35
оқушы+лар-оқушылар+ға-оқушыларға; ән+ші-әнші+лер-әншілер+ге-;. Сол
сияқты, көп буынды сөздердің соңғы буынындағы дауысты дыбыстың жуан не
жіңішкелігіне
байланысты, қосымшадағы дауысты дыбыстар да бірыңғай не
жуан, не жіңішке болып келеді. Мысалы:
терек —
терек-тер —
теректер-ге;
кітап —
кітап-тар —
кітаптар-ға.
Түбір сөздің соңғы дыбысы қатаң дыбысқа аяқталса, қосымшаның басқы
дыбысы да
қатаң болады да, түбірдің соңғы дыбысы ұяң не үнді болса,
қосымшаның басқы дыбысы да не ұяң, не үнді болып келеді. Мысалы:
ат —
ат-қа; тас —
тасқа, пеш —
пешке, мал —
малға, мұз —
мұзға, жер —
жерге.
Сөйтіп,
түбір мен қосымшаның жігіндегі және сөз аралығындағы
көрші дыбыстардың ыңғайласып, бір-бірімен үйлесіп қолданылуын
д ы б ы с т а р д ы ң ү н д е с у і немесе
д ы б ы с т ы қ з а ң д а р
дейді.
Дыбыстық заңдар немесс дыбыстардың үндесуі қазақ тілінде екі түрлі
болады: 1) буын үндестігі, 2) дыбыс үндестігі.
§ 15. Буын үндестігі
Бір буынды сөздің түбірінің, көп буынды сөздің соңғы буынының не
жуан, не жіңішке болуына қарай қосымшалардың да не жуан, не жіңішке
Достарыңызбен бөлісу: 
