Қазақстан республикасының 2020 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспары
Түйінді бағыт: экономиканы әртараптандыруды жеделдету
жүктеу/скачать 378 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қолайлы экономикалық орта қалыптастыру
- Экономиканы әртараптандыруды қолдау үшін макроэкономикалық басқару
- Тиімсіз жобаларға қарсы іс-қимыл
- Ұлттық инновациялық жүйені құру
- Табысты индустрияландыру қағидаттары
- Әртараптандырудың басымдықтары
- Экономиканы әртараптандырудың стратегиялық мақсаттары
- Агроөнеркәсіптік кешен және ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу
- Ауыл шаруашылығы саласындағы стратегиялық мақсаттар
- Құрылыс индустриясы және құрылыс материалдарының өндірісі
- Құрылыс саласындағы стратегиялық мақсаттар
- Мұнайды қайта өңдеу және мұнай-газ саласының инфрақұрылымы
- Мұнайды қайта өңдеу және мұнай-газ секторының инфрақұрылымы саласындағы стратегиялық мақсаттар
- Металлургия және дайын металл өнімдерінің өндірісі
- Металлургия саласындағы стратегиялық мақсаттар
- Химия, фармацевтика және қорғаныс өнеркәсібі
- Химия, фармацевтика және қорғаныс өнеркәсібіндегі стратегиялық мақсаттар
- Атом энергетикасы мен энергияның баламалы көздерін қоса алғанда, энергетиканы дамыту
- Энергетика саласындағы стратегиялық мақсаттар
| Түйінді бағыт: экономиканы әртараптандыруды жеделдету
Стратегиялық жоспар - 2020-ны іске асыру кезеңінде үдемелі индустрияландыру жолымен экономиканы әртараптандыру жеделдетіледі. Экономикадағы еңбек өнімділігін кешенді арттыруға бағытталған елді индустрияландыру мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылатын болады: 1) шикізат өндірістерін кейіннен неғұрлым жоғары бөліністерге өткізе отырып, дәстүрлі салаларды: мұнай-газ секторын, тау-кен металлургиясы кешенін, атом және химия өнеркәсібін дамыту; 2) жер қойнауын пайдаланушылардың, ұлттық компаниялар мен мемлекеттің сұранысына негізделген секторларды: машина жасауды, құрылыс индустриясын, қорғаныс өнеркәсібін, фармацевтиканы дамыту; 3) шикізат секторына байланысты емес және негізінен экспортқа бағдарланған өндірістерді: агроөнеркәсіптік кешенді, жеңіл өнеркәсіпті, туризмді дамыту; 4) әлемдік экономикада алдағы 15-20 жылда басым рөл атқаратын «болашақтың экономикасы» бағыттарын: ақпараттық, коммуникациялық және ғарыш технологияларын, биотехнологияларды, баламалы энергетиканы дамыту. Қазақстанды индустрияландыру қолайлы экономикалық ортаны қалыптастырумен және табысты индустрияландырудың айқын қағидаттарын сақтаумен, оның ішінде ғарыш қызметтерінің әлемдік нарығындағы Қазақстанның үлесін арттырумен бірге жүреді. Қолайлы экономикалық орта қалыптастыру Қолайлы экономикалық ортаға ұтымды макроэкономикалық саясатпен, тиімсіз жобаларға қарсы іс-қимыл жүйесін құрумен, ұлттық инновациялық жүйені қалыптастырумен, оның ішінде ғылыми-зерттеулер мен тәжірибелік-конструкторлық жобалар (бұдан әрі - ҒЗТКЖ) жүйесін жетілдірумен қолдау жасалады. Экономиканы әртараптандыруды қолдау үшін макроэкономикалық басқару Қазақстан шикізат ресурстарын ірі экспорттаушы ретінде шикізатты экспорттаудан түсетін қаржыны пайдалану мен экономиканың барлық салаларында өсуге ықпал ететін макроэкономикалық жағдайды жасау арасындағы теңгерімді қамтамасыз етеді. Табиғи ресурстардан түскен пайданы тез жұмсау валютаның айырбас бағамын жоғарылатады және «экономиканың саудаласпайтын салаларын» (қаржы секторы, жылжымайтын мүлікпен операциялар және қызмет көрсету саласы) дамытуға жетелейді. Қазақстанда валюталық бағамды бақылауды жоғалту салдарынан кезінде жанданған агроөнеркәсіптік кешенінің және өңдеуші өнеркәсібін іс жүзінде жоғалуына тап болған табиғи ресурстарға бай басқа елдердің тәжірибесі ескеріледі. Осыны ескере отырып, Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының жұмыс істеу тұжырымдамасы жетілдіріліп, оның сақтандырушы функциясы күшейтіледі. Тиімсіз жобаларға қарсы іс-қимыл Экономиканы әртараптандыруды жеделдету процесінде мемлекет тиімсіз жобалардың іске асырылуына қарсы тұрады. Мемлекеттік қаражатты жұмсау процесінің ашықтығы мен айқындығы артады. Мемлекеттік қаржыландыруды алатын барлық жобалар үшін қаржылық және экономикалық рентабельділік стандарттары енгізіледі. Мемлекет қаржыландыратын инвестициялық жобаларды бағалау шетелдік оң тәжірибені ескере отырып күшейтіледі. Ұлттық инновациялық жүйені құру Шетелдік тәжірибені талдау әлемнің барлық үздік инновациялық жүйелерінің бәрі, көп жағдайда қомақты мемлекеттік қолдауға ие болатынын айғақтайды. Мемлекет экономиканы әртараптандыру шеңберінде ұлттық инновациялық жүйенің қалыптасуын мынадай қағидаттармен қамтамасыз етеді: 1) әлемдік деңгейдегі университеттер құру және ҒЗТКЖ-ның озық жүйесін қалыптастыру үшін университеттік ғылымды одан әрі дамыту; 2) гранттар жүйесі негізінде мемлекет үшін басым ҒЗТКЖ қаржыландыру. Елдің индустрияландыру басымдықтарына сәйкес ҒЗТКЖ басымдықтарын айқындауды Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Жоғары ғылыми-техникалық комиссия жүзеге асырады; 3) шетел мамандарын қоса алғанда, сарапшыларды тарта отырып, гранттарға өтінімдерді бағалаудың транспарентті процесін енгізу; 4) ұлттық қажеттіліктерге бейімделген тиімді шетелдік технологияларды қолдану. Табысты индустрияландыру қағидаттары Қазақстанды индустрияландыру мынадай қағидаттарға негізделеді: 1) мемлекеттік және жекеше секторлардың рөлдерін нақты айқындау; 2) компаниялар мен мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығын барынша арттыру; 3) тауарлардың сапасын және жұмыстар мен көрсетілетін қызметтің өнімділігін өсірудің, олардың құнын төмендетудің жетекші факторы ретінде бәсекелестікті қамтамасыз ету. Елдің экономикалық мүдделерін қорғау мен ілгерілетудің сенімді жүйесін қалыптастыру, отандық тауарлар мен көрсетілетін қызметтер үшін сыртқы нарықтарға қолжетімділік жасау және жосықсыз бәсекелестікті жою мақсатында тиімді сауда саясаты жүргізіледі. Өзара сауданы дамыту, отандық өнімдердің бәсекеге қабілеттігін арттыру мен инвестициялардың өсуіне жәрдемдесу мақсатында Қазақстан ТМД-дағы ықпалдасу процестерінің белсенді қатысушысы болады. 2010 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енген Ресеймен және Беларусьпен Кеден одағының қалыптасуы мен дамуы серпінді жоба болып табылады. Үш елдің ықпалдасуының келесі кезеңі Бірыңғай экономикалық кеңістікті қалыптастыру болды. 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап Бірыңғай экономикалық кеңістіктің құқықтық базасын қалыптастыратын келісімдер күшіне енді. Қазіргі уақытта Бірыңғай экономикалық кеңістікті, оның ішінде келісімдердің құқықтық ережелерін қалыптастыру бойынша жұмыс жүргізілуде. ТМД-дағы өңірлік экономикалық бірлестіктерді қолдай отырып, республика Дүниежүзілік сауда ұйымына елдің экономикалық даму басымдықтарына сай келетіндей талаптармен кіру процестерін жеделдетеді. Әртараптандырудың басымдықтары Бірінші кезеңде (2010 - 2014 жылдар) отандық экономиканы үдемелі әртараптандыру, бірінші кезекте, жеті бағыт бойынша іске асырылады. Бұл - агроөнеркәсіптік кешен және ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу; құрылыс индустриясы және құрылыс материалдарының өндірісі; мұнайды өңдеу және мұнай-газ секторының инфрақұрылымы; металлургия және дайын металл өнімдерін өндіру; химия, фармацевтика және қорғаныс өнеркәсібі; энергетика; көлік және телекоммуникация. Осы бағыттар, сондай-ақ туризм индустриясын және машина жасауды дамыту Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялық-инновациялық дамытудың 2010 - 2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының басымдықтары болады. Екінші кезеңде (2015 - 2019 жылдар) әртараптандырудың басым бағыттары мен түйінді көрсеткіштері Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялық-инновациялық дамытудың 2010 - 2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру нәтижелерін ескере отырып айқындалатын болады. Экономиканы табысты әртараптандыру республиканың орнықты дамуымен тығыз байланысты, оның ішінде: 1) жаңартылатын ресурстар мен энергия көздері негізінде қазіргі заманғы технологияларды енгізу. Жел энергетикасын, күн энергетикасы мен геотермалдық энергетиканы дамыту үшін ынталандырушы жағдайлар жасалады, су ресурстарын бірігіп басқару қағидаттарын ескере отырып, елдің су ресурстарын тиімді пайдалану технологиялары енгізіледі, сондай-ақ халықты ауыз сумен қамтамасыз ету жөнінде одан әрі іс-қимыл жасалады; 2) инвестициялар тарту, экологиялық проблемаларды шешу, антропогендік жүктеменің келеңсіз әсерін азайту, табиғатты пайдаланушылардың қоршаған ортаға эмиссияны азайту жөніндегі жауапкершілігін күшейту, қалдықтарды кешенді қайта өңдеу мәселелерін де қамти отырып, орнықты дамуды басқару жүйесін оңтайландыру және төмен көміртекті экономиканың «жасыл» саясатын енгізу. Экономиканы әртараптандыру экономикалық әлеуеттің ұтымды аумақтық ұйымдастырылуын құру мен халықтың тыныс-тіршілігі үшін қолайлы жағдайлар жасау мақсатында экономикалық өсу орталықтарын қалыптастыру жөніндегі жоспарлармен үйлестіріледі. Қазақстанның елордасы - Астананың одан әрі дамуына ерекше мән берілетін болады. Астана қаласының орнықты дамуының 2030 жылға дейінгі бекітілген стратегиялық жоспарына сәйкес басты міндеті Қазақстанның астанасын бәсекеге қабілетті экономикасы, ел азаматтары мен туристер үшін тартымды, қолайлы қоршаған ортасы бар қала ретінде қалыптастыру болып табылады. Стратегиялық жоспар-2020 іске асыру кезеңінде Астана қаласының 2030 жылға қарай әлемнің ең бәсекеге қабілетті 30 қаласының қатарына кіруі үшін қажетті жағдайлар жасалады. Елдің басқа аймақтарын дамыту бойынша олардың экономикалық әлеуетін нығайтуға бағытталған шаралар қабылданатын болады. Экономиканы әртараптандырудың стратегиялық мақсаттары
Агроөнеркәсіптік кешен және ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу Жер ресурстарына бай Қазақстанның ауыл шаруашылығы өндірісін дамыту жағынан ұзақ мерзімді салыстырмалы басымдығы бар. Ауыл шаруашылығының өнімділігін арттыру және ауыл шаруашылығындағы өңдеудегі қосылған құнды ұлғайту жөніндегі жұмыс жалғасады. Ауыл шаруашылығында суды тиімді пайдаланудың артуымен қатар, өсімдік шаруашылығын жаһандық жылынудың ықтимал салдарына бейімдеу жөніндегі шаралар іске асырылады. Ауылдық жерлерде ел халқының шамамен 50%-ы тұратынын ескерсек, аграрлық саланы дамыту ауыл халқының өмір сүру сапасын арттырудың түйінді факторы болып табылады. Осыған байланысты ауылдың әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылымын дамыту, оңтайлы ауылдық орналастыруды модельдеу жұмысы жалғасады. Ауыл шаруашылығы саласындағы стратегиялық мақсаттар
Құрылыс индустриясы және құрылыс материалдарының өндірісі Экономиканың өсуімен құрылыс қызметі мен құрылыс материалдарына деген сұраныс артады. Құрылыс материалдарының 50%-ы елге импортталатынын ескерсек, құрылыс индустриясының және құрылыс материалдары өндірісін дамытуға айтарлықтай мүмкіндік бар. Құрылыс саласындағы стратегиялық мақсаттар
Мұнайды қайта өңдеу және мұнай-газ саласының инфрақұрылымы Елдің бай минералдық ресурстары мұнай мен газ экспортының өсуіне ықпал етіп қана қоймайды. Жаңа құбыржолдарды салумен қатар мұнайды және газды өңдеу секторы, оның ішінде интеграцияланған мұнай газ-химия кешенін салу есебінен дамытылатын болады. Мұнайды қайта өңдеу және мұнай-газ секторының инфрақұрылымы саласындағы стратегиялық мақсаттар
Металлургия және дайын металл өнімдерінің өндірісі Металл кенінің зор қорына ие бола отырып, Қазақстанда дайын металлургиялық өнімдердің отандық өндірісін дамыту үшін барлық мүмкіндіктер бар. Металлургия саласындағы стратегиялық мақсаттар
Химия, фармацевтика және қорғаныс өнеркәсібі Химия өндірісін дамыту мақсатында қазірдің өзінде 18 жоба іске асырылуда. Химия өнеркәсібін одан әрі дамыту органикалық химия мен полимерлердің, бейорганикалық химияның базалық өнімдерін, арнайы химикаттар мен тұтыну химиясын шығарумен байланысты болады. Фармацевтика өндірісі дамиды. Қорғаныс өнеркәсібінде елдің Қарулы Күштерін жаңғырту бағдарламалары іске асырылады. Химия, фармацевтика және қорғаныс өнеркәсібіндегі стратегиялық мақсаттар
Атом энергетикасы мен энергияның баламалы көздерін қоса алғанда, энергетиканы дамыту Экономикалық өсу қарқыны және экономиканы әртараптандыру энергетика секторына айтарлықтай қысым жасайды. Өнеркәсіптің отандық салалары біршама энергияны қажет етеді және энергия үнемдеудің айтарлықтай әлеуеті бар. Энергияны пайдалану тиімділігін арттыру жөніндегі шараларды іске асырумен қатар ішкі қажеттіліктерді, әсіресе батыс және оңтүстік өңірлерде қанағаттандыру үшін оның өндірісін үдету талап етіледі. Осыған байланысты энергия көздері мен электр желісі кәсіпорындарында қазіргі қуаттарды кеңейту мен реконструкциялау және жаңаларын салу жөнінде жұмыстар жүргізілетін болады. Энергетика секторын дамыту шеңберінде Қазақстан жаһандық мақсатқа - парниктік газдарды шығаруды азайтуға жәрдемдеседі. Неғұрлым арзан, экологиялық жағынан таза энергия алу әдістерінің бірі атом энергетикасын дамыту болып табылады. Атом энергетика кешендері қолда бар отын және минералдық ресурстарды оңтайлы әрі теңгерімді пайдалануға мүмкіндік береді. Энергияның баламалы көздерін пайдалану үлесі жалпы энергия пайдалану көлемінің 1%-ынан аз. Экологиялық проблемаларды шешу қажеттігін ескере отырып, электр энергетикасын дамытудың басым бағыттарының бірі жаңартылатын энергетика ресурстарын (гидроэнергия, жел және күн энергиясы) пайдалану болып табылады, олардың Қазақстандағы пайдаланылмай отырған әлеуеті өте зор. Электр энергетикасы секторында нарықтық жағдайларда саланың дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін баға және тариф түзу реформалары жүргізіледі. Электр желілері компаниялары үшін тариф түзудің жаңа тетігі енгізілетін болады. Энергетика саласындағы стратегиялық мақсаттар
жүктеу/скачать 378 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|