Қарлұқтар туралы деректер Реферат (1)
Зерттеу тақырыбының өзектілігі
жүктеу/скачать 332.76 Kb. Pdf көрінісі
|
| Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Зерттеу жұмысында Қарлұқ мемлекетінің
қайда орналасқанын, ертеде олардың өмірі қалай болғандығын тілі, діні, шаруашылығы, салт-дəстүрі, халқын анықтайды. VI-VII ғасырларда қарлұқтар Түрік, Батыс Түрік жəне Шығыс Түрік қағанаттары ықпалының аясына кірді. Орталық Азияда орын алған саяси қиын – қыстау кезеңдер барысында қарлұқ тайпаларының бірлестігі аумақтық жəне саяси жағынан ыдырады. Жазбаша деректерде қарлұқтардың бірқатар шоғырланған топтары туралы хабарланған. Зерттеудің барысы Қарлұқтардың басқа мемлекеттен айырмашылығымен немесе ұқсастығымен ұштасып жатыр. Қарлұқтардың территориясы Жетісу ордасы. Билеушілері жабғу деп аталды. 840 жылдан бастап қаған деп аталды. Іле,Шу,Талас өзендерінің бойында болды. Қарлұқ тайпаларының көсемі Елтебер деген атпен аталған.Монғолияда Шығыс түрік қағанаты құрылғаннан кейін қарлұқтар оған тəуелді болып жүрді. Орхон жазуларында айтылғандай Қарлұқтар түрік қағанаттарына қарсы бірнеше рет қарсы соғыс жорықтарын ұйымдастырып отырған. Қарлұқтардың мемлекеттік құрылысы үлестік тайпалық жүйенің дамыған түрлерінің болуымен сиппатталады. Қарлұқтардың жабғуының билігі сөз жүзінде ғана болды. Қарлұқ қағанатының үлестік тайпалық одағы, бір орталықты мойындамай, билік жолындағы күрестің күшеюіне себепші болды. Қарлұқ қаласының құрамындағы негізгі тайпалар – көшпелі түріктер мал өсіруді кəсіп еткен. Қарлұқтар мекендеген атыраптың өзге халықтар тұрған жерлерге қарағанда бақшалы, мəдениетті қалалары, елді мекендері болған. Талас алқабында 8-9 ғасыр Атлах, Хамукет, Шемульджи, Сус, Куль, Такабет сияқты қалалары болған. Көрші елдермен қарым-қатынас жасау қала мəдениетін өсірумен бірге сырттан басқа діннің де енуіне жағдай жасады.940 жылы Шығыстан келген «мəжусилік түріктер» қағандықты құлатты. Қарлұқ Қағандығы кезеңінде Жетісу халықтарының арасында əлеуметтік-экономикалық, этнограф жəне саяси бірлесудің берік негізі қаланды. Х ғасырдың алғашқы жартысында қарлұқ бірлестігінің ұлан-байтақ аумағында батыраңқылық күшейеді. Қашқардың түрік билеушілері пайдаланып, 940 жылы Баласағұнды басып алады да содан кейін Қарлұқ мемлекеті құлайды. жүктеу/скачать 332.76 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|