Қaзақстан республикасының білім және ғылым министрлігі
ІІ тарау 2.1 Электржетектер
жүктеу/скачать 0.5 Mb. Pdf көрінісі
|
| ІІ тарау
2.1 Электржетектер. Электржетек (электропривод) (ЭЖ) деп жұмыс машинаның атқару бөлшектерін іске асыруға және басқаруға арналған электрқозғалтқыш, түрлендіргіш, ауыстырғыш, және басқару құрылғылардан тұратын электромеханикалық жүйені айтады. Электржетектер ішінде кеңінен қолданылатын түрі - қадағалаушы (следящий) электр жетегі. Бақылайтын ЭЖ – жұмыс машинаның атқару органын сырттан берілетін кездейсоқ сигнал негізінде қозғалтуға және басқаруға арналған автоматтандырылған ЭЖ. ГОСТ 16593-79 стандарты бойынша бақылайтын ЭЖ құрамына: электрқозғалтқыш, түрлендіргіш, ауыстырғыш, және басқару құрығылары кіреді. Электрқозғалтқыш құрылғы электр энергиясын механикалық энергияға және керісінше түрлендіруге арналады. Оның бір немесе бірнеше электрқозғалтқыштары болады. 65 Түрлендіргіш құрылғы басқару әсеріне қажетті ток/кернеу/жиілік түрін түрледіріп, немесе электр энергия көрсеткіштерін өзгертеді. Ауыстырғыш, ұзатқыш (передаточное) құрылғы механикалық энергияны ЭЖ электрқозғалтқыш құрылғысынан машинаның атқарушы құрылғысына жіберуге және сәйкестендіруге арналады. Басқару құрылғысы түрлендіргіш/электрқозғалтқыш/ ауыстырғыш құрылғыларды басқаруға арналады. Басқару әсері әдетте датчиктен қуаты аз сигналдар ретінде бақылайтын жетекке келеді. Объектімен басқару үшін кіріс қуаттан бірнеше есе үлкен болатын қуат қажетті, сондықтан жүйеге күшейткіш құрылғыларді қосу керек. Бақылайтын жетекке басқару сигналынан басқа түрлі қоздыру шулары да әсер етеді (ылғалдылық, жел, ауыспалы температура, вибрация, т.б.). ЭЖ құрылымын таңдау: 1. Түрлендіргіш құрылғы құрылғыларына сәйкессіздік бұрышына пропорционал электр кернеуді құруға арналған сезімтал құрылғылар кіреді. Жұмыс принципына сәйкес олар потенциометрлі, индукционды, сыйымдылықтық, фотоэлектрлік, контактілі, магниттік, т.б. бөлінеді. Оларға келесі талаптар қойылады: жоғары дәлдік, жұмыс сипаттамалар сызықтығы, сенімділік, кіші инерциондылық, жоғары ПӘК, т.б. 2. Ток өткізгіштер (токопровод) мен ток таратқыштар (токосъемник) электр желісінің бүтінділігін бір бірінен ұзақта тұрған бөлшектер арқылы Пар. Құжат № _ Қолы _ _ Күні _ Пар._ 18 ИТК г.Алматы 1302000 Автоматтандыру және Басқару қамтамасыз етеді. Олардың талаптары: жұмыс сенімділігі, үйкеліс моменттерін болдырмау, кіші және тұрақты электр кедергіге ие болу, бөлшектерді қыздырмау, т.б. Жағдайға байланысты контактылы және контактысыз ток өткізгіштер қолданылады. Контактылы өткізгіште үзілісті, разъемды, және разъемсыз контактылер болады. Прибор блоктарын қосу үшін штепсель түріндегі разъемды контактілер қолданылады. Үзіліссіз контактілер екі түрлі: қозғалатын және қозғалмайтын болып бөлінеді. Қозғалмайтын контактілер пісіру (сварка) және дәнекерлеу (пайка) арқылы жасалады. Айналым жиілігіне байланысты қозғалатын және сырғанақ контактілер үшін сигналды алуға түрлі схемалар қолданылады. Бөлшектерді баяу бұрауда 66 бұрау бағытына қарама қарсы иілгіш сым пайдаланамыз. Бұраған кезде сым орала бастайды да, ал айналу бағытын өзгерткенде – ағытылады. 3. Ауыстырғыш, ұзатқыш (передаточное) құрылғы ретінде бақылайтын жүйе редукторларын қолданады. Ол автоматты реттеу жүйесінің функциоанлды құрылғысы болып табылады. 2) Бұрылмалы трансформаторлар (тахогенератор) мен сельсиндер конструкциясы Бұрылмалы (вращаюшиеся) трансформаторлар өз функционалды қызметі бойынша екі топқа бөлінеді: дистанционды тасымалдау, санауыш-шешуші құрылғылар үшін жасалатын болып бөлінетін. Дистанционды тасымалдау үшін арналған бұрылмалы трансформаторлар Санауыш-шешуші құрылғылар үшін арналған айналатын трансформаторларға синусты-косинусты, сызықты, масштабты. Қадағалаушы жүйе (следящая система) электр жетегінің құрылғылары Қадағалаушы жүйе редукторына келесі талаптар қойылады: 1) кинематикалық тізбектің кіші инерциондығы (электр қозғалтқыш, электромагниттік муфта, т.б.); 2) қозғалу моментінің минималды мәні; 3) редуктор тізбегіндегі өлі жүріс (мертвый ход) минималды мәні; 4) редуктор кинематикалық тізбегі қатты болу қажет, динамикалық жүктемелерге төтеп беру үшін. Ауыстыру механизмедр ішіндегі кеңінен қолданылатын тіс (зубчатая) механимдері есептеледі. Олардың артықшылығы – жоғары жүктемелік қабілеттілік, жоғары ПӘК, ауыстыру санының тұрақтылығы, жинақтылық, Пар. Құжат № _ Қолы _ _ Күні _ Пар._ 19 ИТК г.Алматы 1302000 Автоматтандыру және Басқару пайдалану қарапайымдылығы, енімділік. Кемшілігіне – дәлдікке қойылатын жоғары талаптар, шу, т.б. А у ы с у ж ү й е с і (система передачи) типтеріне: • сыртқы ілінудің (внешнее зацепление) цилиндрлік түзутісті дөңгелектертер параллель валдарға қозғалыс береді; • сыртқы ілінудің (внешнее зацепление) цилиндрлік қиғаштісті параллель валдарға қозғалыс береді; 67 • ішкі ілінудің цилиндрік дөңгелектері параллель валдар арасына қозғалыс береді; • бұранда (винт) цилиндрлік дөңгелектер 90 градус бұрышпен айналатын валдарға береді. • конустық түзутісті дөңгелектер қиылысатын осі бар валдарға қозғалыс береді. • құрттық (червячная) ауысу крестілік валдарға қозғалыс береді. жүктеу/скачать 0.5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|