Қазақстан республикасының ауыл шаруашылық министірлігі технологиялық машиналар және жабдықтар кафедрасы
жүктеу/скачать 1.18 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Металды түзету
| 4 Металл кесу
Кесу деп дайындамалардың бетінен қатты қабықты, қабыршақты, кедір-бұдырлықты алып тастау; жиектер мен қылшықтарды кесу, табақты және сортты материалдың бөлігінде кесу; табақты материалдағы саңылауларды белгілеу бойынша кесу; шпонкалы паздарды, майлау жыраларын және т. б. кесу жүргізілетін слесарлық операция деп аталады. Кесу дөрекі слесарлық операция болып табылады; кесу кезінде бөлшектің бетін өңдеу дәлдігі әдетте 0,5 - 1,0 мм аспайды, бірақ мұндай дәлдікке үлкен тәжірибе болған кезде қол жеткізіледі. Өңделетін бөлшектің мақсатына байланысты кесу таза және қаралай болуы мүмкін. Бірінші жағдайда шапқымен бір жұмыс жолында қалыңдығы 0,5 – тен 1мм-ге дейін, екіншісінде 1,5-тен 2мм-ге дейін металл қабатын алады. Шабу кезінде қол жеткізілетін өңдеу дәлдігі 0,4...1мм құрайды. Металдарды шабу кезінде кесетін құрал ретінде шапқы және крейцмейсель қолданылады, ал ұрмалы құрал ретінде - слесарлық балғалар қолданылады. Сол қолмен ұстап тұратын шапқы немесе крейцмейсель металдың артық қабатын шабуға тиісті орынға қояды, ал балғалармен шапқы басы бойынша соққы жасайды. Слесарлық шапқы - қолмен кесу құралы. Дайындамада өңделетін және өңделген беттер, сондай-ақ кесу беті бар. Өңделетін материал қабаты алынатын бет, ал өңделген – жоңқасы алынған бет деп аталады. Кескен кезде жоңқаның беті алдыңғы, ал қарама-қарсы артқы деп аталады. Сурет 9 - шабатын құрал: а-тіс; б-крейцмейсель; в-жыралар; г-қайрауды бақылауға арналған шаблон https://www.youtube.com/watch?v=GyAZ8GjP0K4 Металды түзету Түзету (түзету) - металл дайындамаларға немесе бөлшектерге дұрыс тегіс пішін беретін слесарлық операция. Түзетуді табақша материалдарды қайшымен, кесекті тістегерішпен кесуден кейін және басқа операциялардан кейін қолданылады. Түзетудің көмегімен сондай-ақ жолақ және шыбық материалды, құбырлар мен сымдарды түзетеді. Шойын бөлшектері түзетілмейді, себебі шойын өте нәзік және түзету кезінде сынуы мүмкін. Слесарлық және әсіресе құрал-саймандық істе, механикалық немесе термиялық өңдеуден кейін үлкен дәлдікпен (миллиметрдің ондық үлесіне дейін) иілген және игерілген бұйымдарды түзетуді бұйымды тегістеу деп те аталады. Түзету қолмен және машинамен болады. Табақшалы дайындамалар мен бөлшектерді қолмен түзету кезінде болат немесе шойын дұрыс плиталар немесе табалар, салмағы 400 - 600 г болат балғалар, мыс, қорғасын, жез, ағаш, бакелит балғалары және т. б. қолданылады. Машинамен түзету қол және жетекті үшвалкаларда, жетекті пневматикалық балғаларда және престерде жүргізіледі. Дәл қазіргі пайдаланып отырған оқу құралында оқу шеберханаларында қолданылатын қолмен түзету ғана қарастырылады. Түзету шығыңқы шамасымен және түзетілетін бұйымның қалыңдығымен соққы күшін өлшей отырып, белгілі бір орындар бойынша болат балғамен немесе жұмсақ материалдан жасалған балғамен соғу жолымен жүргізіледі. Дұрыс плитаның беті, сондай-ақ балғаның бастары түзу, тегіс және жақсы жылтыратылған болуы керек. Қолмен түзету барысында төртбұрышты бойкамен емес, дөңгелек балғаларды пайдалану ыңғайлы, себебі дұрыс ұрмағанда немесе төртбұрышты бойкамен балға қисайған кезде листтінің бетінде кертпелер немесе тіпті тесіктер қалуы мүмкін. Балғаның басы дәл, қисықсыз листқа тию керек. Балғаларды сабының соңынан ұстап, ұру үшін тек қолдың саусағын ғана пайдалану керек. Лист материалды түзету тәсілдері келесіден тұрады. Деформацияланған листті плитаға мүмкіндігінше дөңес жоғары қойып, дөңес графитті қарындашпен немесе бормен айналдырады. Осыдан кейін листтің тік шетінде дөңес бағыты бойынша жиі, бірақ қатты емес соққы түсіріледі. Материал соққының әсерінен созылып, созылған ортаны босатып, бірте-бірте дөңес болады. Дөңестікке жақындағанда соққылар әлсіз, бірақ жиі қолданылуы тиіс. Әрбір соққыдан кейін листке қандай әсер ететінін тексеру керек. Дұрыс емес соққылар листіні жарамсыз жағдайға әкелуі мүмкін екенін есте сақтаған жөн. Ешқандай жағдайда тікелей дөңес бойынша соққы жасауға болмайды, себебі дөңес азаймайды,ұлғаяды. Осылайша, лист бөлшектерін түзету процесінің мәні осы жерлерде материалдың кейбір жұқаруы есебінен листің түзу учаскелерін біртіндеп созудан тұрады. https://www.youtube.com/watch?v=8M8JOjH0Zqw жүктеу/скачать 1.18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|