E) басқа тілден енген сөздер
*****
ХІХ ғ. І жартысындағы әдеби тілдің грамматикалық сипатындағы ерекшеліктер
A)& кейбір грамматикалық тұлғалардың қызметі мен сыртқы көрінісіндегі варианттылық кездесетіні, сөз мағынасының жаңғыруы, сөз тудырудың активтене бастауы
B) қиысу, меңгеру сияқты байланыс түрлерінің, кейбір септік жалғаулары қызметінің нормаланғандығы
C) ерекшеліктер айтарлықтай кездеспеді
D) орыс тілдік нормалар
E) түркі элементтерінің жиі кездесуі
*****
Әдеби тілді зерттеушілер:
A) Ә.Қайдаров, Ө.Айтбаев т.б.
B) Ш.Біләлов, Ж.Әмірова т.б.
C) Ш.Құрманбайұлы, Р.Әміров т.б.
D) Н.Сауранбаев, Ж.Жақыпов т.б.
E)& Р.Сыздықова, М.Балақаев, Б.Әбілқасымов т.б.
*****
«Орхон-Енисей деп жүрген көне түркі жазба нұсқаларының қазақ халқына немесе қазақ халқын құраған кейбір ру-тайпаларға тікелей қатысы бар» деген зерттеушілер:
A) Ә.Қайдаров, Ө.Айтбаев, Р.Сыздықова
B) Ш.Біләлов, Ж.Әмірова, Б.Әбілқасымов
C) Ш.Құрманбайұлы, Р.Әміров, М.Балақаев
D) Н.Сауранбаев, Ж.Жақыпов
E)& Ғ.Мұсабаев, Б.Кенжебаев
*****
«Әдеби тілдің тарихы жазба әдебиетіміздің пайда болуымен байланысты ХVІІІ ғасырдан басталады» деген көзқарасты ұстанушылар:
A)& М. Балақаев, Х. Жұмалиев, Е. Жанпейісов
B) Ш.Біләлов, Ж.Әмірова, Ә.Қайдаров
C) Ш.Құрманбайұлы, Р.Әміров, Ө.Айтбаев
D) Н.Сауранбаев, Ж.Жақыпов
E) Р.Сыздықова, Б.Әбілқасымов
*****
«ХІХ ғасырдың ІІ жартысына дейін қазақтың белгілі нормаға түскен жүйелі әдеби тілі болған жоқ. Сондықтан қазақ әдеби тілінің қалыптасуы Абай мен Ыбырайдан басталады» деушілер:
A) Ә.Қайдаров, Ө.Айтбаев, Ш.Біләлов
B)& С. Аманжолов, І. Кеңесбаев
C) Ш.Құрманбайұлы, Р.Әміров
D) Н.Сауранбаев, Ж.Әмірова
E) Р.Сыздықова, М.Балақаев, Б.Әбілқасымов
*****
«Қазақ әдеби тілі қазақ халқының жеке ел болып, хандық құрған кезінен, яғни ХV-ХҮІ ғасырлардан басталады» деп санайтындар:
A) Ә.Қайдаров, Ө.Айтбаев, Р.Әміров
B) Ш.Біләлов, Ж.Әмірова, Ш.Құрманбайұлы
C)& А. Ысқақов, Р.Сыздықова, С.Исаев
D) Н.Сауранбаев, Ж.Жақыпов, А.Алдашева
E) Р.Сыздықова, М.Балақаев, Б.Әбілқасымов
*****
Жалпыхалықтық тіл дегеніміз не?
A) түркі халықтарына ортақ тіл
B) кітаби тіл
C) шағатай тілі
D) әдеби тіл
E)& қазақ халқын құраған ру-тайпалардың тілі
*****
Ауызша әдеби тіл үлгілері
A)& ауызша тараған әдет-ғұрып заңдары, шешендік сөздер, шежірелер
B) поэзия және проза үлгілері
C) аударма әдебиеттер
D) қазақтың төл әдебиеті
E) түркі халықтарының әдебиеті
*****
Әдеби тілдің өмір сүру формалары:
A) ауызша
B) жазбаша
C)& ауызша және жазбаша
D) көне әдеби тіл
E) жаңа ұлттық тіл
*****
Ортаазиялық түркі жазба әдеби тілін «қазақтың көне жазба әдеби тіл» деп атаушы ғалым:
A) Р.Сыздықова
B) М.Балақаев
C) І.Кеңесбаев
D) Е.Жанпейісов
E)& Б.Әбілқасымов
*****
Халықтық дәуірдегі қазақ әдеби тілінің кезеңдері
A) ХХ ғасырдың басын
B)& ХV ғасырдан ХІХ ғ. ІІ жартысына дейінгі кезеңді
C) ХХ ғасырдың 20-90 жылдарын
D) ХVІІ – ХУІІІ ғасырлар аралығын
E) көне дәуірлерді
*****
Қазақ әдеби тілінің ұлттық қалыптасу дәуірі
A) ХVІІ – ХУІІІ ғасырлар аралығын
B) ХХ ғасырдың 20-90 жылдарын
C) ХХ ғасырдың басын
D)& ХІХ ғ. ІІ жартысынан ХХ ғасырдың басына дейінгі кезең
E) ХV – ХVІІІ ғасырларды
*****
XYғ.-XIXғ. екінші жартысына дейін қазақ қауымына қызмет еткен жазба тіл
A) көне әдеби тіл
B) жаңа жазба тіл
C) қазақ тілі
D)& орта азиялық түркі әдеби тілі
E) жаңа ұлттық тіл
*****
«Әбілғазы ханның «Түркі шежіресі» және оның тілі» атты ғылыми еңбектің авторы:
A) Р.Сыздықова
B) М.Балақаев
C) І.Кеңесбаев
D) Е.Жанпейісов
E)& Б.Әбілқасымов
*****
Қазақ тіліндегі алғашқы мерзімді баспасөз
A) “Серке”, “Садақ”, “Айқап”
B)& «Түркістан уәлаятының газеті», «Дала уәлаятының газеті»
C) “Сары-Арқа”, “Абай”
D) “Қазақ”, “Үш жүз”
E) “Айна”, “Ұран”
*****
Қазақ әдеби тілінің қоғамдық-публицистикалық стилінің қалыптасу кезеңі
A) ХХ ғасырдың ортасында
B) Тәуелсіздік алғаннан кейін
C) Кеңестік дәуірде
D)& ХІХ ғасырдың ІІ жартысында
E) ХХ ғасырдың басында
*****
«Публицистика» сөзінің латын тілінен аударғандағы мағынасы:
A) «тіл»
B) «әдебиет»
C) «жазу-сызу»
D) «басылым»
E)& «көпшілік, әлеумет»
*****
Эпистолярлық стиль үлгілеріне жататындар
A) ауыз әдебиеті үлгілері
B) жаңа ұлттық жазба әдеби тіл үлгілері
C) көне жазба ескерткіштер тілі
D) түркі тілдеріне ортақ мұралар
E)& қазақтың хан, сұлтан, старшындарының орыс империясының әкімшілік орындарына жазған құжаттары мен өзара жазысқан хаттары
*****
Эпистолярляқ стиль үлгілері қай кезеңдерге тән
A)& ХVІІІ – ХІХ ғасырларға
B) ХХ ғасырдың 20-90 жылдарына
C) ХХ ғасырдың басына
D) ХІХ ғ. ІІ жартысынан ХХ ғасырдың басына дейінгі кезеңге
E) ХV – ХVІІІ ғасырларды қамтиды
*****
Ғизатлу, хурматлу, мархабатлу, сағадатлу, биік мартабалу, ғинайатлу, құдратлу, шафағатлу қолданыстары қай стильге тән
A)& эпистолярлық құжаттар стилі
B) көркем әдебиет стилі
C) ғылыми әдебиет стилі
D) публицистикалық стиль
E) аударма әдебиеттер стилі
*****
Орыс графикасына негізделген жазу жүйесінің қабылдану жылы
A) 1870 жылы
B)& 1940 жылы
C) 1929 жылы
D) 1939 жылы
E) 1949 жылы
*****
Араб жазуын реформалаушы:
A)& А.Байтұрсынов
B) А. Құнанбаев
C) Ы.Алтынсарин
D) Н.Ильминский
E) орыс түркологтары
*****
Латын графикасы қабылдану жылы
A) 1870 жылы
B) 1940 жылы
C)& 1929 жылы
D) 1939 жылы
E) 1949 жылы
*****
«Локальді түркі», «қоспа тіл», «құранды тіл», «шұбар тіл» деген тіл
A) түркі тілдері мен қазақ тілі
B) қазақ, ноғай, өзбек тілдері
C)& ХҮ-ХҮІ ғ.ғ. түркі халықтарына ортақ тілдің жергілікті түрі
D) көне жазба тіл
E) жаңа ұлттық тіл
*****
Орыс графикасына көшу туралы мәселенің көтеріле бастауы
A)& 1870 жылдардан
B) 1940 жылдан
C) 1929 жылдан
D) 1939 жылдан
E) 1949 жылдан
*****
Орыс графикасына көшу туралы мәселені көтергендер
A) Ы.Алтынсарин
B) А.Құнанбаев
C) А.Байтұрсынов
D)& орыстың миссионер ғалымдары
E) қазақ зиялылары
*****
Әдеби тілдің стильдік тармағын атаңыз
A)& ресми іс-қағаздар стилі
B) мерзімді баспасөз
C) қазақ тілінің төл лексикасы
D) фразеологиялық тіркестер
E) архаизмдер
*****
Қазақ әдеби тілінің бес-алты ғасырлық даму тарихын зерттеген ғалым:
A)& Р.Сыздықова
B) М.Балақаев
C) І.Кеңесбаев
D) Е.Жанпейісов
E) Б.Әбілқасымов
*****
Тілдің әдеби сапаға көшуіне кері әсерін тигізетін факторлар:
A) лингвистикалық
B)& экстралингвистикалық
C) тілдік
D) ішкі және сыртқы
E) адам факторы
*****
Әдеби тілдің басты белгісі:
A) жазуға түсуі
B) стильдерге тармдалуы
C)& нормаланған тіл болуы
D) ауызша түрінің болуы
E) көркем мұрасының болуы
*****
Әдеби тіл мен жазудың арақатынасы неден көрінеді
A)& тілдің нормалары жазуда қалыптасады
B) тіл тек жазуда көрінеді
C) тілдің дамуы жазу мәдениетіне тікелей қатысты
D) ешқандай қатысы жоқ
E) тілсіз жазудың, жазусыз тілдің болуы мүмкін емес
*****
Дүние жүзіндегі әдеби тілдердің қалыптасу жолдары:
A) белгілі бір диалект негізінде
B) басқа халықтың тілі негізінде
C) жалпыхалықтық тіл негізінде
D)& жоғарыда аталғандар
E) мемлекеттік тіл негізінде
*****
Қазақтың әдеби тілінің қалыптасуына қай жол тән
A)& жалпыхалықтық тіл негізінде
B) солтүстік-шығыс диалектісі негізінде
C) басқа халықтың тілі негізінде
D) мемлекеттік тіл негізінде
E) ресми тіл негізінде
*****
“Алп ер Тона өлді мү?” деп басталатын, көне түрк қағанына арналған жоқтау өлең қай жазба ескерткіште кездеседі
A)& “Диуани лұғат ит-түрк”