай жасау әдісімен оқуды ұйымдастырады. 317

Социолог 318

Лауазымдық міндеттері. Ұжымда қолайлы әлеуметтік- психологиялық жағдай жасауға бағытталған, жұмысшылардың материалдық және рухани қажеттіліктерін қанағаттандыру деңгейін және олардың еңбек өндірімділігін арттыруға мүмкіндік туғызатын іс-шараларды әзірлеу және енгізу мақсатында социологиялық зерттеулер жүргізеді. Экономикалық және әлеуметтік дамудың келешекті және жылдық жоспарларының жобасын жасауға және әлеуметтік – мәдени іс-шараларға қаражат жоспарлауға қатысады. Социологиялық зерттеулер бағдарламасын жасайды және оның орындалуын бақылайды. Жүргізілген зерттеулер негізінде, еңбекті ұйымдастыру нысанын жетілдіру жөнінде, оның бөлінуі және кооперациясы, еңбек қызметінің жағдайын жақсартуға ұсыныс әзірлейді. 318

Автотехникалық сараптама жөніндегі маман 319

(сарапшы автотехник) 319

Инвесторлармен байланыс жөніндегі маман 323

Көтергіш құралдарының өнеркәсіптік қауіпсіздігінің маманы 325

Лауазымдық міндеттері. Көтергіш құралдарының (лифттер, эскалаторлар, жарымжандарға арналған көтергіш платформалары және басқа да техникалық жабдықтар) маманы өнеркәсіптік қауіпсіздігін сараптауға байланысты жұмыстарды атқарады. Көтергіш құралдары орнатылған қауіпті өндірістік объектілердің техникалық тексерулерін жүргізеді. Эксплуатациялық құжаттарды, құрылыстың, кеңейтулердің, қайта құрудың, техникалық өзгертулердің, консервациялаудың жоба құжаттары мен қауіпті өндірістік объектілерді жабу құжаттарын сараптаулардан өткізеді. Көтергіш құралдарының өнеркәсіптік қауіпсіздігін сараптау қорытындыларын, техникалық шешімдер мен оларды пайдалану қауіпсіздігін қамтамасыздандыру бойынша ұсыныстарды бекітуге ұсынады. Нормативті эксплуатациялық мерзімнен өткен көтергіш құралдарының қалған қорын анықтауға қажетті инженерлік есеп-қисаптарды орындайды, сараптау объектілерінің белгіленген талаптарға сәйкестілігі жөнінде сараптау қорытындыларының жобаларын құрайды. Көтергіш құралдарындағы авариялар мен бақытсыз жағдайларды тексеру бойынша, авариялар мен бақытсыз жағдайларды алдын ала ескерту бойынша іс-шараларды жасайтын комиссия жұмыстарына қатысады. 326

Қауіпсіздік қызметінің маманы 327

Ақпараттық инфрақұрылымдардың бастапқы жүйелерінде 328

ақпарат қауіпсіздігін қамсыздандыру маманы 328

Ақпараттарды қорғау маманы 332

Кадр жөніндегі маман 334

Лауазымдық міндеттері. Кәсіпорынды қажет етілетін мамандықтармен, мамандармен және біліктілікпен жиынтықтау бойынша жұмысты орындайды. Кадрларды жұмысқа қабылдау, іріктеу, орналастыру бойынша жұмысқа қатысады. Кәсіпорынның және оның бөлімшелері қызметкерлерінің лауазымдарын және кәсіби біліктілік құрылымын, кадрларды есепке алу жөніндегі, қызметкерлерді жұмысқа қабылдау, ауыстыру, еңбек жолы және жұмыстан босатуға байланысты белгіленген құжаттаманы, аттестациядан өткізу нәтижелерін және кадрларға ағымдағы және перспективадағы қажеттілікті айқындау мақсатында олардың іскерлік қасиеттерін бағалауды зерделеуді және талдауды жүргізеді, бос лауазымдарға орналасу және жоғарылату жөнінде ұсыныстар дайындайды. Кадрларға қажеттілікті қанағаттандыру көздерін анықтау, оқу орындарымен тікелей байланыстар, осындай саладағы кәсіпорындармен байланыс орнату және ұстап тұру үшін еңбек нарығын зерделеуге қатысады. 335

Маркетинг маманы 336

Лауазымдық міндеттері. Өнім (тауар) өндіру және неғұрлым үлкен сұранысты және өткізу нарығын табатын қызметтерді көрсету жөніндегі шараларды әзірлеуді жүзеге асырады. Өндірісті және қызмет көрсету саласын тепе-тең дамытуға жәрдем береді, тауар ассортиментінің, өндірістік-шаруашылық және кәсіпкерлік қызметтің даму бағыттарын таңдау және өзгерту жөнінде ұсыныстар дайындайды. Маркетингтік саясатты әзірлеуге, бағалар белгілеуге қатысады, тауардың қалыпты сатылуы және көрсетілетін қызметті кеңейту, сатып алушылардың (клиенттердің) тауарға және қызметке деген сұранысын қанағаттандыру үшін жағдайлар жасайды. Ұқсас тауарлар мен қызметтердің нарығын және оның даму үрдістерін зерделейді (сұраныс пен тұтынуды, олардың мотивациялары мен ауытқуларын, бәсекелестердің қызметін талдау). Сату көлемін болжайды және тауарлар мен қызметтерге тұтынушылық сұранысты қалыптастырады, неғұрлым тиімді өткізу нарығын, сондай-ақ тауарлардың (оны өндіру тәсілі, қызмет мерзімі, пайдалану ережелері, орауды) немесе көрсетілетін қызметтің сапалық сипаттарына қойылатын талаптарды анықтайды. Тауар өткізуге әсер ететін және көрсетілетін қызметті табысты жүзеге асыру үшін маңызы бар факторларды, сұраныстардың типтерін (тұрақты, ажиотаждық, қысқа мерзімді және басқа), оның көтерілуі және төмендеу себептерін, тұрғындардың сатып алушылық қабілетінің дифференцациялауды зерттейді. Нарықтарға жүргізілетін зерттеулерді ақпараттық қамтамасыз етуді жетілдіреді. Сұранысты қалыптастыру және өткізуді ынталандыру жөніндегі бағдарламаларды, қолда бар ресурстарға сәйкес нарықты таңдау жөнінде ұсыныстар әзірлейді. Тауарлар мен қызметтердің сапасын арттыру және тұтынушылық қасиетін жақсарту жөнінде ұсыныстар дайындайды және ұсынымдар әзірлейді. Халықтың түрлі топтарының әлеуметтік-демографиялық ерекшеліктерін, олардың кірістерінің жай-күйін және динамикасын, дәстүрлері мен талғамдарын, бұл үшін шикізаттар, материалдарды, энергияны, кадрларды қоса алғанда ресурстардың барлық түрінің шығындарын ескере отырып жаңа өнімді және өткізу нарықтарын игеру перспективаларын айқындайды. Мемлекеттің салық, баға және кеден саясатындағы өзгерістерді, айналым көлемін, сатудан пайданы, бәсекелестікті, сату жылдамдығын, өткізуге әсер ететін факторларды ескере отырып, бәсекелестік ортаны талдайды. Өткізуге бақылау жүргізеді, жоспарланған деректерді өткізу (қызмет көрсету) көлемі, түсімі, уақыты және оларды тарату аумағы бойынша алынған нәтижелермен сәйкестендіруді жүргізеді, нарықтың конъюктурасының ауытқуын және өзгеруін анықтайды. Кәсіпкерлік қызмет тиімділігінің, пайдалар мен кірістердің өсуін, тауарлар мен қызметтің бәсеке қабілеттілігін арттыруды қамтамасыз етеді. Нарықтық экономиканың талаптарын ескере отырып, басқарушы кадрларды даярлауға, қайта даярлауға және біліктілігін арттыруға қатысады. 337