Қазақстан республикасы жоғары оқу орындарының Қауымдастығы к. Ж. Төребаева, М. Н. Есенғұлова психологиялық-педагогикалық диагностика
жүктеу/скачать 4.16 Mb. Pdf көрінісі
|
| Психометриялық интеллект. Интеллект тесттермен өлшенеді.
Психометриялық интеллект түсінігі адам психикасын құраушы фак- тор, ол адамның мəліметті өңдеу тиімділігі үшін жауап береді. Биологиялық интеллект. Ф. Гальтонның пікірінше, табиғи, физиологиялық дамуында басымдылық бар адамдардың интелектісі басқа адамдарға қарағанда жоғары. Психометриялық интеллект. Биологиялық интеллектке тура тəуелді болмағанымен, олардың арасындағы корреляциялық бай- ланыс анықталған. Психометриялық интеллект стандартты те- стермен өлшеніп анықталады, яғни адамның есту қабілеттілігі, қабылдауы мен реакция уақытының деңгейі сияқты физиологиялық көрсеткіштер тесті орындау барысында маңызды орынға ие. Г. Айзенк пікірінше, əлеуметтік жəне психометриялық интелек- ттер биологиялық интелекттің сыртқы көрінісі болып табылады. Əлеуметтік интеллект. В. Штерн бойынша интеллект адамның жаңа өмір жағдайына бейімделу қабілеттілігі «Бейімделу актісі», интеллект көмегімен өмірлік міндеттерді шешу, ол ойлау іс-əрекеті арқылы жүзеге асырылады. Отандық психологияда Б. Ф. Теплов практикалық ойлауды аб- страктілі ойдан практикаға өту іс-əрекеті ретінде анықтады. Интелект зерттеу барысында психикалық жүйемен оның қызмет ерекшелігіне назар аудару керек. 125 Интеллектің факторлы модельдері Интеллект топтамасының теореялық деңгейін К. Спирмен жалпы фактор ретінде қарастырды. Əр түрлі интеллектуалды тесттерді орын- дап жаттыққан зерттелінуші өзге тесттердің шешімін табуда жақсы жетістіктерге жетіп, оң бағаға ие болады. Мысалы: ойлау əрекетіне арналған тестін жоғары деңгейде орындай алған адам, басқа да таным қабілеттеріне арналған тесттерді нəтижелі орындайды. Əр түрлі интел- лектуалды тест нəтижелерінің арасында корреляциялық байланыс бар. Спирменнің моделі интелектің екі факторлы моделі деп аталады. Ол: G - «ақыл-ой энергиясы» ретінде анықталады, S – «интеллектуалды белсенділік» немесе тес тапсырмаларының ерекшелігін айқындайды. Кейіннен екі факторлы интеллект моделі тағы факторлар- мен толықтырылып, Спирмен тұжырымы иерархиялық модель- ге ауысты. Бұл факторлар механикалық, арифметикалық жəне лингвистикалық (вербалды) қабілеттер S жəне G факторлар арасын- да орналасатындығын дəлелдеді. жүктеу/скачать 4.16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|