Ќазаќстан республикасыныѕ білім жјне єылым министрлігі



жүктеу/скачать 1.42 Mb.
бет9/60
Дата03.10.2023
өлшемі1.42 Mb.
#479683
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   60
МК-Лекция

1 ЭЕМ архитектурасының негізгі түсініктері

Электронды есептеуіш машина (ЭЕМ) немесе компьютер–бұл ақпаратты шығаруға, өңдеуге және жинақтауға арналған программалар мен техникалық құрылғылардың жиынтығы.


ЭЕМ-нің архитектурасында процессор негізгі орынға ие болады. Ол тікелей мәліметтерді өңдеп және бағдарламаларды басқарып отырады. Әр команданы орындау кішігірім амалдарды орындаудан басталады. Оларды микрокомандалар деп атайды. Микрокомандалар жиынтығы ЭЕМ–нің командалар жүйесі және логикалық құрылымы арқылы анықталады.
Сондықтан ЭЕМ–нің әрбір командасы тұрақты есте сақтау құрылғысында (ЕҚС) сақталатын тиісті командаларға сәйкес жүзеге асады. Микрокомандалар арасында уақыттық қатынасты анықтау үшін бірлік уақыты (такт) орнатылады, осы аралықта микрокоманда орындалады. Сондықтан ЭЕМ бір команданы орындау үшін бірнеше тактілерді орындауды қажет етеді. Тактілер шекарасы синхро импульс бойынша беріледі, процессордың арнайы құрылғысы тактілік генератор арқылы тактілік жиілік мГц өлшемі арқылы сипатталады.
2 Сандарды ұсыну форматы
ЭЕМ – дегі кез келген ақпарат бекітілген немесе жылжымалы ұзындықты бинарлы код түрінде ұсынылады. Бинарлық кодтың 0 және 1 мәндеріне ие ең кіші элементтері разряд немесе бит деп аталады. Қазіргі заманғы ЭЕМ-дерде негізгі бірлік ретінде 8 биттен тұратын байтты алуға болады. Физикалық түрде разрядтар арнайы электронды құрылғымен, мысалы триггермен беріледі. ЭЕМ- де сандарды берудің екі формасы қолданылады: бекітілген (бнф) және жылжымалы (жнф) нүктелі. бнф кезінде нүкте орны сан разрядына қатысты қандай да бір жерде белгіленеді, негізінен, үлкенінің алдында немесе кішісінен кейін; бірінші жағдайда сан |N|<1 түрінде,екіншісінде – тек бүтін сандар ұсынылады
(1-сурет).



2n-1


2n-


.....


.....


.....


2j


.....


.....


22


21


2o








2































белгі


.....


Р


А


З


Р


Я


Д


Ы


.....


.....


·



































нүкте

n-1


n-2


.....


.....


.....


j


.....


.....


2


1


0





1-сурет. Белгіленген нүктелі сандарды (бнф) берудің жалпы форматы.
Дәстүрлі түрде бинарлы разрядтар (биттер) реті ЭЕМ-нің супер және жалпы жұмысты түрінде солдан оңға қарай, ЭЕМ-нің басқа түрлерінде – керісінше жүреді. Белгілі разряд сол жақтан шеткі болады. 3-суретте кіші разрядтан кейін бекітілген нүктелі сандарға арналған жалпы бнф көрсетілген; бұл форматта 2(n-1)-ге дейін дәл бүтін сандар ұсынылған. Тура кодты қолдану жағдайында сандарды ұсыну диапазоны 1Ј |N|Ј 2(n-1)-1 құрады; қосымша код сандарды -2n-1Ј NЈ 2(n-1)-1 диапазонда қолдануға мүмкіндік береді, мүнда n=32 шамамен 1Ј |N|Ј 109 ондық бүтін сандар диапазонына сәйкес келеді. Басқа қарастырылған кодтар үшін сандарды беру диапазонын тағайындауды оқырманға қалдырамыз. Алғашқы ЭЕМ-дер бнф-ді нүктені үлкен разрядтың алдында бекітумен қолданды; қазіргі кезде, ондай форма бүтін сандар нүктесін кіші разрядтан кейін бекітумен ұсынуда қолданылады. Егер нүкте кіші разрядтың оң жағынан бастап бекітілсе, онда таңбалары бар бүтін сандар регистрімен нөлді, оң және терісбүтін бинарлы сандарды беруге болады. ЭЕМ моделіне байланысты бүтін сандарды берудің бнф екі форматы қолданылады: таңбамен және таңбасыз; соңғы жағдайда регистдің барлық разрядтары сан модулін беру үшін қолданылады. Бнф сандар форматы мүмкіндіктері бойынша шектелген, мәліметтерді беру жүйелерінде жұмыс жасауға, технологиялық процессті басқаруға бағытталған ЭЕМ-дерде негізгі ретінде қолданылады. ЭЕМ-нің қалған түрлері форматтарды, негізінен, бүтін сандармен жұмыс жасау үшін қолданылады.
Жалпы мақсатты ЭЕМ-дерде негізгіге сандарды жылжымалы нүкте түрінде беретін форманы (жнф) жатқызуға болады, мәліметтерді масштабтауды талап етпейді.Бірақ мұндай
ЭЕМ-дерде жоғарыда қарастырылған бнф жиі қолданылады, әйтпесе мұндай форматтағы бүтін сандарға амалдар қолдану тез орындалады; мұнда, сонымен қатар, адрестер кодтарына индексті арифметиканы қолдану амалдары да жатады. Жалпы жағдайда N-сандарды жнф беру келесідей болады: N=ApM, мұнда M - мантисса; А – негізгі сипаттама және р – оның реті. Негізінен, Ар шамасы екінің бүтін дәрежесін береді. Мантисса (М; таңбалы бөлшек бөлік болып табылады) және рет (р; таңбалы бүтін бөлік болып табылады) А-с.с. сәйкес бинарлы – кодталған түрде ұсынылады. N-сан таңбасы М-мантисса таңбасымен сәйкес келеді; р-рет N-сан түріндегі нүктенің орналасауын анықтайды. 2- суретте жнф жалпы форматы ұсынылған:






Сан таңбасы

жүктеу/скачать 1.42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   60



©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет