Атты Халықаралық ғылыми-əдістемелік конференция материалдары
Адамның лауазымына, кəсібіне байланысты архаизмдер
жүктеу/скачать 2.56 Mb. Pdf көрінісі
|
| Адамның лауазымына, кəсібіне байланысты архаизмдер
1.Иттің жауы дуана, Келіннің жауы кейуана. Кейуана – Ақыл тоқтатқан, жасы ұлғайған ақ ниетті əйел. (2) Кемпір, енеке, кемпес. (3) Ауысп. Мейірлі, шапағатты, керқана. [1, 194 - бет] 2. Жарлы – жомарт, Бай – нəмəрт. Нəмəрт – тексіз, жетесіз, айтқан сөзінде тұрмайтын опасыз, сараң. [1, 310- бет] Киім – кешек атауларына қатысты архаизмдер 1. Ерді кебенек ішінде таны. 96 Кебенектің екі түрі болуына байланысты бұл мақалдың да екі түрлі мағынасы бар деп жобаланады. Біреуі – отарда мал бағушы малшылардың жауын – шашында киетін жұқа қара, не ақ киізден арнайы тігілген, бүкіл денесін түгелдей жауып тұратын сырт киім. Кедей-кепшік болса да, малшының нағыз жігіт екенін бүкіл денесін жауып тұратын осы киім (бурка) ішінен де тануға болатыны айтылса, екіншісінде- темір сауытқа қолы жете бермейтін сарбаздар кез – келген сəтте сапқа тұруға дайын азаматтарды киізге құм, қылшық қосып басқан тас кебенек киіп, жауға қарсы күш-қайратын, өжеттігін, ерлігін көрсеткен сəтінде де тануға болатыны ай- тылып тұр. Қысқасы, бұл ердің ерлігін киген киімінен сауыт-сайманынан емес, өз басының батырлығы мен батырлығынан тануға болады деген сөз. [ 34, 267 – бет ] 2. Қолында өнері бардың белінде кемері бар. Кемер – (парсы сөзі) əшекейлі жалпақ белбеу. [1, 195 - бет] Ыдыс – аяқ атауларына байланысты архаизмдер 1.Асы жоқ алтын аяқтан, Айраны бар тостақ артық, Талдырмаш таза айғырдан Жүк көтергіш қоспақ артық. Тостақ – тостаған. [1, 385 - бет] Тостаған – ағаштан жасалған кішілеу дөңгелек ыдыс. Көне дəуір адамдары бұл сияқты ыдысты кез-келген ағаштан ойып жасауға еңбек құралдары тапшы болғаны тарихтан белгілі. жүктеу/скачать 2.56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|