Қазақ халқының «Бірінші байлық – денсаулық», «Дені саудың – жаны сау»
жүктеу/скачать 39.29 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Экологиялық жағдайдың
| Генетикалық факторлар. Еншілес организмдердің онтогенетикалық
дамуы ата-аналық хромосомадан мұра ететін генетикалық бағдарламамен анықталады. Осыған сүйене отырып, генеалогиялық тұрғыдан бір-бірінен алшақ орналасқан адамдар арасындағы неке ата-ананың біреуінің жағымды белгісі жоғары болуын, сондай-ақ денсаулығы мықты, гендер жиынтығы бойынша жақсы адамның туылуы ықтималдығын арттырады. Керісінше-жақын туыстық некелерде пренаталдық және балалар өлімі бірнеше есе жоғары, ал баланың тұқым қуалайтын ауруларының жиілігі туыстық емес некелерге қарағанда 50 есе жоғары болады. Біздің елімізде ұлттардың, этникалық топтардың және көші-қонның белсенді процестері бай болғандықтан кең гендік қор мен қолайлы гендік белгілердің нұсқаларын неғұрлым көп іріктеу мүмкіндігі арқасында әрбір келесі ұрпақ неғұрлым жетілген ұрпақтардың тууы үшін қолайлы жағдайлар бар. Өкінішке орай, жыныс жасушаларының хромосомалары мен олардың құрылымдық элементтері – гендер қалыпты емес мінез- құлықтың зиянды әсерлеріне, экологиялық жағдайларына, ауырған ауруларға, денсаулығының нашарлығына және т.б. зиянды әсерлеріне ұшырауы мүмкін. Бұл әсерлер болашақ ата-аналардың дамуының кез-келген кезеңінде генетикалық материалға әсер етуі мүмкін. Ата-аналардан берілетін және баланың генетикалық ерекшеліктерін анықтайтын гендік бағдарлама – адамның өмір бойы өзгермейтін сипаты. Экологиялық жағдайдың жаһандық өзгерістері аймақтың географиялық және климаттық жағдайларымен ғана емес, сонымен қатар басым өндіріс салаларымен байланысты жергілікті өзгерістердің әсерінен күшейе түседі. Металлургия орталықтарында тыныс алу жолдарының аурулары, аллергиялар, қатерлі аурулар анағұрлым жоғары. Ауа және су ортасының ластануы санитарлық рұқсат етілген мөлшерден 10 және одан да көп есе асатын ірі өнеркәсіптік орталықтарда бронх демікпесімен, бронхиттермен және психиканың бұзылуымен ауыратындар ауылдық жерлерге қарағанда 2 - 2,5 есе жоғары. Солтүстікті өнеркәсіптік игеру нәтижесінде 20 млн гектар бұғы жайылымдары жойылды. Солтүстік халықтардың өмір сүру салтының, өмір сүру жағдайлары мен тамақтану жағдайларындағы өзгерістері олардың өкілдерінің орташа өмір сүру ұзақтығы 42-45 жасты құрайды – бұл жерде тұратын жергілікті емес тұрғындармен салыстырғанда 16-18 жасқа аз. Технологиялық процестерден шығарындылардың артуы атмосфера- лық ауада 350-ге жуық түрлі канцерогендердің пайда болуына әкелді, олардың ішінде алтыдан бірі ерекше патогендік сипатқа ие. Біздің елімізде минералдардың, шикізат пен энергия көздерінің сыпырылмайтын табиғи ресурстарымен оларды игеру мен өңдеудің технологиялық процестері төмен, к.д. ұрындыратын экстенсивті, өте тиімсіз жолмен жүретінін, пайдалы өнімдерді алу және нәтижесі – қалдықтардың үлкен көлемі екенін атап өткен жөн. Өзгертілген өмір сүру ортасының адам денсаулығына айқын әсері жаңа ғылымның – экологияның пайда болуына алып келді. Оның маңызды бағыттарының бірі экологиялық білім болып табылады, оның міндеттері: адам табиғаттың бір бөлігі болып табылатындығын ұғынуға тәрбиелеу және оның тіршілік ету механизмдері оның заңдарына бағынады. жүктеу/скачать 39.29 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|