Қазақ тілі лексика, фонетика, морфология мен синтаксис

арасы не, немесе, я, я болмаса, яки, әлде жалғаулықтары арқылы

жүктеу/скачать 3.22 Mb.

Pdf көрінісі

бет	304/337
Дата	26.09.2023
өлшемі	3.22 Mb.
	#478549
түрі	Оқулық

1 ... 300 301 302 303 304 305 306 307 ... 337

аза тілі лексика, фонетика, морфология мен синтаксис

арасы не, немесе, я, я болмаса, яки, әлде жалғаулықтары арқылы
байланысып, ол жай сөйлемдердің біріндегі амал-әрекет, болмыс
орындалса, кіншісіндегі - орындалмайтындығын білдіретін салаластың
түрін т а л ғ а у л ы қ т ы с а л а л а с с ө й л е м дейді.
Мысалы:1) Бар жерін не өздері білмейді,не білгеннің сөзіне ермейді.
Қарттың тоқталып қалғаны тойтарыс көргендей болды ма, болмаса бұл
әдетке айналған ба деп те еді. (К. О. ).
5.Кезектес салалас сөйлем. Құрмаласқа енген жай сөйлемдердің арасы
кейде, біресе, бірде жалғаулықтары арқылы байланысып, жай
сөйлемдердегі амал-әрекет , болмыс кезектесіп іске асатынын білдіре-тін
салаластың түрі к е з е к т е с с а л а л а с с ө й л е м деп аталады.
Мысалы:Үй иесі безектеп біресе өзі есінен адасып тұрған маған жүгіреді,
біресе қирап жатқан ыдыстарына жүгіреді (Ә.Әбішев.).

329

Тақырып бойынша сұрақтар:
1) Жалғаулықты салалас құрмалас сөйлемдер нешеге бөлінеді?
2) Ыңғайлас салаластың құрамындағы жай сөйлемдері қандай мағыналық
қатынасқа құрылады? Қандай шылаулар арқылы байланысады?
3) Қарсылықты салаластың құрамындағы жай сөйлемдері қандай
мағыналық қатынасқа құрылады? Қандай шылаулар арқылы
байланысады?
4) Себеп-салдар салаластың құрамындағы жай сөйлемдері қандай
мағыналық қатынасқа құрылады? Қандай шылаулар арқылы
байланысады?
5) Талғаулықты салаластың құрамындағы жай сөйлемдері қандай
мағыналық қатынасқа құрылады? Қандай шылаулар арқылы
байланысады?
6) Кезектес салаластың құрамындағы жай сөйлемдері қандай мағыналық
қатынасқа құрылады? Қандай шылаулар арқылы байланысады?

195-жаттығу
Не, немесе, болмаса,я,яки жалғаулықтарын келтеріп жеті салалас
құрмалас сөйлем құрастырып жазыңдар да, құрмаласқа енген жай сөйлемдердің мағыналық
қарым-қатынасын айтып беріңдер.

жүктеу/скачать 3.22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 300 301 302 303 304 305 306 307 ... 337