Ќазаќстан Республикасы Білім жєне Ѓылым Министрлігі
Корпоративтік табыс салығының жалпы сипаттамасы және рөлі
жүктеу/скачать 398 Kb.
|
| 2 Корпоративтік табыс салығының жалпы сипаттамасы және рөлі
Сұрақтар 1.Табыс салығының заңнамалық негізі 2.Корпоративтік табыс салығының салық салу объектісі 3.Корпоративтік табыс салығын бухгалтерлік есепке алу 2.1 Табыс салығының заңнамалық негізі .ХҚЕС-ның № 12 «Табысқа салынатын салық» стандарты талабына сәйкес бухгалтерлік есеппен салық есебі арасында салық базасын анықтау кезінде айырмашылықтар пайда болады. ҚР салық кодексінің талабына сәйкес салық салынатын табыс базасын есептеу ережелері өзгертілді. Сондықтан бухгалтерлік есеп деректері мен салық есебінің деректері арасында айырмашылықтар туындады. Олар өздерінің мәні мағынасы, алатын орындарына байланысты тұрақты және уақытша айырмашылық болып бөлінеді. Айырмашылықтың пайда болу себептерінің бірі, кейбір шығындар салық есебінде салық салынатын табысты анықтау кезіндегі рұқсат етілетін шегерімдер болып табылмайды, бірақ бұл шығындар бухгалтерлік есеп кезінде шегерілетін болады. Мұндай айырмашылықтар тұрақты айырмашылық деп аталады. Тұрақты айырмашылықтар – бұл есептік кезеңдегі салық есебіндегі салық салынатын табыс және бухгалтерлік есептің табыстар арасындағы айырмашылық. Олар ағымдағы есептік кезеңде пайда болады және келесі кезеңдерде жабылмайды.Тұрақты айырмашылықтар түріне: айыппұлдар, өсімпұлдар, сыйақы бойынша шығындар, өкілдік шығындар сомасы және тағы басқалары жатады. Бұл корпоративтік табыс шығындары «корпоративтік табыс салығы бойынша шығындар» 7710-дебет шоты бойынша осы есептік кезеңде анықталған, салық салынатын табыстың сомасының жиынтығы ретінде көрсетілген. Уақытша айырмашылықтар – бұл есептік кезең уақытынан тыс, бірақ есептік табысқа қосылатын айырмашылық. Уақытша айырмашылықтар бір немесе бірнеше келесі кезеңдерде күшін жояды. Оларға дебиторлық берешек шығындары, бюдетке төленетін салықтар және де басқа да міндетті төлемдер, негізгі құралдардың амортизациялық аударымдары, бағалы қағаздардың залалы жатады. Олар егер қосымша төленетін салық ретінде анықталса «Корпоративтік табыс салығы бойынша кейінге қалдырылған салық міндеттемесі» 4310- шотында көрсетіледі. Керісінше, қосымша қайтарылатын салық ретінде анықталса, «Корпоративтік табыс салығы бойынша кейінге қалдырылған салықтық активтер» 2810- шотында анықталады. Салық салынатын табыс немесе корпоративтік табыс салығының базасы = Бухгалтерлік табыс + Тұрақты айырмашылық + Уақытша айырмашылық. Салық заңы кәсіпкерлік қызметтен келген залалды келесі кезеңдерде салық салынатын табыс есебінен жабу үшін белгілі бір мерзімге айыстыруға рұқсат етеді. Жіберілген залалды есепке алу нәтижесінде салық төлемін азайту есебінен үнем алуды қамтамасыз етеді. Мұндай үнем сол кезеңде таза табыс есебіне қосылады, ол өзгеруі де мүмкін. Міндеттеме әдісі бойынша табыс салығының есебін ұйымдастыру талаптарына сәйкес ағымдағы есептік кезеңде бюджет алдындағы бір уақытта көрсетумен табыс салығы бойынша шығындар сомасын есептеу қажет. Ағымдағы есептік кезеңдегі табыс салығы бойынша шығындарда, келесі табыстар есебінен болған залалдың есебінің әдісіне әкелетін, келесі есептік кезеңдегі табыс салығы бойынша үнем көрсетілген, яғни осы есептік кезеңде келесі есептік кезеңнің табыс салығы бойынша ағымдағы кезеңде теріс нәтижелер бойынша пайда болған үнем көрсетіледі. Бұл үнем «Кейінге қалдырылған корпоративтік табыс салығы» дебеті бойынша, «Ауыстырылған залалдар бойынша» қосалқы шотында көрсетіледі, өйткені уақытша айырмашылықтағы кейінге қалдырылған корпоративтік табыс салығы бойынша, бюджетпен есеп айырысу бұл жағдайда өтелім аударымы арқылы, шегілген залалдан пайда болған кейінге қалдырылған табыс салығы бойынша бюджетпен есеп айырысуды бөліп алған жөн. Салық жеңілдігі есеп беруде келесі есеп беру кезеңіне айыстырылған жағдайда көрсетіледі. Салық заңына сәйкес залалдарды ауыстыру салық есебінің шеңберінде жүргізілетінін еске алу қажет. Республикалық бюджетке аударылатын негізгі салықтардың бірі - корпорациялық табыс салығы. Оны төлеушілерге Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының резидент заңды тұлғалары, сондай-ақ Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе Қазақстан Республикасыдағы көздерден табыс алатын резиден емес заңды тұлғалар жатады. Салық салу объектілері мыналар: Салық салынатын табыс; Төлем көзінен салық салынатын табыс; Қазақстан Республикасыда қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның таза табысы. Салық салынатын табыс жылдық жиынтық табыс пен түзетулерді ескере отырып жоғарыда көрсетілген шегерімдер арасындағы айырма ретінде айқындалады. Түзетілген жиынтық жылдық табыстан шегерімдердің асып түсуі кәсіпкелік қызметтен шегетін залал деп танылады. Залал жылдық жиынтық табыстан шегерімдерді алып тастағанға тең. Төмендегі мысалда залалды есептеу көрсетілген. Ұйымның операциялары: өткізілген жер учаскелері 20 000 теңге; алынған сыйақылар 10 000 теңге; өткізілген тауарлар 30 000 теңге; іс-сапар шығындары 40 000 теңге. Берілген мәліметтер бойынша жылдық жиынтық табыс пен шегерімдерді анықтаймыз. Жылдық жиынтық табысқа өткізілген жер учаскелері, алынған сыйақылар, өткізілген тауарлар кіреді, яғни 20 000 + 10 000 + 30 000 = 60 000 теңге. Біздің мысалымызда іс-сапар шығындары шегерімдер болып табылады, яғни 40 000 теңге шегерім. Сонда ұйым (60 000 – 40 000) 20 000 теңге залал шегіп отыр. 2.3 Корпоративтік табыс салығын бухгалтерлік есепке алу Салықтарды есепке алу бухгалтерлік есеп шоттарының жұмыс жоспарының 3 «Қысқа мерзімді міндеттемелер» бөліміндегі 3100 «Салықтар бойынша міндеттемелер» бөлімшесінде жүргізіледі.Оған мына шоттар кіреді: 3110 «Төленуге тиісті корпоративтік табыс салығы»; 3120 «Жеке табыс салығы»; 3130 «Қосымша құн салығы»; 3140 «Акциздер»; 3150 «Әлеуметтік салық»; 3160 «Жер салығы» ; 3170 «Көлік құралдарына салынатын салық»; 3180 «Мүлік салығы»; 3190 «Басқа да салықтар». Корпоративтік табыс салығы бойынша шоттар корреспонденциялары
Резидент еместердің Қазақстан Республикасығы көздерден алатын табыстарын қоспағанда, төлем көзінен салық салынатын табыстар төлем көзінен 15 пайыздық ставка бойынша салық салуға жатады. Қазақстан Республикасында тұрақты мекеме арқылы қызметін жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның таза табысы корпорациялық табыс салығының үстіне белгіленген тәртіппен 15 пайыздық ставка бойынша салық салуға жатады. Күнтізбелік жыл корпорациялық табыс салығы үшін салық кезеңі болып табылады. Егер ұйым күнтізбелік жыл басталғаннан кейін құрылса, оның құрылу күнінен бастап күнтізбелік жылдың аяғына дейінгі уақыт кезеңі ол үшін бірінші салық кезеңі болып табылады. Арнайы салық режимін қолданатын заңды тұлғаларды және Қазақстан Республикасындағы төлем көздерінен тек қана төлем көздеріне салық салынуға тиіс табыс алатын және қызметін Қазақстан Республикасындағы тұрақты мекеме жүзеге асырмайтын резидент еместерді қоспағанда, корпорациялық табыс салығын төлеушілер декларацияны салық органдарына есепті салық кезеңінен кейінгі жылдың 31 наурызынан кешіктірмей табыс етеді. Бақылау сұрақтары: Корпоративтік табыс салығын төлеушілер кімдер? Корпоративтік табыс салығының базалары? Салық есебінің объектілері қандай? Корпоративтік табыс салығын есепте көрсету? жүктеу/скачать 398 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|