Ақтөбе облысы, Темір ауданы Шұбарқұдық гимназиясының

жүктеу/скачать 132.71 Kb.

бет	23/23
Дата	06.09.2022
өлшемі	132.71 Kb.
	#460327

1 ... 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Эволюция негіздері

Доместикация (лат. domestіcus – үйге үйренген, қолға үйрету) – жануарларды қолға үйретіп, олардың шаруашылық маңызы бар белгілері бойынша жаңа тұқымын алу; жабайы өсімдіктерді қолдан өсіру.
Адамның ең алғашқы қолына үйреткен жануары қасқыр болған. Ғалымдардың зерттеулерінің нәтижесі бойынша тас дәуірінде (10-15 ғасыр бұрын) Оңтүстік Азияда қасқырлар доместикацияланғаны белгілі болды. Сонымен қатар қазіргі қойлар сол кездегі оңтүстік Еуропа мен алдыңғы Азияда тауда жүрген муфлоннан шыққан. Ал қазіргі сиырлардың арғы атасы болып қазір жойылған тур жануары болып табылады. Жабайы турлар соңғы кезге дейін Еуропа, Сротүстік Африка, Кіші Азия мен Кавказда болатын. Турдың соңғы дарасы 1627 жылы Польша ормандарынада жойылған.

Доместикация хронологиясы

Түр	Кезең	Аймақ
Ит (Canis lupus familiaris)	б.з.б. 33000 жылға дейін^[1][2][3][4]	Еуразия
Қой (Ovis orientalis aries)	б.з.б. 11000 - 9000 жылдар аралығында^[5][6]	Оңтүстік-Батыс Азия
Шошқа (Sus scrofa domestica)	б.з.б. 9000 жж.^[7][8]	Таяу Шығыс, Қытай, Германия
Ешкі (Capra aegagrus hircus)	б.з.б. 8000 жж.^[9]	Иран
Сиыр (Bos primigenius taurus)	б.з.б. 8000 жж.^[10][11]	Үндістан, Таяу Шығыс, Солтүстік Африка
Мысық (Felis catus)	б.з.б. 7500 жж.^{[12][13][14][15]}	Кипр және Таяу Шығыс
Тауық (Gallus gallus domesticus)	б.з.б. 6000 жж.^[16]	Үндістан және Оңтүстік-Шығыс Азия
Есек (Equus africanus asinus)	б.з.б. 5000 жж.^[17][18]	Мысыр
Үйрек (Anas platyrhynchos domesticus)	б.з.б. 4000 жж.	Қытай
Жылқы (Equus ferus caballus)	б.з.б. 4000 жж.^[19]	Еуропа
Бір өркешті түйе (Camelus dromedarius)	б.з.б. 4000 жж.	Арабия
Лама (Lama glama)	б.з.б. 3500 жж.	Перу
Жібеккөбелек (Bombyx mori)	б.з.б. 3000 жж.	Қытай
Солтүстік бұғысы (Rangifer tarandus)	б.з.б. 3000 жж.^[20]	Ресей
Көк кептер (Columba livia)	3000 до н. э.	Жерорта теңізі аймағы
Қаз (Anser anser domesticus)	б.з.б. 3000 жж.^[21]	Мысыр
Айыр өркешті түйе (Camelus bactrianus)	б.з.б. 2500 жж.	Орталық Азия
Қодас (Bos grunniens)	б.з.б. 2500 жж.	Тибет
Бантенг (Bos javanicus)	б.з.б. 4000 жж.	Оңтүстік-Шығыс Азия
Гаур (Bos gaurus frontalis)	белгісіз	Оңтүстік-Шығыс Азия
Альпака (Vicugna pacos)	б.з.б. 1500 жж.	Перу
Күркетауық (Meleagris gallopavo)	500 до н. э.	Мексика
Алтын балық (Carassius auratus auratus)	б.з.б. 200 жж.	Қытай
Інқоян (Oryctolagus cuniculus)	VI ғ.	Еуропа

жүктеу/скачать 132.71 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 15 16 17 18 19 20 21 22 23