Әдебиеттер:
Ақбаев С. Ұстаз атындағы дәрісхана: қалдырған ізің мәңгілік// Орт.Қазақстан.- 2006.- 9 ақпан.-8 б.
Асқаров Т. Училищеге - 70 жыл // Орт. Қазақстан. - 1992. -15 шілде
Асқар Н. Өнегелі дәстүр// Сыр мен сымбат.- Қарағанды, 2006.- N1-2.-2,3 б.
Әбікенов Қ. Алмақтың да салмағы бар: /Абай атындағы пед. училищесі/ //Орт. Қазақстан. - 1977. - 26 июль
Әбікенов К. Шеберлігі жоғары ұстаздар даярлаймыз: /Саран пед. училищесінін реформаға сай жұмысы/ // Орт. Қазақстан. -1986. - 11 ноябрь
Балашова Н. Сызу пәні бойынша сынға түсті: оқу орындарында// Орт.Қазақстан.- 2005.- 11 маусым.-13 б.
Дүйсенбеков А. Училище мақтаны: /Саран қаласындағы пед. училище/ //Орт.Қазақстан. - 1968. - 24 апр.
Естаев Е. Ұстаз әрі басшы: /Қарағанды обл. Саран пед. училищесінің директоры туралы/ //Қазақстан мұғалімі. - 1987. -22 май.
Жанғожин А. Байырғы оқу орыны: /Саран қаласындағы пед. училище жайлы/ //Орт. Қазақстан. - 1980. - 8 авг.
Жанысбай С. Орталық Қазакстандағы тұңғыш оқу орны: Саран педагогикалық колледжіне – 75 жыл /ҚР еңбек сіңірген мұғалімі Қ.Әбікеновпен сұхбат/ // Орт. Қазақстан.- 1997.- 18 қазан
Жарылғапова Б. Еңбегімен елге - үлгі, көпке - сыйлы... // Орт.Қазақстан.-2003.- 28 қаңтар.-6 б.
Жарылғапова Б. Еңбекшіл ұстаз - ел құрметтісі // Орт.Қазақстан.- 2002.- 23 қараша.-7 б.
Қарқаралы тарихына да қатысы бар: Орталық ақпарат// Орт.Қазақстан.- 2003.- 1 ақпан.-8 б.
Мақашев Ж. Нарком сыйлығы: /Саран қаласыдағы пед.училищесінің құрылу тарихы/ //Орт. Қазақстан. - 1967. - 8 ноябрь
Мақаш Д. Тіл үйретудің тәлімді үрдісі: Облыс колледждерді оқытушыларының игі бастамасына жан-жақты қолдау қажет // Орт.Қазақстан.- 2002.- 23 қаңтар
Мұстафа Б. Бала жанының бағбаны: [Ұстаз Қ.Ә.Әбікенов туралы]// Орт.Қазақстан.- 2000.-14 қазан
Нұрпейісов Н. Өсу-өркендеу кезеңі: /Саран педагогикалық училищесіне - 70 ж. //Орт. Қазақстан. - 1992. - 23 желт.
Сембаев М. Жас қанат: /Абай атындағы Саран педагогикалық училищесінің коллект. декабрь айында 60 жылдығын атап өтеді/ //Орт. Қазақстан. - 1982. - 19 март
Тағдырлас қалам - Саран [Мәтін]: 1954-2004 / ред.Л.Н. Ким.- Қарағанды: ТаиС, 2004.- 260 б.: сур., фото
Желтоқсан 1937 – Қарағанды
облыстық мұрағаттың
құрылғанына 65 жыл.
Қарағанды облаткомы Президиумының 1937 жылғы 10 желтоқсандағы «Қарағанды облыстық архив басқармасынын ұйымдастыру мен облыстық және аудандық мекемелдердегі, кәсіпорындардағы, колхоздар мен совхоздардағы, МТС пен сельсоветтердегі архив материалдарын тәртіпке келтіру туралы» Қаулысымен облыстық мұрағат басқармасы және облыстық мемлекеттік мұрағат құрылды. Мұрағат мекемесі облаткомның подвалына орналастырылды. Мұрағат мекемесі облаткомның подвалына орналастырылды.
Мұрағат ашылған кезде сол подвалда жатқан шамалы ғана ескі құжаттар қабылдалған еді.
1938 жылғы мамырда Қазақ КСР Халкомсовының «Қазақ ССР-інде архивтерді ұйымдастыру туралы» қаулысы шықты. Облыста жеті аудандық, қалалық мұрағаттар: Ақмола, Нұра, Қарсақпай, Қарқаралы, Тельман, Корғалжын, Жаңаарқа мұрағаттары кұрылды. 1939 жылы тағы төрт аудандық, қалалық және Балқаш қалалық мұрағаты ашылды.
1949 жылы бөлім мен мұрағат Үлкен Михайловкадағы жалпы аумағы 97 шаршы метр, жеті бөлмеден тұратын жаңа тұрақжайға қоныстандырылды.
1 қаңтар 2000 жылы мұрағатта 4798 қор бойынша 1591259 сақталу бірлігі қалыптасты. Бұл – совет құрылысын, Кеңестердің, ұйымдық-бұқаралық жұмысын, өндірістің, ауыл шаруашылығының, құрылыс, көлік, байланыс, денсаулық сақтау, халыққа білім беру, әлеуметтік қамсыздадырудың жағдайын бейнелейтін құжаттар.
Жеке адамдар қорларының ішінде Қарағанды тас көмір орнының «атасы», профессор-геолог А.А.Гапеевтың, академик Е.А.Букетовтың, жазушы М.Е.Зуев-Ордынецтің, гидрогеолог В.А.Курдюковтың, өлкетанушы Ю.Г.Поповтың, жазушы Н.А.Пичугинің және Қарағанды облысының басқа да көрнекті қайраткерлерінің қорлары бар.
Қазақстан тарихы, қазақ және басқа халықтардың дәстүрі туралы қазақ және орыс тілдерінде материалдар жинақталған.
Бұл материалдар зерттеушілердің, аспиранттардың, кәсіпорын, мекеме қызметшілерінің, жоғары оқу орындары студенттерінің назар аударатын объектісі саналады. Мұрағат қүжаттары негізінде жыл сайын әлеуметтік-библиографиялық сипаттағы 10000 анықтама беріледі, осы заманғы актуальды тақырыптар бойынша бұқаралық ақпарат құралдары жариялымдарының құрамы мен мазмұнын ашатын ақпараттық құжаттар дайындалады, ал облмеммұрағат пен оның филиалдарындағы құжаттардың құрамы мен мазмұнынның бағытын айыруға қорлар бойынша жол көрсеткіштер, колхоздар мен совхоздардың, Қарағанды облысының әкімшілік-аймақтық бөлінісінің тарихы жөніндегі анықтамалықтар, халық ағарту саласының дамуы, Қарағанды және қарағандылықтар 1941-1945 ж. ж. Ұлы Отан соғысы дылдарында, коммунистік еңбек қозғалысы туралы тақырыптық және қорлар бойынша шолулар, жүйелік каталог, тақырыптық картотекалар көмектеседі.
Қазақстан Республикасы Президентінің 19.061996 жылғы «Азаматтардың өтініштерін қарау тәртібі туралы» Жарлығын жүзеге асыру жөніндегі архив мекемелерінің қызмет мәселелері бойынша кусталдық және республикалық семинар – кеңестер өткізілді.
Қарағанды мұрағатшылары қоғамдық ғылымдарды дамыту, сондай-ақ мұрағат ісінің проблемалары тәрізді одақтық, республикалық, және облыстық ғылыми-техникалық конференцияларға әлденеше рет қатысты.
АҚШ-тың ақпараттық агенттігінің (ЮСИА) шақыруы бойынша АҚШ мұрағатының жұмысымен танысты, Пекиндегі мұрағатшылардың XIII Бүкілдүниежүзілік Конгресінің жұмысына қатысты, Барселонадағы мұрағатшылардың Европалық конференциясына шақырылды.
Әдебиеттер:
Амантаев Ө. Мұрағат - деректер көзі: Обл. мұрағаттар мен құжаттама бөлімінің меңгерушісі Ө.Амантаевпен сұхбат / Әңгімелескен Е.Лұқпан// Орт.Қазақстан.- 2001.-18 шілде
Амантаев Ө. Мұрағат істері мұқият жүргізіледі: облыс әкімінің есебі қарсаңында// Орт. Қазақстан.-2006.- 28 қаңтар.-3 б.
Арқаның ардагер ақындарының бір тобы: Қарағанды облысына - 70 жыл// Абай-Ақиқат.- Абай, 2006.- 1 шілде.-1 б.
Архивистердің мерейтойы: /Қарағанды облыстық архивінің құрылғанына 60 жыл толды/ // Орт. Қазақстан. – 1997. – 20 желтоқсан
Байкенжина Л. Заман сипаты - мұрағат құжаттарында: 31 мамыр - Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні// Орт.Қазақстан.- 2006.- 30 мамыр.-8 б.
Байкенжина Л. Құжаттар - өткен күннің шежіресі: /Облыстық мемлекеттік архив/ // Орт. Қазақстан. – 1996. – 12 қазан
Жанғожин А. Тарих құжаттарын сақтаушылар кеңесті//Орт.Қазақстан.- 2001.-21 шілде
Имаш Е. Жол құрылысы жанданды // Орт.Қазақстан.- 2002.-27 сәуір
Исақызы Т. Архивке – 60 жыл // Қарқаралы. – 1997. - 20 желтоқсан
Кисилева Л. Аймак өмірінің шежіресі: // Қарағанды облыстық архивіне - 60 жыл/ // Орт.Қазақстан. – 1997. – 10 желтоқсан
Құжаттарды сақтай білейік: /Обл. мұрағаттар мен құжаттама бөлімінің кеңетілген алқа мәжілісі туралы/ // Орт.Қазақстан.– 1998. – 14 наурыз
Лұқпан Е. Ардагерге құрмет: мерей// Орт.Қазақстан.- 2006.- 29 сәуір.-4 б.
Лұқпан Е. Құжаттардың жоғалуына жол берілмесін//Орт.Қазақстан.- 2001.-22 қыркүйек
Лұқпан Е. Мұрағаттар – ел мұрасы // Орт. Қазақстан. – 1999. – 8 желт.
Михеева Л. Азаматтар өтінішіне сергек қараймыз: /Облыстық мемлекеттік архиві туралы/ // Орт.Қазақстан. – 1996. – 1 тамыз
Михеева Л. Құжаттар бетінде қалған шындық// Орт.Қазақстан.- 2001.-27 қазан
Сексенұлы С. Халық қалай «Халық жауы» атанды: «Дөңгелек столға» қатысқандар осы сұрақ төңірегінде әңгіме өрбітті // Орт.Қазақстан. – 2000. – 7 маусым
Тілеубай Т. Ашық мұрағаттар - қоғам мүддесі үшін: [Қар. мемл. мұрағат туралы]// Сана.- Қарағанды, 2000.-7 қыркүйек (N34).-2 б.
Хасен М. Инемен құдық қазғандай: /Облыстық мемлекеттік архивтер дирекциясының басшысы Ә.Әбдікімовпен сұхбат/ // Орт. Қазақстан. – 1997. –5 шілде
Шаймарданов М. Архивтердің халықаралық конгресі // Орт. Қазақстан. – 1996. – 10 қазан
Шаймарданов М. Құжаттар – ұлттық игілігіміз: /Облмемархивтің ғылыми - техникалық құжаттамалар филиалы/ // Орт. Қазақстан. – 1997. – 10 желтоқсан
Шегенова Б. Кинофотодыбыс құжаттары сыр шертеді: Қарағандыға - 70 жыл// Орт.Қазақстан.- 2006.- 15 маусым.-4 б.
1882 – Ақын Ғаббас Айтбаевтың туғанына 125 жыл
Ғаббас Айтбаев 1882 жылы Қарағанды облысы Қарқаралы ауданы (бұрынғы Егіндібұлақ ауданы) К.Маркс атындағы колхозында дүниеге келген. Ол қазақ халық ақыны, композитор. 1920 жылдан КОКП мүшесі. 1922 жылы Қарқаралыда өткен халық ақындарының айтысында бірінші орынды жеңіп алған. Әкесі Айтбай–Арқаның белгілі әнші-композиторларының бәрі. Айтбаевтың әншілігіне испанның гитаршысы Андрея Сеговия тәнті болып, оның орындаушылық өнерін жоғары бағалаған. Ол 1927 жылы Москвада Советтердің төртінші съезі делегаттарына ұйымдастырылған концерттерде жұртшылық назарына ілігеді. Сол жылы өлкен театрда этнографиялық концертке қатысып, зор абыройға ие болады. Александр Затаевич Айтбаевтан он екі ән жазып алған. «Ғаббастың «Ардағының» өзі поэзия. Ол қиялыңды шарқытатын жазғы кештегі ай сәулесінің, Сахараның тылсым тыныштығының ғажайып көрінісі–суреті», - деп жазған А.В.Затаевич. Айтбаев қазақ ауылын советтендіруге белсене ат салысып, өзінің туған жерінде өмірінің соңына дейін ауыл совет председателі болып қызмет етті. Ғ.Айтбаев Қазыбек би селосында жерленген.
Әдебиеттер:
Айтбаев Ғаббас. // Қазақ ССР. 4 том қысқаша энциклопедия.- Алматы, 1989.- 98 б.
Ғаббас Айтбаев. //Қарағанды. Қарағанды облысы. Энциклопедия.- Алматы, 1990.- 159 б.
1892 - Халық ақыны Көшен Елеуовтің туғанына 115 жыл
Көшен Елеуов Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданы Бесоба ауылында дүниеге келген. Әкесі аңшы, мерген, домбрашы, сауыққой болған. Бала кезінде Көшен моллада оқиды. 1916 жылы Көшен майданға алынып, Ресейдің батыс шекарасында қара жұмыс істейді. Алғашқы өлеңі – «Елге сәлем» осы жылда жазылған. Оны Семей қаласынан аттанып, окоп қазуға бара жатқан сапарында жазған. К.Елеуов олеңдерінде халытың ескі замандағы ауыр тұрмысын жырлады.
Майданнан босанысымен Көшен аға еліне келіп, әуелі ауылдық Совет председателінің орынбасары, кейін «Қызыл Ту» ауыл советінде председатель қызметін атқарады.
Көшен аға еңбек адамдарының жарқын істерін жырлады. Аттары аңызға айналған тарихи адамдарға, Ұлы Отан соғысының батырларына, Қарағандының атақты кеншілеріне арнап, «Баян», «Қорқыт», «Бозінген», «Екі дос», «Қарағанды», «Жылқышы», т.б. дастандарын шығарды. Ақын аудандық, облыстық, республикалық халық таланттарының жиындарына қатынасып, онда Шашубай Қошқарбаев, Ілияс Манкин, Қайып Айнабеков, Жолдыкей Нұрмағамбетов, т.б. тәрізді ақындарымен айтысты.
К.Елеуов қазақ халқының ауыз әдебиеті Әлгілерін жинау ісіне жемісті еңбек сіңірді.
Айтыстары мен топтама өлеңдері. «Ақындар жыры» (1963), «Пернедегі термелер» (1965), «Айтыс» (3-т., 1966), «Ленин деп халық жырлайды» (1969) жинақтарында жарияланды.
Тамыздың 31-де 1971 жылы Бұқар жырау ауданы «Буденый» атындағы ауылында ақын Көшен 79 жасында дүние салды.
Әдебиеттер:
Елеуов К. Күй мініп, сәулет киіп… Орақ пен Бозаға: Өлеңдері. // Тарту. Өлеңдер жинағы.- Қарағанды, 1958.- 14-19 б.
Елеуов К. Жан сусынын Жосалыдан табасың: Өлеңі. Халық ақындарының тілегі: Ақынның сөзі. // Ақындар жыры.- Алматы, 1963.- 51-52, 122-124 б.
Елеуов К. Жалынды жастарға. Жыр. // Советтік Қарағанды.- 1962.- 28 наур.
Елеуов К. Ұлыстың Ұлы күні: /Жақа жылға арналған тақпақ/ // Орт.Қазақстан.- 1969.- 1 қаңтар
Елеуов К. Шыңыраудан шыңға: /Қазақстанның 50 ж-ғы қарсаңында шығарылған өлең/ // Орт.Қазақстан.- 1969.- 27 сәуір
Жолдыкей мен Көшеннің айтысы. // Қарағанды жұмысшыларының Әңгіме-жырлары.- Алматы, 1961.- 203-211 б.
Ілияс пен Көшеннің айтысы. // Қарағанды жұмысшыларының әңгіме-жырлары.- Алматы, 1961.- 203-211 б.
Ол туралы:
Ақын жырлары / Құр. М.Дүйсенов, Е.Ысмаилов.- Алматы: Қазақтың Мемлекеттік көркем әдебиет баспасы, 1958.
Ақын-жыраулар / Қазақ ССР Ғылым Академиясы.- Алматы: Ғылым, 1979.
Ақындар жыры: Қазіргі халық поэзиясы.- Алма-Ата: Изд-во АН КазССР, 1963.
Ақындар жыры: қазіргі халық поэзиясы.- Алматы: Қазақ ССР ғылым академиясы, 1963.- 234 б.
Елеуов Көшен //Қазақстан жазушылары XX ғасыр: Анықтамалық.- Алматы: Ана тілі, 2004.- 109 б.
Елеуов Көшен. // Қазақ ССР. Қысқаша энциклопедия. 4 том.- Алматы, 1989.- 229 б.
Елеуов Көшен. // Советтік Қазақстан жазушылары.- Алматы: Жазушы, 1997.- 199 б.
Орталық Қазақстанның жазушылары: Методикалық -библиографиялық материалдар.- Қарағанды, 1973.
Орынтаев О. Көшен көшелі ақын еді. // Орт.Қазақстан.- 1973. - 14 қаңтар.
Рахымжанов Ә. Уахатов Б. Кеңесіп көрсек дейміз. // Ақындар жыры.- Алматы, 1963.- 202-206 б.
Пернедегі термелер: Қазақ Совет халық ақындарының шығармалары / Жалпы бас ред.С.Мұқанов.- Алматы: Жазушы,1965.
Смағұлов Ғ. Отты жылдарда оққа айналған жырлар: Ұлы Отан соғысы жылдары ұйымдастырылған ақындар айтысының 60 жылдығына орай // Орт.Қазақстан.- 2004.- 13 қаңтар.-4 б.
Смағұлов Ғ. "Ырзамын бала бүркіт Көшеніме": Ақын Көшен Елеуовтің туғанына 110 жыл // Орт.Қазақстан.- 2002.- 30 қараша.-9 б.. Взгляд на события.- Қарағанды, 2004.- 14 қаңтар(N2).-17 б.
1922 – Кеңес Одағының батыры Петр Иосифович Теряевтің туғанына 85 жыл
Петр Иосифович Теряев 1922 жылы Қарқаралыда туды. 1940 жылдың желтоқсанында Армия қатарына шақырылып, Орынбор әскери ұшқыштар училищесіне қабыланды. Петр 1943 жылдан бастап соғысқа қатысты. Ержүрек ұшқыш Донбасты, Қырымды, Севастопольді, Белоруссияны, Балтық бойын азат ету соғыстарына қатысып, сан рет ерлік көрсетті. Ол тек Донбасс пен Қырым аспанында ғана жаудың тоғыз самолетін атып түсірді. Әуеден шабуылдап 14 танк, 19 зеңбірек, 23 бронетранспортертер, 43 автомашина, басқа да толып жатқан жау қауын қатардан шығарды. Ол 154 рет жауынгерлік тапсырмамен аспанға көтеріліп, дұшпанға соққы берді.
Майдандағы алғашқы екі жылдың өзінде ол төрт мәрте жауынгерлік Қызыл Ту, Александр Невский, I дәрежелі Отан соғысы ордендерімен марапатталды.
1945 жылғы ақпанның 15-де Кенигсбергке жойқын шабуыл басталады. Жиырма үш жастар командир, гвардия майоры Петр Теряевтің эскадрильясына ерекше тапсырма жүктелді. Осы жолы гитлершілер атқан оқ қаңғып келіп Петр Теряевтің самолетіне тиді. Ол өзінің даңқты әріптесі Николай Гастелло және жерлесі Нұркен Әбдіровтің ерлігін қайталап, фашист танктері иіріліп тұрған алаңға қарай жаңған самолетін бұрып әкелді. Сөйтіп, қаза болса да өшпес даңққа бөленді.
КСРО Жоғары Кеңесі Төралқасы 1945 жылғы сәуірдің 19-да III Белорус майданы 1-әуе Армиясы, 1-гвардиялық әуе шабуылы дивизиясының 76–шабуыл полкіне қарасты звено командирі, гвардия майоры Петр Иосифович Теряевке қаза болғаннан кейін Кеңес Одағының Батыры атағын беру туралы Жарлық шығарды.
Батыр жерлесіміздің мүрдесі қазіргі Калининград қаласы ірегесінде «Жеңіс» деп аталатын ескерткіш кешенінде жерленген. 2-ші гвардиялық армияның 1200 солдаты мен офицері жерленген бұл бауырластар зиратының тақтасында Петр Теряевтің де есімі бар.
Герман жауынгерлерінің ұясы Кенигсбергті алуда көрсеткен жанқиярлық ерлігі үшін Петр Теряев тарихта мәңгі қалды. Оның есімі туған Қарқаралысының бір көшесіне берілген. Семей облысындағы Жарма ауылында Петрге мүсін тұрғызылған. Ол мұнда бозбала шағын өткізген еді. Литвадағы №97 мектепте қазақстандық Петр Иосифович Теряевтің мұражайы бар. Семейдегі автомеханика техникумы үйіне Батырдың есімі жазылған ескерткіш тақта қойылған.
Әдебиеттер:
Әбдірахманұлы А. Биыл – Ұлы Жеңіске 55 жыл // Қарқаралы. – 2000. – 15 сәуір
Оспанов С. Ерліктің өшпес даңқы: Кеңес Одағының Батыры П.И.Теряевтың ерлігіне 60 жыл// Қарқаралы.- 2005.- 12 ақпан.-5 б.
Теряев Петр Иосифович // Қаһарман қарағандылықтар. – Қарағанды, 2000. – 121-122 б.
Теряев Петр Иосифович // Қарағандылық Совет Одағының батырлары. – Қарағанды, 1990. – 62-63 б.
Теряев Петр Иосифович // Совет Одағының қазақстандық батырлары. – Алматы, 1969. –291-292 б.
Теряев Петр Иосифович // Қарағанды. Қарағанды облысы. – Алматы, 1990. – 548 б.
Советтік Прибалтиканы азат ету (1944 жылдың ақпан - желтоқсаны) // «Боздақтар». Қарағанды облысы. – Алматы, 1998. – Т.3. – 67, 132 б.
1932 - Облыстық тарихи-өлкетану мұражайының құрылғанына 75 жыл.
Осы күндерде облыстық тарихи-өлкетану мұражайының құрылғанына аттай 75 жыл толғалы отыр.
Мұражай осыдан 75 жыл бұрын құрылған кезде Ленинград политехникалық мұражайы тарапынан мол жәрдем алған. Алғашқы экспонаттарды іріктеу, жұмысты жоспарлы түрде жүйелеп жүргізу бағытында біршама тәжірибесі бар аталмыш мұражай қызметкерлері білгендерін үйретуден әсте жалықпаған.
Мұражайдың алғашқы директоры - М.Бекметов деген азамат. Жылдар өткен сайын Қарағанды мұражайының экспонаттары көбейіп, штаты толығьш, жұмысы өрге жүре бастаған. Қазір қолда бар дерекке қарағанда, 1936 ж. мұнда 712 экспонат болыпты. Мұнымен қоса мұражай қорында фотолаборатория, киноапарат, диапроектор және патефон болыпты.
Мұражай қызметкерлері Ұлы Отан соғысының қарсаңында облыс территориясында археологиялық экспедициялармен сапарға шығып, тынымсыз ізденіс үстінде жүріпті. Соның нәтижесінде өте ескі қорымдардан аса бай тарихи жәдігерлер табылып, олар мұражайдың ең қымбат экспонаттарына айналған.
Осы кезеңде мұражай қызметкерлері республика Ғылым академиясының тарих, археология және этнография институтымен тығыз байланыста жұмыс жүргізген. Жүйелі түрде тарих тұрмыстық экспедицяларды жолға шығарып, ел арасынан қолы епсекті шебер адамдарды іздестірген. Өздері де қазақтың ою-өрнек үлгілерін кеңінен зерттеп, жергілікті халықтың салт-дәстүрін жан-жақты қамтитын алуан түрлі экспонаттарды мұражай қорына тынымсыз іздестіру үстінде жүрген.
1950 жылдың ішінде Сарыкеңгір, Қаракеңгір, Сарысу өзендерінің бойына бірнеше мәрте арнайы экспедициялар ұйымдастырылды. Облысымыздың жерінен палеолит және неолит дәуірлерінің ондаған көне ескерткіштері табылды.
1970 жылдан бастап біздің осы облыстық тарихи-өлкетану мұражайы ғылыми-ағартушылық жұмыстарға да бет бұрды. Бұқаралық жиындар өткізіп, өлке шежіресінен жетік білетін адамдармен кездесу кештерін өткізу жақсы дәстүрге айналады. Мұнымен қатар такырыптық кештер мен лекторийлер де мұражайдың осы бағыттағы жумысының өзекті бір саласы ретінде қалыптасып қалады. Сол жылдары мұражайда бұрынғы Одақтас республикалардың көшпелі көрмесін ұйымдастыру да жарқын жаңалықтың бірі ретінде қабылданған.
1982 жылы мұражайда Қазақстан Ғылым академиясының тарих, археология және Қарағанды мемлекеттік университетімен бірлесе отырып, Беғазы-Дәндібай мәдениеті мәселелеріне арналған ғылыми-практикалық конференция өткізілді.
Қазіргі кезде облыстық тарихи-өлкетану мұражайының қорында материалдық және рухани мәдениеттің 125887 ескерткіші жинақталған. Мұнда археологиялық, этнографиялық коллекциялар да мол. Жыл сайын өлкетану тақырыбына арналған тұрақты және көшпелі көрмелер ұйымдастырлады.
1977 жылы Қарқаралы қаласында мұражайдың филиалы ашылды. Қазір ол өз алдына жеке мұражайға айналып, аудан халқына қалтқысыз қызмет көрсетуде. Сол сияқты Абай қаласы мен Осакаров ауданданында мұражайымыздың филиалдары жұмыс істейді. 1992 жазда мұражайдың тағы бір филиалы Қарағанды мемлекеттік университетінің жанынан ашылған. Ол халқымыздың аяулы азаматы, жерлесіміз Е.Бөкетовқа арналған мемориалдық мұражай.
Бүгінде облыстық мұражай қоғамдық негіздегі 50-ден астам мұражайдың әдістемелік орталығына айналған.
Әдебиеттер:
Асайынова С. Тарихтың әсерлі беті: /Қарағанды өлкелік музейі/ // Орт. Қазақстан. - І989. - 16 апр.
Ауғаныстан – жан жарасы: /Обл. тарихи-өлкетану мұражайында көрме ұйымдастырылды/ // Орт. Қазақстан.- 1999.- 10 ақпан
Әшімұлы Б. Тарихты түгендеу - тағылымды іс: Қарағанды облысына - 70 жыл// Орт.Қазақстан.-2006.- 25 мамыр.-4 б.
Безносова Н. Тәбәрігі көп көрме // Орт. Қазақстан. – 2000.- 15 қаңт.
Васильева В. Облыс тарихының айнасы: /Обл. мұражай жайлы/ // Орт. Қазақстан. - 1979. - 18 май
Әбдіғалиева В. Жасампаз өмір шежіресі: /Обл. мұражай/ // Орт. Қазақстан. - 1983. - 18 май
Жанғожин А., Решеткина Е. Өлке тарихымен таныстырушылар: /Музейлер жұмысы/ // Орт. Қазақстан. - 1990. - 30 маусым
Коровкина Л. Мұражайдағы фотокөрме күйінішті ойға жетелейді… // Орт. Қазақстан.- 1997.- 31 мамыр
Қиқымов Т. Екі ұрпақтың кездесуі: Обл.тарихи-өлкетану мұражайында// Орт.Қазақстан.-2000.- 11 наурыз
Қиқымов Т.Ж.. Көне кезеңнен сыр шертеді: Обл. тарихи-өлкетану мұражайының дир. Т.Ж.Қиқымовпен әңгіме / Әңгімелескен Ж.Райымбекқызы// Орт.Қазақстан.-2002.- 21 желтоқсан.-9 б.
Қиқымов Т. Өндірісті өлкенің шежіресі: /Облыстық тарихи-өлкетану мұражайының құрылғанына - 60 жыл/ // Орт.Қазақстан. -1992. - 25 қараша
Лойтр А. Қарағанды музейі халық қызметінде: /Музей жайлы/ // Орт. Қазақстан. - 1972. - 2 февр.
Мерейлі мәдени шара: Мәди Бапиұлының туғанына -125 жыл// Орт.Қазақстан.- 2005.- 6 қазан.- 12 б.
Могильницкий В. Кемел ғалымға арналған көрме: /Қар. обл. тарихи-өлкетану мұражайында Қ.И.Сәтбаевтың 100 ж-на арналған “Ғасыр ұлы” атты көрме ашылды/ // Орт. Қазақстан.- 1999.- 1 мамыр
Оразалиева Г. Қаламызбен біте қайнасқан: /Қар. Облыстық ұйымының көрме залында Р.Есіркеевтің творчествосына арналган көрме ашылды/ // Орт. Қазақстан. - 1981. - 30 дек.
Оразалиева Г. Музейдің жаңа экспонаттары: /Обл. тарихи-өлкетану музейінде/ // Орт. Қазақстан. - 1987. - 8 нояб.
Оразалиева Г. Өткеннің өнегесін насихаттайды: /Халықаралық музей күніне арналған хабар/ // Орт. Қазақстан. - 1987. - 17 май
Решеткина Е. Көненін көзіндей қастерлі ескерткіш - халық қазынасы: /Обл. мұражай жайлы/ // Орт. Қазақстан. - 1984. - 2 июнь
Решеткина Е. Музей - өткен жолымыздың айнасы // Орт. Қазақстан. - 1973. - 30 март
Семенов Л. Облыстық музейге 40 ж. // Орт. Қазақстан . - 1987.-11 март
Тебаева З. Тарих қойнауы: Обл. тарихи-өлкетану мұражайының 70 жылдығы қарсаңында // Орт.Қазақстан.- 2002.- 25 қыркүйек.-10 б.
Тойбек Ж. Шертпе күйдің атасына арналды: Тәттімбеттің туғанына - 190 жыл// Орт.Қазақстан.- 2005.- 3 қараша.-11 б.
Тұрғынбайқызы А. Мұражай - көне ескерткіштердің қоймасы // Орт.Қазақстан.- 2003.- 22 мамыр.-8 б.
1932 – С.Сейфуллин атындағы қазақ драма театрының құрылғанына 75 жыл
Қазақ сахарасында драма өнері кең қанат жайып, қазақ драма театрлары әр-әр жерлерде ашыла бастады. Сол алғашқылардың бірі болып уығын қадап, шаңырағын көтерген өнер ордасының бірі, қасиетті де киелі Сарыарқа өңірінде қоныс тепкен Қарағанды шаһарындағы Сәкен Сейфуллин атындағы облыстық қазақ драма театры.
Бұл күнде мәуелі бәйтеректей қанатын кеңге жайып, қазақ өнерінің өсіп-өркендеуіне, кемелденуіне зор еңбек сіңіріп, еліміздің алдыңғы қатарлы кәсіпқой театрларымен “иық тірестіріп” қасиетті “Қара шаңырақ” атанды. Сонау “Нәубет” кезі атанған 1932 жылы қазан айында Атығай Шанин мен Қанабек Байсейітовтің “Зәуре” пьесасымен шымылдығын айқара ашып, кеншілер мен қызметкерлерді, қала халқын зор қуанышқа бөледі. Негізінен театр арнайы ашылғанға дейін Қарағанды қалалық партия және комсомол ұйымдарының ынтасымен ұйымдастырылған бұл ұйым (1932 жылы сәуір) алғашында көркемөнерпаздар үйірмесі деп аталды. Кеншілер қаласында ашылған өнер ордасы сәл-пәл кейін жұмысшы-жастар театры (ТРАМ) атанды.
Бұл театрда алғашқы іргетасын қалаушы, өзіндік жастық жігірімен, ұйымдастырушылық қабілетімен көзге түсіп, кейін Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген әртісі атанған Зейнел Көшкімбаев, театрдың ең алғашқы директоры, әрі режиссері Жәужанов, Н.Жабаев, талантты актер М.Шалов, Қазақстанның халық әртістері М.Сүртібаев, Р.Қойшыбаева, Ж.Шашкина, ақтаңгер актер С.Жүнісов, ғаламат та ғажайып актриса Ү.Әбеуова, Т.Ілиясов, М.Баязитова, Р.Жұматаев, Ө.Мананбаев, халық әртісі А.Мұсабекова, К.Байбеков, Атақанов, Е.Мұқсынов, Қ.Түлкібаев сынды дарынды тамаша актерлер жұмыс істеген.
1934 жылы жұмысшы-жастар театрына бір топ талантты жастар келіп қосылды. Білікті де білгір маман-режиссер Р.Ильматов, Қазақстанның еңбек сіңірген әртістері Ә.Шәймерденов, Т.Жабаев, М.Бектенов, Р.Бектенова сынды халық мектебінен сусындап, нәр алған тамаша актерлер театр шоқтығын биіктете түсті.
Жас коллектив кәсіпқой өнер табалдырығын Н.В.Гогольдің “Үйлену” комедиясымен аттады. Бұдан кейінгі Б.Майлиннің “Майдан”, “Талтанбайдың тәртібі”, “Шұға”, “Тартыс”, С.Сейфуллиннің “Қызыл сұнқарлар”, Шаниннің “Шахтада”, И.Жансүгіровтың “Кек”, А.Шаниннің “Арқалық батыр” атты пьесалары – кәсіпқой театр репертуарының алғашқы тізімі.
1936 жылы Қарағанды қазақ жұмысшы жастарының қалалық театры Қарағандының жеке облыс болуына орай, облыстық музыкалық драма театры болып қайта құрылды. Театрдың шығармашылық құрамы Қазақстанның еңбек сіңірген әртістері М.Әбдікәрімов, Ж.Шаймерденова, Т.Жабаев, М.Бектенов, Н.Атаханова, әртістер Р.Жұматаев, Н.Қамалов, және режиссер Гатауллин сияқты жас талаптармен толықтырылады. Осы жылы Москвада өткізілген Қазақ өнері мен әдебиетінің он күндігіне республикалық музыкалық драма театрының құрамында Қарағанды театрының жетекші әртістері де өз өнерлерін көрсетті. Бұл жылдарда М.Әуезовтың “Еңлік-Кебек”, “Шекарада”, Ғ.Мүсіреповтың “Қозы Көрпеш - Баян сұлу”, “Қыз Жібек”, “Аманкелді”, Ә.Әбішевтің “Отан үшін” т.б. пьесалардың сахнадан қойылуы, шығармашылық ұжымының марқайып, көркемдік шеберліктің біраз сатыға көтерілгендігін байқатады. Қарағанды театрының өсу жолындағы елеулі бір кезең - қырқыншы жылдар. Ұлы Отан соғысы жылдары театр творчестволық ерлік еңбектің үлгісін көрсетті. Театр репертуары халықтар достығын, бірлігін, бостандығын жырлайтын идеялық мәні зор спектакльдермен байытылды. М.Әуезовтің “Қарақыпшақ Қобыланды”, “Сын сағатта” және Ә.Әбішевпен бірге жазған “Намыс ұлы”, Л.Леоновтың “Шапқыншылық”, К.Симоновтың “Орыс мәселесі”, “Орыс адамдары”, А.Островскийдің “Жазықсыз айптылар”, Ә.Әбішевтің “Достық пен махаббат” сияқты пьесаларының қойылуы сонау ауыр жылдары театр коллективі тарапынан Отан игілігіне бағыштаған үлкен үлес еді.
70 жылдары театр репертуары идеялық және көркемдік мазмұны жағынан құнды М.Әуезовтың “Еңлік-Кебек”, А.Островскийдің “Найзағай”, М.Кәрімнің “Ай тұтылған күн”, Қ.Мұхаметжановтың “Бөлтірік бөрік астында”, К.Бекхожиннің “Ұлан асу”, С.Жүнісовтың “Тырау-тырау тырналар”, Б.Тілегеновтің “Аяқталмаған ән”, Е.Уахатовтың “Алтын көрсе періште...”, С.ІІІаймерденовтің “Қайдасын Зурина”, Ә.Әбішевтің “Белгісіз батыр” сияқты түрлі жанрдағы пьесалармен байытылды.
1982 жылы С.Сейфуллин атындағы облыстық драма театрына 50 жыл толды. Осы мүшел тойына байланысты СССР Жоғары Советінінң Президиумы театрды “Халықтар достығы” орденімен марапатталды.
Кейінгі жылдары театырдың бас режиссері Әлімбек Оразбеков келгеннен бері театр репертуарындағы көптеген спектакльдер талай сынақтар мен фестивальдарда жүлделі орындар жеңіп алған. Жезқазған қаласында өткен Ж.Жабаевтың мерейтойы құрметіне өткізілген байқауда «Бір түп алам ағашы» (авторы Ә.Оразбеков) бірінші орынды жеңіп алса, М.Әуезовтің мерейтойы құрметіне арналған 17 театр қатысқан халықаралық фестивальде «Қорғансыздың күні» екінші орынды жеңіп алды. Ал Қарағандыда өткен VI республикалық фестивальде Г.Гориннің «Атың шықпаса…» спектаклі гран-прийге ие болды.
2000 жылы Ғ.Ғаппаровтың «Қиямет–қайым Киота» спектаклімен Каир қаласына өнер сапарымен болып қайтты. Шетелді көрермендер спектакльдің қойылу шеберлігіне, режиссердің тапқырлығына тінті болды, үлкен абырой – атақпен оралды. Осы спектакль Павлодарда өткен VII өнер фестивалінде 1 орынды жеңіп алды. Соңғы жылдары ішінде қол жеткізген мұндай табыстар, әрине, мақтауға тұрарлық..
Өнерін ел мойындаған, жылдан –жылға шеберлігін шыңдап, республикалық деңгейге көтеріліп келе жатқан дарынды Д.Еспаев, Б.Мақсұтова, Б.Әукешова т.б. сияқты жастар өсіп келе жатыр.
Өзіндік дәстүрлі, өнер мектебі қалыптасқан киелі шаңырақ тоқсаныншы жылдар, осы жаңа ғасыр тоғысындағы шығармашылық ізденістеріне ой көзімен қараған көзі қарақты көрермен театырдың сахнадағы салиқалы болмыс–бітіміне тәнті болмай қоймайды. Осы жылдар ішінде ол жеті рет республикалық фестивальдің жүлдегері атанды. Р.Баймағамбетов, Қ.Кемелов, М.Қисықов, С.Жұмағалиев, Ж.Жансүгірова секілді сахна саңлақтарының есімі бүгінде республика жұртшығына кеңінен мәһүр. Олардың соңынан келе жатқан жас толқын Б.Киікбаев, Д.Еспаев, Б.Сүлейменовтердің де өнердегі өзгеше ізденістері көңілге шуақ ұялатады.
Осы театрдағы бас суретші Қанат Мақсұтов республикадағы ең маңдайалды суретші. Оның алтын саусағынан шыққан туындылары кез-келген қойылымға жан бітіріп жібереді. Сонымен қатар театрда көрерменге жасаған еңбегі көріне бермейтін, бірақ олардың қызметінсіз қойылымның сәні кірмейтін қызметкерлер бар. Олар: музыка, жарық беруші, киім тігуші, әбзелдер әзірлеу, ағаш өңдеу цехында еңбек етушілер.
Қасиетті қара шаңырақ, шежіреге толы Сәкен театрының қысқаша тарихы осындай.
Әдебиеттер:
“Алдағы толқын - ағалар...”: С.Сейфуллин атындағы қазақ драма театрының 60 жылдығы қарсаңында. // Орт. Қазақстан. - 1992. -7 ақпан
Алпысов С. Қодар мен Бекежан сауға сұрайды: /С.Сейфуллин атындағы обл. драма театрында қойылған "Қозы Көрпеш - Баян сұлу" спектаклінен кейін туған ойлар. //Орт. Қазақстан. - 1991. - 18 желт.
Алпысұлы С. Мерейтой жақындап қалды: /С.Сейфуллин атындағы қазақ драма театрының 60 ж-ғы қарсаңында/ //Орт. Қазақстан. -1992. - 17 қазан
Алпысұлы С. Мысырдан марқайып оралдық: Сәкен театры Каирде // Орт. Қазақстан.- 2000.- 27 қырк.
Алпысұлы С. Сахна суреткері: Режиссер Әлімбек Оразбеков 50 жаста // Орт.Қазақстан.- 2003.- 26 маусым.-5 б.
Аманбаева Ж. Саңлақ: өнер жұлдыздары// Орт.Қазақстан.- 2006.- 26 қаңтар.-16 б.
Асанов Қ. Шаңырақ шайқалмайды.- дейді, С.Сейфуллин ат-ғы обл. қазақ драма театрынын директоры А.Сыздықов. //Замандас. -1991. - 6 желт.
Асқаров Т. Өнерлі өрге жүзеді: Қазақ театрына – 60 жыл. // Орт. Қазақстан. - 1992. - 12 ақпан
Әйнекбайұлы С. Өнер адамына құрмет: жақсының аты өлмейді// Орт.Қазақстан.- 2006.- 16 ақпан.-10 б.
Әйнекбайұлы С. Талантқа тағзым - парыз: Актер Аманжол Сәлімбаевтың туғанына-70 жыл// Орт.Қазақстан.- 2006.- 9 ақпан.-11 б.
Әлімбайқызы Қ. Көрермен ықыласы ерекше еді: /С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрына – 60 жыл/ // Орт. Қазақстан. - 1992.-30 қырк.
Әшляев С. Театр туралы толғаныс: Мәдениет жөніндегі мемлекеттік комитеттің назарына: // Халық Кенесі. - 1992. - 29 қант.
Әшімұлы Б. Қос театрымыз топ жарды: Биылғы VII респ. театрлар фестивалі 1-8 қазан аралығында Павлодар қаласында өткізілді // Орт. Қазақстан. – 2000.- 11 қазан
Балташұлы Е. Санасына сергектік ұялаған: өнер саңлақтары// Орт.Қазақстан.- 2005.- 31 наурыз.-16 б.
Бәйішева Л. Театр - тәрбие мектебі: /С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрына 50 жыл/ // Орт. Қазақстан. - 1982. - 8 март
Биіктер әлі алда: /Қарағанды обл. қазақ драма театрының творчествосы жайында/ // Қазақ әдебиеті. - 1986. - 27 июнь. -14-15 б.
Буданова А. “Арқадағы киелі өнер шаңырағы”: /С.Жұмағалидың кітабы С.Сейфуллин атын. театр тарихына арналған/ // Орт. Қазақстан.- 1998.- 24 қазан
Бұлғақпаев Б. Жаңалыққа бетбұрыс: /Қарағанды обл. С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрының коллективі жайында/ // Орт. Қазақстан. - 1987. - 27 март
Бұлғақбаева Б. “Зәуреден” – “Медеяға” дейін: /Қарағанды обл. қазақ драма театрының творчестволық жолы/ // Қазақ әдебиеті. -1986. - 23 май. - 13 б.
Вахтер және шахтер: /Қарағанды театры жөнінде/ // Ара. -. 1983. - №2. - 6-7 б.
Ғабдуллина К. Киесі бар қара шаңырақ // Орт.Қазақстан.-2002.- 19 маусым
Есмағанбетқызы Б. Ұлт рухының алтын сандығы: /Қазақ театры - 60 ж./ // Орт. Қазақстан. - 1992. - 21 наурыз
Есмұханбетов А. Қара шаңырақ: /Обл. қазақ драма театрының 60 ж-на/ // Орт. Қазақстан. - 1992. - 18 тамыз
Есмұханбетов А. Сахна өнерпаздарына көмек: /С.Сейфуллин атын. театр жайлы/ // Орт. Қазаңстан. - 1979. - 5 март
Жақан Ә. Сахна сардары: Сан қырлы өнер иесі, Қазақстанға еңбегі сіңген артист Зейнолла Қаппарұлы Жақыпов туралы мөлтек сыр // Азия Транзит.- Қарағанды, 2002.- N5.-48-49 б.
Жанғожин А. Кенді өлкенің сәні болған актер // Орт.Қазақстан.-2002.- 7 қыркүйек.-13 б.
Жанғожин А. Мәдениет пен өнер көгінде: Қазыналы қарашаңырақ / А.Жанғожин, Е.Лұқпан// Орт.Қазақстан.- 2004.- 22 қаңтар.-6 б.
Жанғожин А. Мәңгі жас өнер: С.Сейфуллин атындағы қазақ драма театры өзінің 70 жылдық мерейтойын салтанатты түрде атап өтті // Орт.Қазақстан.- 2002.- 26 маусым
Жанғожин А. Қарағанды сәнді қала болуы тиіс: [облыс әкімі Нығматулин Н. Қазақстан Суретшілер одағы облыстық ұйымында болды]// Орт.Қазақстан.-2006.- 31 қаңтар.-1 б.
Жұмабеков К. Әйел ақылымен көрікті: Актер, ҚР Мемл. сыйлықтың лауреаты К.Жұмабековпен әңгіме / Әңгімелескен Д.Мақаш// Орт.Қазақстан.- 2003.- 8 наурыз.-4 б.
Жұмабеков К. Қайран біздің ағалар: Сағыныш сезі // Орт.Қазақстан.- 2002.-19 маусым
Жұмабеков К. Мәуелі бәйтерек: Қазақстан Республикасының халық әртисі Жәмила Шашкина - 90 жаста// Орт.Қазақстан.- 2004.- 2 наурыз.-8 б.
Жұмабеков К. "Сәкен театры самғау үстінде: С.Сейфуллин атындағы қазақ драма театрының директоры К.Жұмабековпен әңгіме / Әңгімелескен Ж.Тойбек// Орт. Қазақстан.- 2005.- 26 наурыз.-16 б.
Жұмабеков К. Шырақты әуелі адамдардың жүрегіне жақ: Театр// Орт.Қазақстан.- 2001.-30 маусым
Жұмабекұлы К. Өнер бесігінде тербетілген жан: С.Сейфуллин атын. театрдың дир. К.Жұмабекұлымен сұхбат / сұхбаттасқан А.К.Пазылов// Взгляд на события.- Қарағанды, 2005.- 6 сәуір(N13).-18 б.
Жұмағалиев С. Әр кезеңнің өз жемісі бар: /С.Сейфуллин атын. обл. қазақ драма театрына - 60 жыл/ // Орт. Қазақстан. - 1992. -28 наур.
Жұмағалиев С. Сахнагер сомдаған сексен қыз: /Зейнеткер, Қазақстан Респ. енбек сіңірген әртіс Қайныкен Әлімбаева туралы/ // Орт. Қазақстан. - 1992. - 14 шілде
Жұмағалиев С. Ұлттық өнеріміздің өрісі: Театр. // Орт. Қазақстан. - 1992. - 4 наур.
Жұмағалиев С. Ерте үзілген ғұмыр: /Немесе сахнагер К.Қыстаубаева туралы бір үзік сыр: С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрына - 60 ж./ // Орт. Қазақстан. - 1992. - 2 қазан
Жұмағали С. Алғашқы актерін еске алды: мәдени мұра// Орт.Қазақстан.- 2005.- 13 желтоқсан.-6 б.
Жұмағали С. Ақжайықтың кер маралы: 27 наурыз-театр күні// Сыр мен сымбат.- Қарағaнды, 2003.- N3.-10 б.
Жұмағали С. Арқадағы киелі өнер шаңырағы: (Сәкен театрының тарихы) - Қарағанды: Болашақ-Баспа, 1998.- 198 б.
Жұмағали С. Ақтоғайдың ақтаңгер актері: Сәкен театрына-70 жыл / С.Жұмағали// Орт.Қазақстан.- 2002.- 30 тамыз.-13 б.
Жұмағали С. Алғы шепте - актерлер: Ұлы Жеңіске - 60 жыл// Орт.Қазақстан.- 2005.- 12 мамыр.-8 б.
Жұмағали С. Ардагер Ағдекең: Өнер саңлақтары // Орт.Қазақстан.- 2003.- 3 сәуір.-8 б.
Жұмағали С. Бір шаңырақ аясындағы қос жұлдыз: С.Сейфуллин театрына - 70 жыл// Орт.Қазақстан.-2002.-16 ақпан
Жұмағали С. Дарабоз: Республикаға еңбек сіңірген артисі Рамазан Баймағанбетовтың сахнада ойнағанына 35 жыл // Орт.Қазақстан.- 2003.- 29 қараша.-13 б.
Жұмағали С. Жарты ғасыр өмірін өнерге бағыштады: Батима Қоскеқызы- 80 жаста// Сыр мен сымбат.- Қарағaнды, 2003.- N1.-6 б.
Жұмағали С. Қазақ театры кімге телміреді?.: С.Сейфуллин атын. обл. драма театры // Орт. Қазақстан. - 2001. - 17 наурыз
Жұмағали С. Қазақ өнерінің қос шынары: Сәкен театрына - 70 жыл// Орт.Қазақстан.- 2002.-3 сәуір
Жұмағали С. Өнер еш уақыт ұмыт болмайды: С.Сейфуллин театрына - 70 жыл// Орт. Қазақстан.- 2002.-2, 6 наурыз
Жұмағали С. Өнердің өмірде сыналған жылдары: Сәкен театрына - 70 жыл// Орт.Қазақстан.- 2002.-27 наурыз
Жұмағали С. Өнер оты өшпейді: Театр маусымы алдында// Орт.Қазақстан.- 2004.- 7 қыркүйек.- 12 б.
Жұмағали С. Өнер шаңырағы соғыстан кейін: С.Сейфуллин театрына - 70 жыл // Орт.Қазақстан.- 2002.- 11 мамыр
Жұмағали С. Өрелі, өнерлі актриса: Ш.Нукина елу жаста// Орт.Қазақстан.- 2002.-13 наурыз
Жұмағали С. Сәкен театрының тарихы: [С.Сейфуллин атын. театр туралы]// Азия Транзит.- Қарағанды, 2000.-N9 (желт.).-11-22 б.
Жұмағали С. Сәкен театрының тарихы: /С.Сейфуллин атын. театр туралы/ // Азия Транзит.- 2000.- №9.- 11-22 б.
Жұмағали С. Тарлан: Өнер саңлақтары //Орт.Қазақстан.- 2004.- 24 қаңтар.-16 б.
Жұмағали С. Театрдың данағой қариялары / Орт.Қазақстан.- 2002.- 28тамыз.-13 б.
Жұмағали С. Театр да тәлім-тәрбие шаңырағы // Орт. Қазақстан.- 2004.- 17 ақпан.-9 б.
Жұмағали С. Театр жылды табысты аяқтады // Орт.Қазақстан.- Қарағанды, 2003.- 1 қаңтар.-9 б.
Жұмағали С. Театр тұңғыштарының бірі: зерде// Орт.Қазақстан.- 2005.- 12 ақпан.-13 б.
Жұмыш Қ. Сахна еркесі: /С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрына - 60 ж./ // Орт. Қазақстан. - 1992. - 22 қазан
Жұмышев Қ. Өнер жолы: /С.Сейфуллин атын. обл. қазақ драма театрына - 50 ж./ // Шұғыла. - 1952. - 20 февр.
Қауысов Б. Артистеріміз Мысырдан оралды // Орт. Қазақстан. – 2000. – 16 қырк.
Қауысов Б. Сахна шеберлігі сайысқа түсті // Орт. Қазақстан. – 2000. - 9 желт.
Қуандықов Қ. Отыз жылдың жемісі: /Қарағанды обл. театрынын өсу жолы/ // Театрда туған ойлар. -Алматы. - 1972. - 169-204 б.
Құндақбайұлы Б. Заман және театр [Мәтін] - Алматы: Өнер, 2001.- 520 б.: сур.-(Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне 10 жыл
Лұқпан Е. Өнер өрінде: Қарағандының өнер жұлдыздары// Орт.Қазақстан.- 2006.- 13 мамыр.-14 б.
Майбас Т. Облыс әкімі өнердің қара шаңырағында болды// Орт.Қазақстан.- 2006.- 6 мамыр.-1-16 б.
Мақаш Д. Театрды төрге шығарған: /С.Сейфуллин атын. обл. драма театрының бас режиссері Ә.Оразбеков туралы/ // Орт. Қазақстан.- 2001.- 14 ақпан
Мамыр Б. Каир фестиваліндегі көрнекті табыстардың бірі // Сана.- 2000.- 21 қырк.(№36). - 1б.
Мамыр Б. Қайрекең аудармасымен–Каирға // Сана.-1 маус. (№21).-6 б.
Мұстафа Б. Кемеңгер бейнесі келісті сомдалған: Премьера // Орт. Қазақстан. - 1998. - 1 шілде
Мұстафа Б. Сахна санаткері атанған еді: /Респ. еңбек сіңірген әртісі Ө.Асылбеков туралы/ // Орт. Қазақстан. - 1992. - 9 шілде
Омарбекова Р. Ғасыр шежіресіндей өнер ордасы // Орт.Қазақстан.- 2002.- 19 маусым
Оразалиева Г. Ардагер, аяулы ағалар хақында: /С.Сейфуллин атын. театр жайлы/ // Орт. Қазақстан. - 1982. - 23 апр.
Оразалиева Г. Көрермен көңілін таппай жүрміз: /С.Сейфуллин атын. қазақ драма театры туралы/ // Қазақ әдебиеті. - 1989. -22 желт.(№51). - 13 б.
Оразбеков Ә. Адамға ең әуелі ниет керек // Орт. Қазақстан. - 1994. - 5 қараша
Оразбеков Ә. Бүгінгі тіршілігіміздің көлеңке жағы көбірек: С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрдың бас режиссері Ә.Оразбековпен сұхбат /Сұхбаттасқан Т.Тілеубай // Сана.- 2000.- 7 желт (№46).-6 б.
Оразбеков Ә. Жанашырлықтың өзі жауапкершілік жүктейді: С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрдың бас режиссері Ә.Оразбековпен сұхбат /Сұхбаттасқан Б.Мамыр // Сана.- 2000.- 27 сәуір (№16).-5 б.
Оразбеков Ә. Сахна – өмір айнасы // Шипагер. - 1997.- 27 наурыз
Оразбеков Ә.Т. Табыстан таймайтын театр: С.Сейфуллин атын. обл. драма театрының дир. Ә.Т.Оразбековпен әңгіме / Әңгімелескен С.Алпысұлы// Орт.Қазақстан.- 2003.- 15 қараша.-9 б.
Оспанов Ж. Сахнада – “Қос мұңлық”: Театр. // Орт. Қазақстан. - 1992. - 21 ақпан
Өмірді өнермен өрнектеген: /Қарағанды обл. қазақ драма театрының 60 жылдығы қарсаңында/ // Замандас. - 1992. - 18 қырқ.
Райымбекқызы Ж. Жерлестеріміз - Қазақстан Жастар Одағы сыйлығының иегері: Бәрекелді // Орт.Қазақстан.-2003.- 20 ақпан.-8 б.
Райымбекқызы Ж. Сахнаның сыртында да өнер бар... // Орт.Қазақстан.- 2002.- 19 маусым
Рахтайұлы А. Әкем "Каздрамның әртісі еді...": Қарағанды қаласына - 70 жыл / А.Рахтайұлы// Орт.Қазақстан.- 2004.- 12 ақпан.-9 б.
Рахымберлин С. Ізденіс толғаныс үстінде: /С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрына 50 ж./ // Орт. Қазақстан. - 1982. - 20 март
Сағымбеков Р. Уақыт талабына үн қосқан: /Қарағанды С.Сейфуллин атын. драма театры туралы/ //Қазақ әдебиеті. - 1983. - 29 апр. - 13 б.
Сағынаев О. Құдіретті өнер: /С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрына 60 ж./ // Орт. Қазақстан. - 1992. - 5 қыркүйек
Сағынаев О. Отты жылдар елесі: /Қарағанды облыстық С.Сейфуллин атындағы қазақ драма театры туралы/ // Қазақ әдебиеті. - 1970.-31 янв.
Сағынаев О. Ұлттық өнер ордасы: /С.Сейфуллин атын. облыстық қазақ драма театрынын құрылғанына 60 ж./ // Қазақ әдебиеті. -1992. - 27 қараша
Салықұлы А. Ардагермен сүхбат: Қазақ театрының алғашқы артистерінің бірі Қ.Нығманов жайында/ // Орт. Қазақстан. - 1992. -8 шілде.
Салықұлы А. Өнерімізді саудаға салмайық немесе мүшелтой алдындағы ойлар: /Обл. қазақ драма театрына- 60 ж./ // Орт. Қазақстан.-1992. - 22 сәуір
Салықов А. Самғаумен қатайған қанаттар: Театр Ұлы Отан соғысы жылдарында // Орт. Қазақстан. -1980. - 15 тамыз
Самғаумен қатайған қанаттар: /С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрының 50 жылдығы қарсанында/ // Орт. Қазақстан. – 1982. -5, 6 қантар
Сексенұлы С. Ботбай бопиды, Сопытай сопиды: Премьера // Орт. Қазақстан. - 1998. – 9 желт.
Сексенұлы С. Жүлденің жүгі ауыр: Театр фестиваль жеңімпазы // Орт. Қазақстан. - 1999. - 4 желт.
Сексенұлы С. Зимияндықтың терең тамыры: /”Атың шықпаса…” пьесасының премьерасы/ // Орт. Қазақстан.- 1999.- 6 ақпан
Сексенұлы С. Көрерменнің көңілін табу оңай ма? // Орт. Қазақстан.- 2000.- 25 наурыз
Сексенұлы С. Қазақ театрының Анасы: Жәмила Шашкинаның 90 жылдығы салтанатпен атап өтілді // Орт.Қазақстан.- Қарағанды, 2004.- 6 наурыз.-2, 3 б.
Сексенұлы С. “Қиямет – қайым Киото”: Премьера // Орт. Қазақстан.- 2000. – 10 маусым
Сексенұлы С. “Қорғансыздың күні” немесе Жарық пен Түнектің арпалысы: Премьера // Орт. Қазақстан.- 1997.- 25 қазан
Сексенұлы С. “Соңғы үйленудің” қызықтары: Премьера // Орт. Қазақстан. – 1999.- 9 маусым
Сламбек Ж. Аты аңызға айналған актриса // Орт.Қазақстан.- 2004.- 11 наурыз.-7 б.
Смағұлов Ж., Мақашев Д. “Елеусіз қалған есіл ер”: /Қарағанды С.Сейфуллин атын. театрда/ // Қазақст. жаршысы. - 1994. - 14 маусым
Смағұлов Ж. Театр – тәрбие мектебі: С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрының бас режиссері Ә.Оразбековпен сұхбат // Орт. Қазақстан.- 1997.- 12 ақпан.
Сыздықов А. Асулар: С.Сейфуллин атындағы қазақ драма театры тарихынан. // Орт. Қазақстан. -1992. - 22 қаңтар
Сыздықов А. Біз құдіретті өнердің құлымыз: С.Сейфуллин атын. тетрдың дир. А.Сыздықовпен сұхбат /Сұхбаттасқан Е.Балташұлы // Орт. Қазақстан. - 2000.- 3 мамыр
Сыздықов А. Сәкен театрының жылдық түсімі 1 миллион теңгеден асып жығылады // Орт. Қазақстан.- 1999.- 29 желт.
Сыздықұлы А. Оңды өзгерістер толы он жыл: С.Сейфуллин атын. театрдың көрк. жетекшісі А.Сыздықұлымен сұхбат / Сұхбаттасқан А.Сейхуни // Азия Транзит.- 2000. - №9. - 9-10 б.
Сыздықұлы А. Өнер коллективінің творчестволық кездесуі: /С.Сейфуллин театрына – 50 ж/ // Орт. Қазақстан. - 1982 . - 16 февр.
Сыздықұлы А. Театр - халықтың рухани байлығы: Сәкен театрына - 70 жыл // Орт. Қазақстан.-2002.- 5 маусым
Тәпенов Е. Артистер сапарға шықты. Театр маусымның жабылуына орай: /С.Сейфуллин атын. театр/ // Орт.Қазақстан. - 1984. -30 май
Тәпенов Е. “Зәуреден” – “Медеяға” дейін: /С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрының 50 ж-на орай “Халықтар достығы” орденімен марапатталды / // Орт. Қазақстан. - 1932. - 11 апр.
Темірбеков О. Көрермен көзімен: Театр // Орт. Қазақстан. -1992. - 9 қаңтар
Теміров X. Өнер жолындағы алғашқы қадам: /Обл. С.Сейфуллин атын. драма театрының артистері туралы/ // Орт.Казақстан.-1966. - 1 сент.
Тойбекова Ж. Жастықты жаза бастаған жөн: /С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрында/ // Орт. Қазақстан. – 1996.- 23 қараша
Тойбекова Ж. Жасыл шырша жанында: /С.Сейфуллин атын. қазақ драма театрының ұжымы алғаш рет ұйымдастырған қазақша шырша туралы/ // Орт. Қазақстан. - 1994. - 31 желт.
Тойбекова Ж. Шындыққа оқ өтпейді. /С.Сейфуллин атын. қазақ драма театры жайында/ // Орт. Қазақстан. - 1991. – З0 қаңт.
Тойбек Ж. Кейінгі толқын театр туралы // Орт.Қазақстан.- 2002.- 19 маусым
Тойбек Ж. Өнер шеберлеріне құрмет көрсетілді: өнер күнделігі// Орт.Қазақстан.- 2005.- 29 наурыз.-6 б.
Шашкина Ж. Елбасына бата беріп едім// Орт.Қазақстан.- Қарағанды, 2001.-15 желтоқсан
Шашкина Ж. Бұл театр - менің бақытым // Орт.Қазақстан.- 2002.- 19 маусым
Шашкина Ж. «Қарағанды - менің қара орманым ғой, қарағым...»: Әртіс Ж.Шашкинамен сыр-сұхбат /Сұхбаттасқан С.Ақсұңқарұлы// Орт.Қазақстан.-2003.- 18 қаңтар.-7 б.
1972 – Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің ашылуына 35 жыл
Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетіне отыз бес жыл толды. Униврситет 1972 жылы педагогикалық институттың негізінде құрылды. Университетті ашу салтанаты педагогикалық институттың /Ерубаев көшесі, 16 үй/ акт залында өтті. Алғашқы ректоры болып Е.А.Бөкетов сайланды. 1972 жылдын бірінші қыркүйегінде университет жоспарлары мен бағдарламалары жөніндегі алғашқы жұмыс күні басталды. Сол жылы жаңа білім ұясының күндізгі бөліміне 625 студент, ал сырттай 375 студент оқуға қабылданды.
Өткен күнге көз жіберіп, уақыт елегінен өткізу көңілге үлкен тебіреніс әкелері сөзсіз. Білім ұясындағы алғашқы жылдарда қиындықтар да, күрделіліктер де кездесті. Университеттегі алғашқы оқу жылында мұнда 280 оқытушы еңбек етті, олардың арасыда 82 ғылым кандидаты, төрт доктор болды.
Болашақ мамандарға терең де сапалы білім беру жолында көпшілікке аты жақсы таныс Т.Әбдіразақов, Б.А.Клещева, С.П.Кравицкая, Г.Мейрамов, Қ.Жуасов, А.Игіліков, Т.Қамзабаев, Д.Шаймүқанов, К.Қаракесеков сияқты педагог ұтаздар үлкен еңбек сіңірді, жоғары жауапкершілік танытты.
Өткен отыз бес жыл уақыт ішінде Қарағанды университеті республикадағы ірі жоғары оқу орындарының біріне айналды. Мұнда жоғарғы білім алушы студенттер қатары өткен уақытпен салыстырғанда екі есеге дейін өсті.
Қазірде олардың саны 953І адамға жетті, ал оқуға жыл сайын қабылданатын жастар қатары 900 адамнан І800 адамға дейін көбейді. Университеттің сегіз факультетінде он бес түрлі мамандық бойынша мамандар даярлайды. Атап айтқанда, математика, физика, химия, биология, география, психология, тарих, орыс тілі мен әдебиеті, ұлттық мектептегі орыс тілі мен әдебиеті, қазақ тілі мен әдебиеті, неміс тілі, финанс және кредит, бухгалтерлік есеп, материалдық ресурстарды басқару сияқты мамандықтар бар.
1997 жылы университетке бұрынғы Қарағанды педагогикалық институты қосылды. Бүл да ірі оқу орны болатын. Педагогика институтында 8 факультет бар еді, оларды ірілендіріп, төрт факультет құрды. Ендігі жерде Қарағанды университетінің 14 факультетінде 109 мамандық бойынша жоғары білімді мамандар даярлайды. Ал мамандықтар ішінде мамандану түрлері одан да көп. Жекелеп айтқанда: математика факультетінде қолданбалы математика, физика факультетінде жылу физикасы мен электроника, интроскопияның физикалық тәсілдері мен аспаптары, химия факультетінде өнеркәсіп экологиясы деген мамандықтар бар, биология факультетінде биология мен географиядан басқа экология мамандығы ашылды. Философия және психология факультеттерінде философия, саясаттану, әлеуметтану, психология мамандықтары бар.
Әдістемелік-оқу және ғылыми-зерттеу шығармашылығымен айналысатын 1000 –нан астам оқытушылар, яғни 65 кафедрада жұмыс істейді. Оның ішінде 400 – ден астамы ғылым докторлары мен кандидатары.
Сонымен қатар Қарағанды Мемлекеттік университетінің құрамына облыстағы сегіз колледж берілді. Осы коллелждерді бітіргендер тестілеу сынағынан өтсе университеттік екінші курсына кабылданады.
Орталық Казақстандағы іргелі оқу орны болып саналатын ҚарМУ-де жан-жақты, тиянақты білім алуға барлық мүмкіндіктер жеткілікті. Университеттің профессор оқытушылары көп жыл бойы қалыптасқан дәстүрді одан әрі байыта, дамыта отырып, заман талабына сай мамандар даярлайды. Әлемдік білім кеңістігіне үмтыла отырып, қандай жақсы тәжірибе болса, соны өнеге етіп алуға ықыласты.
Е.Бөкетов атындағы ҚарМУ бірнеше жылдар аралығында жоғары оқу орындарын халықаралық аккредитациядан өті тәжрибесін мақсатты бағытта пысықтап, аккредитациялық құрылымдар нарығын ұзақ уақыт зерттеп, мониторинг жүргізді.
Орта Азия бизнес білім жүйесі сапасы Аккредитациялық ұйымы (CAMEG) аудит материалдарын қарастыра келе Е.Бөкетов атындағы ҚарМУ-нің экономикалық мамандықтарын халықаралық сапа сәйкестігі туралы №1 дипломды 2005 жылы сәуір айының 18 күні Алматы қаласында салтанатты жағдайда тапсырды.
Қазіргі уақытта Білім және ғылым министрлігінің арнайы қаулысымен ҚарМУ аккредитациялық шаралар жөнінде әдістемелік құралдар әзірлейтін еліміздегі кешенді жоғары оқу орны болып бекітілді.
2005 жылдың 16 қыркүйегінде Е.А.Бөкетов атындағы ҚарМУ Ұлы Хартияның толық құқылы мүшесі атанды.
ҚарМУ-дың Ұлы Хартияның құрамына енуі университет дамуының барлық деңгейі мен бағыттарында жүргізіле бастаған жаңарту үрдісінің қисынды жалғасы болып табылады. Сонымен бірге отандық білім беру жүйесіне халықаралық сапа стандартын енгізу бойынша жүктелген міндеттеме ретінде қабылдайды.
Әдебиеттер:
Абдрахманов О. Табиғат жанашырлары даярланды // Орт.Қазақстан.- 2003.- 30 қаңтар.-8 б.
Ақылбаев Ж. Арманның кепілі – Ағалардың адалдығы // Жас Алаш.- 1997.- 7 тамыз
Ақылбаев Ж. Болашаққа бағдар – білікті маман: ҚарМУ ректоры Ж.С.Ақылбаевпен сұхбат /Сұхбаттасқан Д.Танатұлы // Орт. Қазақстан. -1997. - 17 қырк.
Ақылбаев Ж. Білім мен біліктілік – бүгінінен: ҚарМУ ректоры С.Ақылбаевпен сұхбат /Сұхбаттасқан Д.Мақаш // Орт. Қазақстан. - 1998. - 3 наур
Ақылбаев Ж. Жастарымыз білімді еңбекқор, ақжүрек болса екен: ҚарМУ ректоры С.Ақылбаевпен сұхбат /Сұхбаттасқан М.Сембай // Орт. Қазақстан. - 1998. - 25 шілде
Ақылбаев Ж. Жыл ішіндегі жетістіктер: ҚарМУ ректоры Ж.Ақылбаевпен әңгіме / Әңгімелескен Д.Мақаш// Орт.Қазақстан.- 2002.- 29 мамыр
Ақылбаев Ж. ҚарМУ-дың болашағына сенеміз: Талапкер – 99 // Орт. Қазақстан.- 1999.- 2 маусым
Ақылбаев Ж. Қарағанды университеті шақырады // Орт. Қазақстан. - 1996. - 20 шілде
Ақылбаев Ж. Тәуелсіздік жауапкершілік жүктейді: ҚарМУ ректоры Ж.С.Ақылбаевпен сұхбат /Сұхбаттасқан Б.Есмағамбетқызы // Орт. Қазақстан. -1992. - 5 маусым
Ақылбаев Ж. Университет зиялы қоғамға қызмет етеді: ҚарМУ ректоры Ж.С.Ақылбаевпен сұхбат /Сұхбаттасқан З.Тайшыбаев // Орт. Қазақстан. -1996. – 19 қараша
Ақылбаев Ж.С. Университет сөзсіз қалыптасты // Орт.Қазақстан.- 2002.- 18 қыркүйек.-8 б.
Ақылбаев Ж. Халықпен бірге тыныстау: /ҚарМУ ректоры Ж.С.Ақылбаевпен сұхбат /Сұхбаттасқан Д.Мақашев // Орт. Қазақстан. - 1993. - 27 наур.
Ахметов Ө. Университет құрылысында: /ҚарМУ ірге тасын қалануы жайлы/ // Орт. Қазақстан. - 1974. - 9 авг.
Әбдіманапов С. ҚарМУ-де оқуға ниет білдірушілер қашанда көп: ҚарМУ-нің проректоры С.Әбдіманаповпен сұхбат/ Әнгімелескен С.Алпысұлы // Орт.Қазақстан. – 2000. – 26 сәуір
Әбдіразақов Т.Ә. Азамат ажары немесе танымал тұлға Жамбыл Сәулебекұлы Ақылбаев жайында бір үзік сыр: Сүйер ұлың болса, сен сүй... / Т.Ә.Әбдіразақов, Е.С.Смаилов, А.Х.Хамзин, А.Д.Кагарлицкий, М.П.Тонконогов// Орт.Қазақстан.- 2004.- 24 қаңтар.-6 б.
Әбдірахманов О. Жоғарғы білімге тура жол: ҚарМУ // Орт. Қазақстан. - 1979. - 13 авг.
Әбілдина С.Қ. Ұстаздардың қара шаңырағы: ҚарМУ-дің "Педагогика және бастауыш оқыту әдістемесі" кафердасының меңгерушісі С.Қ.Әбілдинамен әңгіме /Әңгімелескен С.Сексенұлы// Орт.Қазақстан.- 2003.- 13 желтоқсан.-3 б.
Әжин Д. Жаңа сипаттағы мамандар даярлауда: Жоғары мектеп тынысы// Орт.Қазақстан.- 2001.-18 сәуір
Әжин Д. Ертеңіне бек сенімді: ҚарМУ ұжымы жыл ішіндегі жұмыс қортындысын шығарды // Орт. Қазақстан.- 1999.- 5 маусым
Әжин Д. Университеттегі Білім күні //Орт.Қазақстан.- 2002.- 4 қыркүйек.-6 б.
Әшімұлы Б. Жоғары білімнің жаңа қағидалары: Талапкер – 99 // Орт. Қазақстан.- 1999.- 23 маусым
Балташұлы Е. Ел бойынша екінші: Е.А.Бөкетов атындағы ҚарМУ-де журналистика кафедрасының құрылғанына - 10 жыл // Орт.Қазақстан.- 2004.- 15 қаңтар.-9 б.
Баязитова А. Тағылымды тұлғаға тағзым: жоғары оқу орындарында// Орт.Қазақстан.- 2005.- 26 шілде.- 8 б.
Бейсенбекова Н. Ғылым докторы - Жыл адамы// Орталық Қазақстан.- Қарағaнды, 2005.- 29 қаңтар.-14 б.
Бөжигұлы Ж. Орталық Қазақстандағы дене тәрбиесінің қара шаңырағы: Оқу орындарында / Ж.Бөжигұлы// Орт.Қазақстан.- 2004.- 15 маусым.-12 б.
Бөкетов Қ. Тылсыммен тілдесу: Қарағанды мемлекеттік университетіне - 30 жыл // Орт.Қазақстан.- Қарағанды, 2002.- 17 сәуір
Букетов Е.А. Жиырма деген жасында... /КарМУ-дің ректоры Е.А.Букетовпен /Әңгімелескен А.Сейдімбеков // Лениншіл жас.-1975. - 22 март
Букетов Е.А. Жоғарғы талап тұрғысында: /Университет жайлы/ // Орт. Қазақстан. - 1973. - 21 сент.
Досмағамбетов С.Қ. Университет қалай ашылды? // Орт.Қазақстан.- 2002.- 18 қыркүйек.-9 б.
Екінші университет есік ашты: /Қарағандыдағы жаңа университет жайлы/ // Лениншіл жас. - 1972. - 31 март
Ержанов Н. ҚарМУ ертеңіне сеніммен қарайды: [Е.Бөкетов атын. ҚарМУ туралы]// Орт.Қазақстан.- 2001.-14 сәуір
Ержанов Н.Т. ҚарМУ - элиталық университет мемлекеттік аттестациялық комиссия осындай баға берді: ҚарМУ бірінші проректоры Н.Т.Ержановпен әңгіме / Әңгімелескен Д.Мақаш// Орт.Қазақстан.- 2003.- 21 маусым.-10 б.
Ержанов Н. Тарихымыз әріден басталады: Қарағанды мемлекеттік Е.Букетов атындағы университет қалыптасуының 65 жылдығына орай// Орт.Қазақстан.- 2003.- 27 желтоқсан.-11 б.
Ержанов Н. Түлектеріміз - еліміздің ертеңі // Орт.Қазақстан.- 2002.- 3 сәуір
Ермекбаев Т. ҚарМУ-дегі өнер мерекесі талай таланттардың тұсауын кесті: /ҚарМУ студенттерінің айтысы/ // Орт. Қазақстан. - 1988. - 13 апр.
Есмағамбетқызы Б. Өзекті мақсат: Қарағанды мемлекеттік университетіне - 20 жыл // Орт. Қазақстан. - 1992. - 19 маусым
Жамбеков М. Республикадағы екінші университет // Орт. Қазақстан. - 1980. - 30 июль
Жұмаділов Т. Үлкен болашақ ұясы: Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетіне - 30 жыл // Орт.Қазақстан.- 2002.- 21 тамыз.-9 б.
Жұмашев Р.М. Түлектерге сұраныс мол: ҚарМУ-дың бірінші проректоры Р.М.Жұмашевпен сұхбат / Сұхбаттасқан Е.Қалымбай// Орт.Қазақстан.- 2006.- 5 қаңтар.-7 б.
Исағұлов З. Кафедра – ғылымды қозғаушы күш: Университетке – 25 жыл // Орт. Қазақстан. – 1997. – 3 мамыр
Каренов Р. Талапкерлер ҚарМУ-ді таңдайды. Өйткені мұнда білім беру қызметі нарығын қалыптастыру мәселелері оңды шешілген: Е.А.Бөкетов атындағы ҚарМУ-ге - 30 жыл// Орт.Қазақстан.- 2002.- 15 мамыр
Кәрібаева Б. Жан жарасы жалқы ма? /ҚарМУ-да қоғамдық пәндерді, әдебиет пен тіл пәнін оқыту мәселесі қалай жолға қойылған?/ // Соц. Қазақстан. - 1991. - 13 мамыр
Кострекина Н. Тағы да кәсіптік дағдар туралы: /Реформа бағытымен – ҚарМУ-де оқу-тәрбие жөнінде/ // Орт. Қазақстан. - 1986. - 12 ноябрь
Көбеев Е.Ғ. ҚарМУ-ды әлемдік білім беру кеңістігіне таныту- басты мұратым: ҚарМУ-дың ректоры Е.Ғ.Көбеевпен сұхбат / Сұхбаттасқан Д.Мақаш// Орт.Қазақстан.-2004.- 20 наурыз.-6 б.
Көбеев Е. ҚарМУ - халықаралық аккредитацияның көшбасшысы: Елбасы Жолдауы: ел бірлігі, халық қамы// Орт.Қазақстан.- 2005.- 17 мамыр.-2 б.
Көбеев Е. ҚарМУ Ұлы Хартияға қол қойды: жоғары оқу орындарында// Орт.Қазақстан.- 2005.- 13 қазан.-2 б.
Көбеев Е.Қ. Сот билігінің талаптары жоғары: Е.Бөкетов атындағы ҚарМУ-дың ректоры Е.Қ.Көбеевпен сұхбат / Сұхбаттасқан С.Ақбаев// Орт.Қазақстан.-2006.- 21 қаңтар.-7 б.
Көкетаев Т. Кристалдар заманы: ҚарМУ - дің 25 ж-на қатты дене физикасы бойынша респ. 4-ші ғылыми конференция өтеді // Орт. Қазақстан. – 1996. – 14 қараша
Қағазбаев Ж. Шет тілін шектеусіз үйретуде: Қарағанды мемлекеттік университетіне - 30 жыл // Орт.Қазақстан.- 2002.- 13 шілде
Қалымбай Е. Аккередитация - білім жемісі// Орт.Қазақстан.- 2005.- 2 шілде.-1 б.
Қалымбай Е. Университет күні тойланды: жоғарғы оқу орындарында// Орт.Қазақстан.- 2005.- 4 маусым.-13 б.
Қарағанды мемлекеттік университеті // Мәдениет және тұрмыс. - 1974. - №11.
Қауысов Б. Қарашаңырақ қуаныш құшағында: Оқу орындарында // Орт.Қазақстан.-2004.- 1 маусым.-4 б.
Құрманғалиқызы А. Әділ бағаланғаны ақиқат: Талапкер – 99 // Орт. Қазақстан.- 1999.- 31 шілде
Құрманғалиқызы А. Университет күні – жастық шақ мейрамы: /ҚарМУ/ // Орт. Қазақстан. –2000. – 3 маусым
Меңлібаев Қ. Мамандарымызға сұраныс артып келеді: ҚарМУ-дің әлеум. фак. деканы Қ.Меңлібаевпен сұхбат / Сұхбаттасқан Д.Мақаш// Орт.Қазақстан.- 2002.- 17 сәуір
Молдахметов 3. Білім шыңдап, ғылымға өріс берген: /ҚарМУ/ // Орт. Қазақстан. - 1984. - 29 апр.
Молдахметов 3. Қазақстандағы екінші университет. // Орт. Қазақстан. - 1982. - 19 май
Мұғалімжан С. Әдебиет әлемі фольклордан басталған: білім ордасы// Азия Транзит.- 2004.- N10.-28-29 б.
Мұғалімжан С. Болашақ журналистер қалай даярлануда?: Төртінші билік / С.Мұғалімжан, А.Бейбітханқызы// Азия Транзит.- Қарағaнды, 2004.- N1.-38- 39 б.
Мырзаханұлы Н. "Ұжым ізденіс үстінде": биология ғылымының докторы Н.Мырзаханұлымен сұхбат /сұхбаттасқан С.Жанысбай// Орт.Қазақстан.-2005.- 24 қыркүйек.- 9 б.
Несіпбай А. Заманды білім /Е.А.Бөкетов атындағы ҚарМУ туралы/ // Егемен Қазақстан. – 2000. – 28 қаңт.
Нүсіпбеков Б. Жылу физика кафедрасына 25 жыл: жоғарғы оқу орындарында// Орт.Қазақстан.- 2005.- 28 мамыр.-6 б.
Рақымов Б. Білікті маман келешекке негіз: ҚарМУ – дың қазақ әдебиеті кафедрасының меңгерушісі Е.Рақмовпен сұхбат /Сұхбаттасқан Д.Мақаш // Орт. Қазақстан. - 1996. - 11 желт.
Рамашов Н.Р. Саңлақтарды ұшырған төл ұя: Дене тәрбиесі және спорт факультетінің деканы Н.Рамашовпен сұхбат / Сұхбаттасқан Г.Қанат// Орт.Қазақстан.- 2002.- 7 қыркүйек.-16 б.
Рахымов Б. Сарыарқаның кіндігі - қазақ өнерінің түндігі: мәдени мұра// Орт.Қазақстан.- 2005.- 23 сәуір.-10 б.
Рүстембеков К. Мәңгі жас ғылым: Қарағанды мемлекеттік университетіне - 30 жыл // Орт.Қазақстан.- 2002.- 14 тамыз.-13 б.
Сағынаев О. Тойдың болғанынан боладысы қызық: /Е.Букетов атындағы ҚарМУ-га 20 жыл/ // Орт. Қазақстан. - 1992. - 5 мамыр
Сарбасова Қ. Бала жүрегіне жол табу - мақсатымыз: жоғарғы оқу орындарында// Орт.Қазақстан.- 2006.- 11 ақпан.-9 б.
Сәдуақасова А. ҚарМУ студенттері жүзден жүйрік шықты: бәрекелді!// Орт.Қазақстан.- 2006.- 16 ақпан.-3 б.
Сәдуақасұлы Е. Бұрынғы басшыны қошаметтеген ҚарМУ, жаңа ректорымен қауышты: Білім ордасы// Азия Транзит.- Қарағанды, 2004.- N29.-13 б.
Сәрсенбекова А. Интернет туралы не білесіз? /ҚарМУ-де “Интернет” телекоммуникация орталығы құрылды/ // Орт. Қазақстан.- 1997.- 12 қараша
Сәулебектегі А. "ХХ ғасыр адамы" атанған қазақ: Е.Бөкетов атын. ҚарМУ профессоры, физика-математика ғылымдарының докторы Т.Ә.Көкетаев туралы// Жас Алаш.- Алматы, 2001.-27 қараша
Сексенұлы С. Білім шаңырағының шапағатты шағы: Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетіне - 30 жыл // Орт.Қазақстан.- 2002.- 25 қыркүйек.-5 б.
Сейсенбаев Т. Гүл дәурен - жастық белгісі /ҚарМУ/ // Лениншіл жас. - І98З. - 5 февр.
Сейтқасымов Ғ. Ғылым жолы - қиын жол: /ҚарМУ-ға 20 жыл/ // Орт. Қазақстан. - 1992. - 18 маус.
Серікқызы А. Журналистиканың түбегейлі мәселелері талқыланды // Орт.Қазақстан.- 2002.- 1 мамыр
Сматов Т. Іргелі ғылыми орталық: Қарағанды мемлекеттік университетіне - 30 жыл // Орт.Қазақстан.- 2002.- 12 маусым
Тахан С. Білім сапасы - заманға сай..: Оқу орындарында// Орт.Қазақстан.- 2004.- 10 шілде.-9 б.
Тойбекова Ж. Әкім студенттермен әңгімелесті // Орт. Қазақстан.- 1996. - 7 желт.
Төлек Қ. Ғылым жолындағы биік баспалдақтар: мерейтой// Азия Транзит.- Қарағанды, 2005.- N5(мамыр).-42 б.
Тұнғышбаев Қ. Студент жастардың эстетикалық талғамы: /ҚарМУ жұмысынан/ // Қазақстан коммунисі. – 1975. -№11. - 47-49 б.
Тілеубай Т. Дәстүрлі күн өзенше дараланды: ҚарМУ-дың құрылғанына 28 жыл толған мерекеден репортаж // Сана. – 2000. – 1 маусым (№21). – 2 б.
Уәлиев Д. Ата қоныс құшақ жая қарсы алды: елге ел қосылса - құт// Орт.Қазақстан.- 2006.-14 ақпан.-5 б.
Уәлиев Д. Аудиторияға аты берілді: оқу орындарында// Орт.Қазақстан.- 2005.- 1 ақпан.-4 б.
Уәлиев Д. Дәстүрлі ғылыми конференция// Орт.Қазақстан.- 2006.- 20 мамыр.-2 б.
Уәлиев Д. ҚарМУ - Университтер Ұлы Хартиясының мүшесі: бәрекелді!// Орт.Қазақстан.- 2005.- 7 маусым.-2 б.
Уәлиев Д. Еңбекпен есейіп, біліммен кемелденген// Орт.Қазақстан.- 2006.- 11 мамыр.-4 б.
Университет салтанатты ашылды: /ҚарМУ жайлы/ // Октябрь туы. - 1972. - 3 сент.
Халықаралық конференция. Фоторепортаж: /ҚарМУ/ // Орт. Қазақстан.- 24 қырк.
Хамзин М. Өрлеуге толы отыз жыл: ҚарМУ-ға - 30 жыл// Орт.Қазақстан.- 2002.- 22 мамыр
Храпченкова Н. Сабақтастығы үзілмеген дәстүріміз бар: Қарағанды мемлекеттік университетіне - 30 жыл // Орт.Қазақстан.- 2002.- 24 сәуір
Шаймуханов Д. Ильясов Т. Қайта құрудың қадамдары: /ҚарМУ-де/ // Орт. Қазақстан. – 1986. - 10 дек.
Шаймуханов Д. Студенттер арасындағы тәрбие: /ҚарМУ жайлы/ // Орт. Қазақстан. - 1973. - 28 дек.
Шежіре сыр шертеді// Орт.Қазақстан.- Қарағанды, 2002.- 18 қыркүйек.-8 б.
Шешенбайұлы С.Т. Мықты маман - келешектің кілті: Филология ғылымдарының докторы, профессор С.Т.Шешенбайұлымен әңгіме / Әңгімелескен Е.Қалымбай// Орт.Қазақстан.- 2005.- 19 мамыр.-16 б.
Ысқақов Ғ. Тың туынды, зерделі зерттеу: жоғары оқу орындарында// Орт.Қазақстан.- 2005.- 2 тамыз.-4 б.
Юсупова С. Студенттерге - жүйелі білім: /Университеттің баспаханасы жайлы/ // Орт. Қазақстан. - 1975. - 23 нояб.
Анықтамасыз және тізімсіз қосымша даталар
15 қаңтар 1937
|
Қарағанды облыстық әскери комиссариаттың құрылғанына 70 жыл
|
25 қаңтар 2002
|
Орталық әскери округының әскери прокуратурасының құрылғанына 5 жыл
|
27 қаңтар 2002
|
Тау - шаңғы базасының ашылғанына 5 жыл
|
22 наурыз 1902
|
Жазушы Ғ.Мүсіреповтің туғанына 105 жыл
|
1 сәуір 1977
|
Қарметкомбинатының 7-ші кокс батареясының және Қарағандыдағы 3 ЖЭӨ 1-энергоблогының іске қосылуына 30 жыл.
|
6 қыркүйек 1962
|
«Отты тракторшылар» ерлікпен опат болуына 45 жыл.
|
6 қараша 1967
|
Қарағандыда алғашқы троллейбус жүргеніне 40 жыл
|
19 желтоқсан 1942
|
Кеңес Одағының Батыры Н.Әбдіровтың ерлікпен опат болуына 65 жыл
|
Желтоқсан 1967
|
Қарметкомбинаттың «1700» табақ болаты I-ші прокатын шығаруына 40 жыл.
|
1912
|
Ақын Ықлас Адамбековтың туғанына 95 жыл
|
1932
|
Ақын Жақан Смақовтың туғанына 75 жыл
|
1952
|
Қарағанды аяқ киім фабрикасына 55 жыл.
|
1952
|
Қарағанды көмір ғылыми зерттеу институтының құрылғанына 55 жыл (ҚКҒЗИ)
|
|
|
Құрастырған: Телпекбаева С.О.
өлкетану бөлімінің меңгерушісі.
Достарыңызбен бөлісу: |