Қазақстан республикасының денсаулық сақтау министрлігі қарағанды мемлекеттік медицина академиясы м. Р. Беймбетова жыныстық жолмен жұҒатын аурулар

Клиникалық көрінісі

Ерлердегі соз алдыңғы немесе тотальді уретрит түрінде өтеді. Жаңа жедел алдыңғы созды уретрит кесіп ауырсынуымен кіші дәретке отырғанда білінеді, сарғыш немесе қоңыр түсті іріңді бөліністер көп мөлшерде бөлінеді. Уретра еріншесінің сусіңделіп қызаруы, несеп шығару жолдарының алдыңғы бөлігінің ауырсынуымен, несеп 1-порциясының (200мл) іріңнен бұлыңғыр болуымен сипатталады.

Емдемесе 1-10 күннен соң жедел уретрит жеделдеу кезеңге ауысады, ол кіші дәретке отырғанда сәл ауырсынумен қышумен, аз мөлшерде әсіресе таңертен сірлі - іріңді бөлінулермен, аздап қызарумен сусіңділенумен сипатталады.

Торпидті уретрит жеделдеу кезеңнен немесе басынан басталады. Жаңа жедел тотальді созды уретритте кіші дәретке бару жиілейді, кіші дәретке отырғаннан соң ауырсынады, терминальді гематурия, жиі ауырсынатын эрекциямен, поллюциямен, гемоспермиямен сипатталады.

Несептің 2 порциясы іріңмен лайланады. Жаңа жеделдеу немесе торпидті үрдісте бұл симптомдар аз білінеді немесе болмайды, ал зәрдің 2 порциясы мөлдір (3 айдан соң 95% науқаста ), көбінесе жұмсақ немесе қатты сіңбемен, грануляциямен және десквамациямен өтеді, сонымен бірге эндоуретральды асқыныспен жүреді, оны жұмсақ сіңбеде кілегей қабат ісіңген, қызарған, қанталайды.

Соз әйелдерде көп ошақтылықпен ерекшеленеді және көбінесе симптомсыз жүреді. Сондықтан 10-20% әйелдер ғана дәрігерге өздері қаралады, ал қалғандары жыныстық серіктерінде соз табылғаннан кейін, профилактикалық қараудан соң, асқынудан кейін емделеді.

Әйелдердің несеп жыныс мүшелерінін құрылысының ерекшілігіне байланысты төменгі бөлік созын бөледі:

-уретрит созбен ауыратын әйелдердің 90 % кездеседі. Жаңа жедел уретритте науқас кіші дәретке отырғанда ауырсынуымен ашу сезіміне шағымданады, кіші дәретке жиі барады. Уретра еріні қызарған, ісінген, уретра қабырғасы қамыр тәріздІ консистенциялы, уретра массажынан соң ірің тамшысы бөлінеді. Жаңа торпидті және созылмалы созды уретритте субъективті белгілері болмайды, уретра ернінің қабынулық белгілері болмайды. Уретрада сіңбе анықталады, уретраның сыртқы тесігінен шырышты – іріңді бөлінулер аз мөлшерде шығады;

-вагинит жүкті әйелдерде, әйелдерде менопауза кезінде дамитын қынап қабырғасының қабынуы. Жедел кезеңде көп мөлшерде бөлінулер, қышу, ашу, қынап қабырғасының ісінуі, қызару, әсіресе күмбезде пайда болуына шағымдалады. Торпидті және созылмалы үрдіс кезінде клиникалық белгілері аз немесе болмайды;

-эндоцервицит жатыр мойынның қабынуы - әйелдер созының жиі көрінісі жедел үрдісінде ауырсынуға шағымданады, жатыр мойынының қынаптық бөлігі ісінген, қызарған, цервикальді каналдан лента түрінде бөлінулер, аңка маныңда қызыл эрозия пайда болады;

-созылмалы ағымда жатыр мойынының қанталауы, қалыңдауына әкеледі, оның беткейінде циркулярлы фолликулалы эрозия пайда болады, мойындық бездер қуыстануы көрінеді, ал бөлінулер аз;

-бартолинит –кіреберістің үлкен (Бартолин) бездерінің қабынуы, көбінесе 2 жақты, шығару өзегімен шектелуі мүмкін, без жолын немесе одан тыс жерді қамтиды. Жедел ағымды үрдісте без жолы тығыз немесе қамыр тәрізді консистенциялы ұзынша ауырсынатын ісік тәрізді пальпацияланады. Шығуы бұзылса ретенционды киста , жалған іріңдік дамиды.
Диагностикасы
Создың этиологиялық диагнозы зертханалық уретраның, цервикальді каналдың және бездерінің бөліністерінен, тік ішек, бадамша лакунасынан және аңканың артқы қабырғасының және т .б бөліністерінен гонококкты табу негізінде қойылады.

Жедел және жеделдеу созда науқас антибиотик қабылдамаса және жергілікті дезинфекциялаушы препараттар қолданбаса гонококкты бактериоскопиялық оңай анықтауға болады. Торпидті жаңа және созылмалы созда қоздырғыш аралас өршіту әдісімен анықталады: бұлшық етке 500 000000 микробты гоновакцинаны немесе 25 мкг пирогеналды (биологиялық өршіту) еңгізіледі, уретраның инстилляциясын 0,5 % күміс нитратымен немесе әйел уретрасы мен жатыр мойымен глицериндегі Люголь ертіндісімен немесе 1 – 2 % күміс нитратының ерітіндісін (химиялық өршіту ) жағу арқылы; металл бужды енгізу арқылы (механикалық өршіту); менструация фазасы - әйелдердің ең күшті өршітуі. Аралас өршітуден соң бірінен соң бірі алынған 3 жұғын тексеріледі,жұғынды зәр шыққаннан 4 сағаттан кейін алған жөн, өйткені бөлініс уретрадан зәрмен шайылып кету мүмкін. Соңғы негіздеуді Грам бойынша бояған соң қортындылайды, мұнда нейтрофил ішінде грам теріс диплококк табылу керек.

Культуральды әдіс тікелей микроскопиядан созылмалы созды анықтауда, аралас инфекциялы науқастарда ем қабылдаған (емнің дұрыс еместігінде және рецидивте), сонымен бірге оральді анальді жыныстық қатынасқа күмән туғанда анықтауда көп артықшылығы бар. Антибактериялды препараттан соң гонококктың морфологиялық және тинкториялды қасиеті соншалықты өзгереді, тіпті микроскопия арқылы тану өте қиынға түседі. Мұндай жағдайда культуралды әдіс қолданылады, ол микроскопия арқылы табылған микроорганиздерді анықтайды, яғни гонококкты тексеруін басқа түрлерімен басқа грам теріс кокк пен коккобацилладан, ажыратуға көмектеседі. Асцит – агарға немесе асцитсіз қоректік ортаға, антибактериалды препаратты қабылдаған соң 5 –7 күннен соң егеді. В – лактомазаны бөлетін гонококкты табу үшін келесі, йодометрлік және ацидаметрлік тестпен анықтайды. Гонококкты тікелей иммунофлюоресцентті реакциямен табады. Бұл мақсатта спирт шам отында фиксациялау үшін (уретра, аңқа каналы бөліндісін, қуық асты безі сөлі және т .б (алдынала 1% эозиннің спиртік ертіндісімен метилен көкпен бояйды, кейін флюоресцентті анти сарысумен өңдейді).

Бұл әдісте гонококктар басқа микроорганизмдерден жарық шығару түрімен ерекшеленеді. Гонококктың гендік тануын полимеразды тізбекті реакциямен анықтайды. Оның негізде геном бөлігін амплификациялау , яғни берілген ағзаның нуклеотид тізбегін көп ретті көшіру болып табылады.

Гонококкты табу үшін иммунохимиялық әдістер қолданылады; соның ішінде, соз экспресс- диагностикасы ретінде кездеспелі электроиммунофорез әдісін қолданады. Мұнда антиген көзі ретінде уретра, аңка каналы бөліндісін немесе қуық асты безінің сөлін қолданылады, ол антидене көзі ретінде гипериммунды антигонококкты сарысуды қолданады. Борде – Жангу реакциясын жаңа созда қолданбайды, өйткені ол жұққаннан кейін 3-4 аптадан соң оң мәнді болады; ол емделгенін анықтауда жарамсыз, өйткені созбен ауырған соң 10 жыл бойы оң мәнді болады.
Емі

Жаңа жедел және жеделдеу создың негізгі емі этиотропты препараттармен жүргізіледі. Негізгі антибиотик болып пенициллин қатарындағы препараттар саналады.Бензилпенициллинді бұлшық етке 600 000 бірлік, сосын 300 000 бірлік әр 3 сағат сайын, жаңа жедел және жеделдеу созда курстық доза 4,3 000000 бірлік, жаңа торпидті асқынбаған жедел, жеделдеу асқынған немесе созылмалы созда – 4,2-6,8 000000 бірлік аурудың ауырлығына байланысты.

Ерлердегі жаңа жедел және жеделдеу уретритті бицилин-3 1 – ретті дозасын: 2,4000000 бірлік (1,2000000 бірлік бұлшық етке әр жамбасқа), ішке (инъекцияға дейін 30 минутта) этамидті 1,5 г, әр 3 сағат сайын, курсқа –4,2 г.

В–лактомаза бөлетін гонокок штаммы туғызатын соз емінде спектино-мицин (тробицин), нетромицин (нетилмицин), аугментин, цефтриаксон, це-фотаксим және т.б. қолданылады. Созды – хламидиялы аралас инфекцияда тетрациклин қатарындағы антибиотиктерді, макролидтерді, фторхинолон-мен рифампицинді хламидиялы инфекцияны емдеуде адекватты дозада та-ғайындалады, созды – трихомонадалы инфекцияда – протистоцидті препарат-тарды гонококқа қарсы препараттар алдында немесе бірге қолданылады, саңырауқұлақпен араласқанда Candida тұқымдастығындағы полиенді антибиотиктерді (нистатин, леворин), азольды қосындылар (низорал, кетоконазол) және басқа ашытқы саңырауқұлақтарға қарсы препараттармен (ламизил, орунгал) қолданылады, соз мерезбен бірге жүргенде тез сорылатын антибиотикпен емделеді: пеницилин, спектиномицин.

Арнайы иммундытерапияны бұлшық етке гоновакцинамен 300 000000 – 400 000000 микробты дене 1– 2 күн интервалмен жүргізіледі, реакцияға бай-ланысты дозаны 150 000000 – 300 000000 микробтыденегеарлатады. Бір рет-тік максимальді дозасы 2 000000 микробты дене (1 курс 6-8 рет егеді) арнайы емес - пирогеналмен, аутогемотерапиямен, лактотерапиямен, Т – активин және т.б. жүргізеді. Арнайы және арнайы емес иммунотерапия қол-дану ерентілігі пирогеналмен гоновакцинаны бір шприцта қолданса жоғар-лайды. Протеолиттік ферменттер (трипсин, химоприпсин және т.б.) қабынуға қарсы және бактерияға қарсы препараттар белсенділігін жоғарылатады.

Жергілікті емі жаңа торпидті және созылмалы созды уретритте ерлерде күнделікті калий перманганнатымен (1:6000 – 1 :10 000), хлоргексидинмен (1:5000) шаю жүргізіледі.. Жұмсақ сіңбеде уретра инстиляциясын 0,25 – 0,5 % күміс нитраты ертіндісімен 0,2 % протаргол ертіндісін 1% колларгол ертіндісімен бірге күнара қолданылады, курсқа 6 – 8 емшара, өтпелі және қатты сіңбеде – Вашкевич бойынша тампонаданы 2% протарголдын глицериндегі ертіндісімен аптасына 2 рет (1 курс 4-6 емшара) қолданады, катаральді коликулитте уретраға қисық бужды немесе ұрықтық төмпешікті 10-20 % күміс нитратымен 5-7 күн 1 рет (1 курста 5-7 емшара) қолданады; атрофиялық колликулитте қисық бужды, ұрық төмпегін кортикостероидты майлар қолданылады. Уретра стриктурасын бұждаумен, лидазамен инстиляциялаумен, гидрокортизонмен, 30-40 % диметилсульфонмен емдейді.Тері зақымдалғанда калий перманганатымен (1:10000), фурацилинмен (1: 5000), тридерм кремімен жылы ванналар қолданылады. Жедел простатитті этиотропты препаратпен емдеп, 1-2 күннен соң ыстық микроклизма, лакто – ,гоновакцинатерапияны қолданады.

Жедел құбылыстар бәсеңдеген соң физиотерапияны (ректалды диатермия, лазеротерапия және т.б.) қолданылады. Созылмалы простатитпен созылмалы везикулитте – қуық асты безі (ұрық көпіршіктерінің) массажын күнара (1

курс 12 – 15 рет) физиотерапия ( индуктотерапия, магнитотерапия, лазеротерапия және т.б.) жасалады. Осы фонда иммунотерапияны, ферменттік терапияны, қуық асты безі препаратын – раверон, простатитлен, тамырлық препараттар (эскузан т. б.), ректальды свечалар қабынуға қарсы, спазмолитиктермен, анальгетиктерді, сонымен бірге интерферонмен (виферон свечасы), түймедагымен ыстық клизма тағайындалады, курстын ортасында немесе аяғында этиотропты ем қосылады.

Жедел эпидидимитті стационарда емдейді, науқасқа төсектік режим, уманы суспензориимен иммобилизациялау, этиотропты және патогенетикалық ем: аутогемотерапия, ферментотерапия, ұрық шылбырында новокаинді бөгет, умаға жартылай спирттелген жылы компресс, калий йодидімен электрофорез.

Созылмалы эпидидимитте продигиозан, алоэ сығындысын, жарақаттанған аталық безге шыны тәрізді денені ронидазамен, элекрофорезбен лидаза, фибринолизин, гидрокортизон енгізеді.

Создан жазылуды анықтау ем біткеннен кейін 7-10 күннен соң жасалады. 3 ретті бактериоскопиялық және бір ретті бактериологиялық зертеулерді (аралас провокациядан соң) уретра кілегей қабатынан жұғындыны ( әйелдерде жатыр мойынынан, қынаптан, тік ішектен төменгі 1/3 бөлігінде), сонымен бірге қуық асты безі, ұрық көпіршіктерін, урертроскопиялық- лабораториялық қорытындысы қолайлы болса тіркеуден шығарады, әйелдер 3 тексерістен соң (1 – сі 7-10 күнен соң, 2 – сі менструация кезінде 3 – сі менструация аяқталған соң).

Мектепке дейінгі жастағы қыздар емделіп шыққаның стационарда жүргі-зеді, да оларға 1 айдың ішінде 3 өршіту, 3 жұғынды алады (10 күнде 1 рет).

Созды алдын алу

Біріншілік алдын алу үшін пациенттің сексуальді құлығын өзгерту, мезгілінде жыныстық серіктерінде созды анықтау, клиникалық белгілерінің бар – жоғына қарамастан емдеу жүргізіледі..Презервативсіз жыныстық қатынасқа түсуге тиым салынады, жүктілерді, бедеу адамдарды, қауіп тобындағы адамдарды сапалы алдын ала қарау жүзеге асырылады.

Екіншілік алдын алу қауіп топтар арасында созды алдын алу үшін ағар-ту жұмыстарын жүргізу, симптомсыз науқастарды табу немесе жыныстық жолмен жұғатын аурулардың симптомы бар, бірақ емдік мекемеге медици-налық көмекке қаралмайтындарды табу, ауру жұққандарды диагностикалап, емдеу, ауырған науқастардың серіктерін тексеріп, емдеу жүргізіледі.

Жаңа туған нәрестелерде көздің созын алдын алу мақсатымен 30 % натрий сульфацилының ерітіндісін 2 рет тамызады, бір мезгілде қыздардың жыныс мүшелерін осындай ерітіндімен өңдейді. Балаларда созды алдын алу үшін жеке төсегімен жеке бас тазалығын сақтау заттары болу керек (губка, орамал, және т.б.). Алдын алу үшін санитарлы ағарту жұмыстарын жүргізу, нақты анамнезді жинаудың манызы зор.

Трихомонада - қарапайымдылар типіне, трихомонас тұқымдыстығына, талшықтылар класына жататын бір торшалы ағза.

Оның 3 түрін бөледі: алмұрт тәрізді, амебоидты және бүршік тәрізді.

Трихомонадалар цитоплазмасының өзгерістігіне байланысты өзінің формасын тез өзгерткіш келеді және торша аралық тар қуыстардандан өтіп кетеді. Олар торшамен үйкелісіп олардың рельефін толық қайталайды. Қынаптың, уретраның бөліністерінің таза дақылдарында трихоманадалар аурудың тек бастапқы және жедел кезеңдерінде болады. Аз симптомды және созылмалы ағымды кезінде трихомонадтармен бірге басқа бактериялар анықталуы мүмкін.

Трихомонадалар қоршаған ортада тұрақсыз, 40’ С температурада кептіргенде, және тікелей күн сәулесі әсер еткенде өледі. Әртүрлі антисептиктер оларды жояды. Зақымдалу жыныстық жолмен жүреді.

Урогенитальді трихомониаздың жіктелуі

І. Ағымы бойынша:

1. Жас трихомониаз

-жедел

-жеделдеу

2.Созылмалы трихомониаз – 2 айдан жоғары мерзімде немесе аурудың басталу уақыты белгісіз болғанда.

3.Трихомонадатасушылық

ІІ.Урогенитальді жолдардың зақымдау орны бойынша:

1.Әйелдердің трихомониазы:

-урогенитальді жолдардың төменгі бөлігі: вульвит, бартолинит, кольпит, эндоцервицит, вестибулит, уретрит, парауретрит,

- урогенитальді жолдардың жоғарғы бөлігі: цервицит, сальпингит, цистит.

2. Ер адамдардың трихомониазы - баланит, баланопостит, уретрит, парауретрит, куперит, эпидидимит, везикулит, простатит, цистит.
Аурудың клиникалық көрінісі

Инкубациялық кезең орташа 10-14 күнді құрайды.

шығады. Уретроскопия жүргізгенде гиперемия, уретра кілегей қабатының

ісінуі, эпителий метаплазиясы анықталады

Бартолинит бездердің шығару түтіктеріне паразиттер механикалық немесе

өздерінің белсенді қозғалыстарының нәтижесінде барады.

Трихомонадалармен шығару түтіктері зақымдалады, ал бартолиний безі – бактериялық флорамен зақымдалады. Шығару түтігінің маңында қызару байқалады, түтін қабырғасы инфильтрацияланған, басқан кезде- сұйық іріңді бөлініс бөлінеді.

Вагинит трихомониаздың ең жиі формалары: жедел, жеделдеу және созылмалы түрде жүруі мүмкін. Жедел ағымында науқастар көп мөлшердегі сұйық көпіршіктенген ашық сары немесе жасыл түстес жағымсыз иісі бар бөлініске шағымданады. Қынапты қараған кезде, жатырдың қынаптың бөлігінде жеңіл қанталау болады.

Ажыратады: макулезді кольпит- жалпы гиперемия фонында ашық- қызыл түсті түйреуіштің басындай дақ көрінеді. Гранулезді кольпит- кілегей қабатта ұсақ көпіршіктер пайда болады,таңқурайға ұқсайды.Пальпация кезінде қабыршақтанғандық сезімі туады. Эрозивті кольпит – кілегей қабат эрозияланған немесе аралас.

Жүктілік кезінде эстрогенді гормондардың жоғарылауы пролиферативті үрдестердің күшейуіне, қынаптың эпителиінде гликогеннің жиналуына әсерін тигізеді. Осының барлығы трихомонадалардың қарқынды көбеюіне және аурудың жылдам асқынуына әкеледі.

Цервицит, эндоцервицит созылмалы қабыну процесі бұлшық ет талшықтарының дәнекер ұлпалға ауысуына әкеледі, ол жатыр мойнының қалыпты ашылу механизімін тежейді. Босану кезінде трихоманадалар жатырға және түтіктерге өтіп босанудан кейінгі кезенде асқынулар (эндометрит, пельвиоперитонит) туғызады. Босанған әйел жаңа туған нәрестенің зақымдалу көзі болуы мүмкін.

Зертханалық диагностикасы

Науқыстын анамнез мәліметтеріне, емханалық зерттеу нәтижесіне,

зертханалық зерттеу нәтижелеріне негізделеді. Клиника-лабораторлық зерттеулер бойынша келесі ережелерді сақтау керек:

1 Клиникалық қарау, жұғынға, егуге материалды дәрігер акушер гинеколог алуы керек.

2. Трихомониазбен сырқаттанғандарға 1 құжат амбулаторлық науқастың жеке картасы (Ф. № 065/е) толтырылады.

3. Диспансерлік карта толтырылады (Ф.№ 30).

Жыныстық қатынас туралы мәліметтер амбулаторлық картаға енгізіледі, олар тері венерологиялық диспансерінда тексеріліп, созға өршіту әдістері жүргізіледі. Трихомонадаларды табу үшін нативті немесе боялған препараттарды микроскоппен бірнеше күн қарау жүргізіледі. Үрдістің белсенділігі етеккір кеткеннен кейінгі кезінен байқалады.

Бактериологиялық диагностика үшін қолданылатын орталар:

1. Петровский ортасы.

2. № 1,2,3 орталары.

3.КДО

1.Әйелдерде- қынап, уретра.

2.Еркектерде-уретра.

Материал Фолькман қасығымен алынады, кейін материал ілмекпен қоректік ортасы бар пробиркаға көшіріліп, 37 С температурадағы термостатқа 78

сағатқа қойылады. Содан кейін нативті препаратты шыныда көреді. Бірінші қарағаннан кейін пробирканы 15 күннен қайталап қарайды. КДО ортасы (100,0 мл.тұзды ерітіндіге): натрий хлориді,калий хлориді, кальций хлориді, метилен көгі, 10 мл казеин гидролизаты, 10 мл 2 % мальтоза ерітіндісі, 160 000 бірл. пенициллин және стрептомицин. Жылқы сарысуын ІҚМ сарысуымен сол көлемде ауыстырылуы мүмкін

Емі:

Урогенитальды трихомониаз кезінде науқаста қабыну үрдісінің болу болмауына байланыссыз,қоздырғыш анықталса ем жүргізу қажет.Ерлі-зайыптыларды емдеу бір кезде жүргізіледі.Емдеу кезінде жыныстық қатынасқа тыйым салынады.

№ 1 таблица

Урогенитальды трихомониазды жалпы емдеу

Емделгеннен кейін бұйрық бойынша «Д» бақылауда болады. Ем аяқталған соң 7-10 күннен кейін бақылау, сосын 3 айда 1 рет (ер адам бақылауда 2 ай, әйелдер 3 ай). Әйелдерде зерттеу 3 етеккір циклі мерзімінде жүргізіледі.

Бала ұйымға жазылудың констатациясынан кейін бактериологиялық зерттеудің 3 реттік теріс нәтижесінен кейін жіберіледі.
Алдын алу

Негізгі алдын алу шараларының кешеніне жатады:

-науқасты ерте анықтау, изоляция, дұрыс емдеу, оларды бақылау;

-жұқпа көзін анықтау, емдеу;

-Жыныстық серіктерді тексеру және емдеу;

-санитарлық- ағарту жұмыстары;

-әр науқасқа құжаттар толтыру;
Трихомониазбен ұтымды күресуге ұсынылған шаралар:

1. Барлық науқастар міндетті диспансерлік сапалық емделуге жатады.

2. Науқастар жылына 3 рет келуі керек. Осы уақыт аралығында 5-7 рет трихомонадаға патологиялық материал бактериальды егіледі. Trichomonas, мерезге серологияпық зерттеулер жүргізіледі.

3. Әйелдерге трихомониаз диагнозы қойылғанда дәрігер акушер- гинеколог

тері- венерологиялық диспансеріне оларды жыныстық серіктер туралы мәлімет беруі тиіс.

Адам денесінде торша ішінде хламидиялар ұзақ ұақыт сақталып, реактивтік артриттер мен Рейтер ауруының 25 % жағдайда жүктіліктің ыңғайсыз бітуіне(түсік тастау т.б.) себепкер болады.

Хламидиялық этиологиялы қабыну аурулары еркектерде( гонореялық емес уретрит, эпидидимит, проктит), әйелдерде (кольпит, цервицит, эрозиялар, уретрит, сальпингит, проктит), тіпті нәрестелерде (коньюктивит, отит, пневмония) байқалады.

Хламидиялар – грамтеріс бактериялар. Онда морфологиясы және биологиялық қасиеті бойынша ерекшеленетін элементарлық және инициальді денешік бар.

Элементарлық денешік- торшадан тыс өмір сүруге бейімделген қоздырғыштың инфекциялық формасы. Инициальді денешік – микроорганизмнің репродукциясын қамтамасыз ететін паразиттің торшаішілік формасы.

Хламидиялардың басты биологиялық ерекшелігі болып облигатты торшаішілік даму циклі табылады. Осы кезде спора тәрізді элементарлық денешіктер (ЭД) сезімтал клеткалар фагоциттеледі, бірақ ерімейді, бірінші алмасушы денешіктерге (АТ), кейін ретикулярлық денешіктерге (РД) тасылмалданады. Соңғылары өз кезегімен жаңа элементарлық денешіктер тудырады. Осындай жолмен ие - цитоплазмасында хламидиялардың микроколониялары түзіледі: торшаішілік қосылыстар.

Хламидиялардың торшаішілік даму циклі 2-3 тәулікке жалғасады, осыдан кейін инфицирленген торша бұзылып және торшааралық кеңістікке көптеген жаңа түзілулер ЭД және РД түседі. Сосын жаңа торшалар инфицирленеді. Сөйтіп патологиялық процесс жалғасады.

Хламидиоз жиілігі жоғары: кіші жамбас мүшелерінің және төменгі жыныс жолдарының қабыну ауруларымен қаралған әйелдерде 50%- 40% науқастарда хламидиялар соз түрінде бөлінеді.

Оральдық контрацептив қолданған әйелдерде хламидиоз жиілігі төмендеген. Бірақ тәжірибелік зерттеулер этинилэстрадиол, медроксипрогестерон местранол ацетат эндометрии торшаларында хламидиялар репликациясын тежемейтінін көрсетті.

Хламидиоздің жіктелуі

І. Уақытты бойынша:

А. Жас

Б. Созылмалы

ІІ. Ағымы бойынша:

1. Жедел

3.Торпидті

4.Симптомсыз тасушылық

ІІІ. орналасуы бойынша:

А.Әйелдерде:

-төменгі бөлімдерінде

1.Уретрит

2.Бартолинит

3.Вагинит

4.Эндоцервицит, эндометрит

-Жоғарғы бөлімдерінде:

1.Сальпингит

2.Эндометрит

3.Пельвиоперитонит

1.Уретрит, парауретрит

2.Везикулит,простатит

3.Орхит,эпидидимит

Инкубациялық кезең 10-14 күнге созылады.Хламидиялың этиологиясы ауру ағымының ұзақтығымен, көріністерінің айқын еместігімен, қайталануға бейімділігімен сипатталады. Хламидиоздың клиникалық көріністері, басқа қоздырғыштармен туатын аурулардың симптомдарына ұқсас келеді.

Хламидиялық эндоцервициттің жедел кезеңі цирвикальдың каналдан ірің бөлінумен, сыртқы аңқа гиперемиясы, сонымен қатар жатыр мойнының қынаптық бөлігінің ісінуімен сипатталады. Созылмалы кезеңде іріңді –сірлі бөлініс, жатыр мойнында эрозиялармен сипатталады.

Хламидиялық уретрит дизуриялық бұзылыстармен немесе айқын емес симптомдармен жүруі мүмкін.

Уретраның жедел қабыну көріністері урогенитальді хламидиозбен ауыратындардың 4-5%-де кездеседі.
Диагностикасы

Хламидиялық сальпингит диагнозын қою лапароскопия кезінде арнайы тексеруде ғана мүмкін. Хламидиоз диагнозы арнайы зертханалық зерттеу әдістері нәтижесінің негізінде қойылады. Көрсетілген әдістерді қолданғанға дейін трихомониаз бен кандидозды жоққа шығару керек. Осы кезде хламидияның трихомонадалармен және т.б. қоздырғыштармен бірге болу мүмкіншілігін ескерген жөн.

Хламидиоздың зертханалық диагностикасы көптеген қиыншылықтар тудырады. Цервикальдық канал, жатыр мойнынан, қынаптан алынған жұғынды Романовский-Гимзе әдісімен бояп, микроскопияда 40% жағдайда хламидиялар анықталуы мүмкін. Қазіргі кезде иммуноферменттік және иммунофлюоресценттік, тізбекті полимеразды реакция әдістер қолданылады. Иммунофлюоресцентті әдіс кезінде торшаның сыртында орналасқан ЭД анықтай алатын моноклональды антиденелкр қолданылады.Хламидияны өте тез (30 мин)анықтайтын әдіс.

Иммунноферментті әдіс кезінде қанда хламидияға қарсы антидене немесе жұғында антиген анықталады.Спектрофотометр көмегімен ортаның түсінің өзгеруі байқалады.

ДНК-диагностика әдістері-ПТР,ЛЦР,ДНК-зонды.Бұл қазіргі заманғы аз мөлшердегі микроорганизмдерді анықтайтын жоғары технологиялық әдістер.

Емдеуі

Хламидиялық инфекцияны этиотропты емдеу кезінде тетрациклин қатарының препараттары, макролидтер, сонымен қатар рифампицин қолданылады. Судьфаниламидтер төмен белсенділікке ие.

Жыныс мүшелерінің төменгі бөлімнің жедел қабынуында тетрациклинді әр 6 сағат сайын 500 мг қабылдау керек, 7 күн, курстың доза 14,0 г.

Жедел өрлемелі инфекцияда және созылмалы үрдісте курстың мөлшері 28,0 г. дейін көтеріледі, емдеу ұзақтығы – 14 күнге дейін. Метациклин гидрохлориді 600 мг мөлшері (1-қабылдау), сосын 7 күн бойы әр 8 сағат сайын 300 мг жас, жедел және жеделдеу кезеңде тағайындалады (курс 6,9 г). Асқынған түрлерінде курсты 10 күнге ұзартады.

Морфоциклинмен (тетрациклинге қарсы көрсетілген болса)-көктамыр ішіне 20 мл. 5 % глюкоза ерітісінде. Бірінші 12 сағаттан кейін 0,15, кейін 7 күн бойы 0,15 мг тәулігіне 1 рет. Диоксициклинді препараттар (вибрамицин) асқынбаған формаларында ішке тағайындайды: 0,2 г бірінші қабылдауға, кейін әр 12 сағ. 0,1 г, емдеу курсы 7-14 күн ,доза 1,5-3,0 г.

Антибиотиктер – макролидтер: жедел кезеңде эритромицин әр 6 сағат сайын 7 күн бойы 0,5 г. Хламидиоздың созылмалы және асқынған түрлерінде эрициклин мен диуцифон тағайындалады: алғашқы 3 күнде диуцифон (иммуномодулятор) күніне 3 рет 0,1 г; 4-күннен бастап эрициклин қосады, бірінші 2 күнде тәулігіне 3 рет 1 г, сосын тәулігіне 3 рет 0,75 г. Емдеу ұзақтығы 14 тәулік, эрициклин курсына 25-26 г, диуцифон-4,2г.

Рифампицин мен эритромицин комбинациясы: 1-күні рифампицин 1 рет 900 мг, 2-3 күні 150мг күніне 4 рет,4-5-күні 150 мг күніне 3 рет, емдеу

курсына 3,0г. Сол уақытта науқас эритромицинді де 0,5 г күніне 4 рет қолданады. Емдеу курсы 12 г.

Аралас хламидиялы-создық инфекцияны емдеу үшін диоксициклин гидрохлоридті қабылдау ұсынылады: бірінші қабылдағанға 0,3 г,сосын әр 6 сағат сайын 2 рет 0,1 г,одан кейінгі қабылдаулар әр 12 сағ. сайын 0,1 г,емдеу курсы 8-10 күн.

Сумамед (азитромицин)-антибиотик-макролидтің жаңа түрі, бактериостатик.

Пероральді енгізгеннен кейін сумамед жақсы сіңіріліп әртүрлі тіндерге жылдам тарайды. Жартылай фазасы ұзақ және тіндерден баяу бөлінеді. Осы қасиеттеріне сау дәріні тәулігіне 1 рет қабылдаса жетерлік жедел хламидиялық инфекцияда алғашқы күні 250 мг күніне 2 рет, сосын 4 күн 250 мг күніне 1 рет.Тамақ қабылдаудан 1 сағат бұрын немесе 2 сағаттан кейін қабылдау керек.

Соңғы жылдары хламидиялық инфекцияны емдеу үшін фторхинолон тобының антибиотиктерін қолдануда: пефлоксацин, абактал, цифран, ципробай, заноцин т.с.с. Жедел және жеделдеу түрлерін абакталды 400 мг мөлшерді күніне 2 ретке тағайындайды (8г).

Ципробай 500 мг күніне 2 рет, курстық доза 10,0 г.
Урогенитальды кандидоз
Урогенитальді кандидоз кең жайылым алған ауру болып табылады. Әйелдерде 13,7-51%, ер адамдар 2,2 % анықталған. Бұл патология қазіргі кезде дермато-венеролог, акушер-гинеколог, урологтардың күнделікті тәжірибесінде кездеседі.

Берілу жолы-жыныстық.

Candida тұқымына Cryptococea туыстастығына жататын микроорганизмдер-ашытқы тәріздес саңырауқұлақтар болып табылады.

Candida тұқымының 150 түрі бар.Олар қоршаған ортады тұрақты, мұздату мен кептіруді жақсы көтереді, қайнатқанда бірнеше минуттан кейін өледі.

Candida тұқымдастығы саңырауқұлақтарының құрылысы күрделі, олар патогенді және вирулентті, кандидоциндерді өндіруге қабілетті, белсенді аллерген болып табылады. Ең патогенді және жиі кездесетін түрі Candida albicans.

Candida саңырауқұлақтары табиғатта: өсімдіктерде, әсіресе көкөніс, жеміс-жидектері, сүт өнімдерінде, адамның, жануардың терісімен кілегей қабаттарында кең таралған .

Урогенитальді кандидоз әйелдердің 51% зақымдайды.

Аралас инфекциямен зақымдалған әйелдер саны көбеюде: кандидозды-создық, кандидозды-бактериялық, кандидозды-трихоманадалық, кандидозды-хламидиялық т.б.

Кандидоз көбіне антибиотик өндіретін өнеркәсіпте жұмыс істейтін, босанған жүкті әйелдер босанғанда, гинекологиялық науқастарда дамиды.

Кондитерлік өнеркәсіп жұмысшылары, медбикелерде, сау әйелдерде кандида тасымалдаушылық анықталады.

Әйелдер оральдық контрацептивтерді және ЖІС-ті жиі қолданады. Осы препараттарды қабылдағаннан кейін урогенитальді кандидоз жиі асқыну ретінде дамиды.

Candida alвicans оральдық контрацептивтерді қабылдаған және ЖІС бар әйелдердің 67%-де анықталған және көбісінде клиникалық көріністері болған.

Ашытқы тәрізді саңырауқұлақтар әйелдің жыныс мүшелеріне әртүрлі жолдармен енеді. Асқазан-ішек трактісі гениталийдің зақымдалу көзі болып табылады, яғни аутоинфицирлену жүреді.

Патогенезі

Патогенезі көптүрлі және күрделі, осы уақытқа дейін толық зерттелмеген. Ашытқы тәрізді саңырауқұлақ шартты – патогенді флора. Белгілі бір жағдайда ғана инвазивтілікке, агресивтілікке ие болады.

1.Балалық және егде жас.

3. Гиповитаминоздар В2,В6,В5,С.

4. Жалпы ауыр аурулар.

5. асқазан-ішек аурулары.

6. Жүктілік.

7.гинекологиялық аурулар.

Урогенитальді кандидоздың жіктелуі:

І.Әйелдердің урогенитальді кандидозы:

1.Вульвит.

2.Кольпит.

3.Эндоцервицит.

4.Уретрит.

5.Цистит.

1. Баланит.

2.Баланопостит.

3.Уретрит.

4.Цистит.

5.Простатит.

Кандидозды вульвит - бұл үлкен және кіші жыныс ернеулері, клитордың, қынаптың кіреберісінің ашытқы саңырауқұлақтармен зақымдалуы. Бұл ауру

қышумен, әртүрлі интенсивтегі ашу сезімімен сипатталады. Қараған кезде күрең көк түсті гиперемия байқалады. Кілегей қабаты ісінген, құрғақ, жылтыр. Сирек везикулалар, эрозия болуы мүмкін. Ошақтардың беткеиі ірімшік тәрізді жабынмен жабылуы мүмкін.

Кандидозды кольпит- бұл қынаптың және жатыр мойнының қынаптық бөлігінің зақымдалуы. Қарау барысында диффузды гиперемия, ісіну, кілегей қабаттың құрғақтығы, қынап қабырғасының қалыңдауы байқалады. Беткейлік нүктелік эрозиялар болуы мүмкін. Қынап бөлінісі ірімшік тәрізді түйіндермен қаймақ тәрізді болуы мүмкін.

Кандидозды эндоцервицит- бұл жатыр мойнының цервикальдық каналының зақымдалуы. Кандидоздық кольпитпен бірге жүреді, каналда ақ түйіршіктелген немесе қою ақ кілегейлі бөлініс болуы мүмкін.

Кандидозды уретрит зәр бөлінгенде дизуриялық бұзылыстармен: қышыну, ашу, ауырсынумен сипатталады.

Кандидозды цистит- кезінде науқастарды іштің төменгі бөлігінің ауырсынуы, зәр шығарғандаға ауырсыну мазалайды. Стерильді алынған зәрде булыңғыр, ұсақ түйіршіктер байқалады. Микроскопияда псевдомецелий, лейкоциттерді көруге болады.

Диагностика әдістері
Зерттеу әдісі анамнез жинаудан басталады. Аурудың ұзақтығы және етеккірмен байланысы анықталады. Мұнда мүмкін болатын эндогенді және экзогенді факторларды анықтау керек.

Қарау іш терісінен, шап аймағынан, қасаға аймағынан және перианальді қатпардан басталады. Сыртқы жыныс мүшелерін қарағанда түсіне, ісінуне, бөлініске көңіл аудару керек. Бартолинді бездерін сипап қарағанда, уретра ернеулері қаралады.

Уретрадан, цервикальді каналдан, қынаптан жұғынға және егуге материал алынды. Аурудың зертханалық диагностикасы бактериялогиялық, культуральдық және серологиялық зерттеулер кешенінен тұрады. Грам бойынша боялған нативті препаратты зерттейді, сабуро ортасына егеді. Серологиалық зерттеулер ішінде ең маңызды ашықтын тәрізді антигенмен комплемент байланыстыратын реакция. Оң зертханалық нәтижелерді клиникалық көріністермен бірге ғана бағалайды.
Урогенитальді кандидозды емдеу

Урогенитальді кандидозбен ауыратын науқастардың емі комплексті,кезеңді.Емдеу кезіндегі негізгі шарттардың бірі: кортикостероидтерді,цитостатиктерді,антибиотиктерді қабылдамау

№ 2 таблица

Урогенитальді кандидоздың жалпы және жергілікті емі

Жергілікті ем

Клотримазол - вагинальды таблетка, крем 2 % , мазь 1% 1 рет күніне интравагинальды 7-10 күн.

Нистатин - вагинальды свеча күніне 1 рет интравагинальды 7-10 күн.

Клион Д 100 - вагинальды таблетка күніне 1 рет интравагинальды 7-10 күн

Гино - тровоген - вагинальды шариктер интровагинальды бір ретті.

Пимафуцин - вагинальды таблеткалар 0,025 , вагинальды свеча 0,1 г түнде 1 таблетка немесе свеча 6-10 күн аралығында.

Жүктілердегі урогенитальді кандидозда қолданылады

Жергілікті ем

Клотримазол - қынаптық таблеткалар күніне 1 рет интравагинальді 7-10 күн.

Нистатин - қынаптық свеча күніне 1 рет интравагинальді 7-10 күн.

Гино-травоген - Қынаптық шариктер интравагинальді 1 ретті.

Пимофуцин - қынаптық таблеткалар 0,025 г, қынаптық свеча 0,1 г түнде 1 таблетка немесе свеча 6-10 күн аралығында.

Микобиоценозын қалпына келтіру

Эпиген интим ( спрей ) - күніне 3-4 рет 6-7 күн аралығында.

Лактобактрим - қынаптық тампондар 10 күн аралығында.

Ацилакт - қынаптық тампондар 10 күн аралығында.

Бифидумбактрим - қынаптық тампондар 10 күн аралығында.
Генитальды ұшық
Генитальді ұшық – жыныстық жолмен жұғатын, кең көлемде таралған ауру. Генитальдық ұшық қоздырғышы Herpesviridae, α-герпесвирус туыстастығына жататын қарапайым ұшық вирусы болып табылады.

Генитальді ұшық бір уақытта жедел қабынудың пайда болуымен сипатталады. Ол шамалы қызарған дақ реңінде, көлемі түйреуіштің басындай, мөлдір сұйықтыққа толы көпіршіктердің пайда болуымен сипатталады.Сұйықтық біртіндеп бұлыңғырланады. Герпестік инфекцияның ерекшелігі болып вирусты өмір бойы тасымалдаушылық болып табылады, ол белгілі бір фактор әсерінен реактивациясы болуы мүмкін.

Қарапайым ұшық вирусі қанның иммунокомпетентті торшаларына тропты, адам ағзасының әртүрлі инфекцияларға қарсы тұру қабілетін төмендетеді. Негізгі жұғу жолы – жыныстық. Гениталийдің біріншілік инфекцирленуі орогенитальдық қатынаста сілекей арқылы, тұрмыстық заттар арқылы (төсек жапқыштары), жеке тазалық заттары арқылы, сонымен қатар әртүрлі медициналық манипуляциялар жасағанда жұғуы мүмкін.

Генитальді ұшықта зақымдалған жыныс мүшелерінің кілегей қабаттарының терісі АИВ және т.б. венерологиялық аурулар үшін кіру қақпасы болуы мүмкін. Қайталанбалы генитальді ұшықта науқастарының қалыпты жыныстық қызыметі бұзылады.

Ұрықтың іштен гематогендік жолымен және босану барысында зақымдалуы неонатальдық кезеңде летальді аяқталуы мүмкін.

Жіктелуі

Ι. Қабыну сипатына байланысты:

1. 
   Жедел.
   
2. 
   Созылмалы.
   

1. 
   Біріншілік.
   
2. 
   Қайталамалы.
   

1. 
   Генитальды ұшық.
   

А. Үлкен және кіші жыныс ернеулері.

Б. Вульва.

В. Клитор.

Г. Қынап.

Д. Жатыр мойны.

Ер адамдарда:

А. жыныс мүшесінің басы.

Б. шеткі тән.

В.уретра.

Г.тері.

3. 
   Герпестік проктит
   

Инкубациялық кезеңнен кейін 1-10 күн басталады және келесі қайталамалар ауырлығымен және ағымының ұзақтығымен сипатталады. Науқастарда субфебрильді дене қызуы, жалпы әлсіздік, шап аймағының лимфа түйіндерінің ұлғаюы және ауырсынуы байқалады.

Біріншілік ұшықтың типтік клиникалық көрінісі жыныс мүшелеріде, кілегей қабаттарнда эритематоздық фонда струпты элементтердің пайда болуымен сипатталады. 1-2 күннен кейін көпіршіктер жарылып эрозияға айналады. Науқастарды қышу, ашу сезімі, зақымдалған аймақтардың ауырсынуы мазалайды. Біріншілік ұшықта жедел кезең ұзақтығы 3-5 аптаға созылуы мүмкін.

Қайталамалы генитальды ұшық

Қарапайым ұшық вирусы инфекциясымен зақымдалғандардың көбінде үрдіс қайталамалы сипатқа алады.

Қайталамалы генитальді ұшық үшін көпіршіктердің ерте жарылуы және субъективті көріністердің айқындылығы тән.

Манифестті түрі кайталамалы көпіршікті бөртпелермен сипатталады. Қайталамалы генитальді ұшықтың жиі өршуі науқастардың жалпы жағдайының бұзылуымен жүреді.

Асқынуға дейін 12-48 сағат бұрын жалпы және жергілікті көріністер пайда болуы мүмкін: қышыну, ашу сезімі, қабыну орындарында ауырсынулар, регионарлық лимфаденит, интоксикация көріністері, вирусемия (бас ауруы, қалтырау, субфебрильді дене қызуы). Жеке жағдайларда инфекциялық үрдіске жүйке жүйесінің өзгерістері қосылады.

Қайталамалар сан және балтыр терісінің парестезиясымен жүреді. Генитальды ұшыққа бел-сегізкөз аймағында, кіші жамбас мүшелерінің ауырсыну сезімдерінің болуы тән. Көпіршік сұйықтығын вирусологиялық зерттегенде ЖҰВ анықталады.

Абортивті түрінде зақымдалу ошағы эритематоздық фонда папулезді элемент түрінде, эрозия, ісінген дақ ретінде болуы мүмкін.

Генитальді ұшықтың атипті түрінде тері және кілегей қабаттарда зақымдалу ошақтары болмауы мүмкін. Бұл жағдайда клиникалық көрініс вульваның гиперемиясымен және диффуздық ісінуімен сипатталады.

Қайталамалы генитальді ұшықтың қышымалы түрі болуы мүмкін, бұл үшін айқын қышыну тән.

Субклиникалық түрі микросимптоматикамен көрінеді, аз уақытта (1-3 тәулік) пайда болған жарылулардың қышынумен бірге жүреді. Кейде субъективті сезімдер болмайды, осының салдарынан науқастардың емдеу мекемелеріне қаралуы төмен.

Эпидемиологиялық аспектте атипті және субклиникалық формалар герпес инфекциясының таралуына қауіпті факторлар болып табылады. Бұл түрлерінде клиникалық көріністер фонында қоршаған ортаға ЖҰВ белсенді бөлінуі жүреді.

Ұшықтық уретрит

Зәр шығару кезінде ауырсынулармен және дизуриялық көріністермен сипатталады. Қараған кезде уретраның сыртқы тесігінің гиперемиясы және кілегейлі бөліністер байқалады. Уретроскопия кезінде уретраның алдыңғы бөлігінде ұсақ беткейлік эрозиялар табуға болады.

Науқастарды қышу, ашу және ауырсыну сезімі, ұсақ эрозиялар, кілегейлі бөліністер мазалайды. Ректоскопия кезінде катаральдық қабыну, кейде эрозия анықталады.

Әйелдерде ішкі жыныс мүшелерінің герпестік зақымдалуы эндоцервицит, жатыр мойнының эрозиясы, вагинит түрінде болады. Көбіне науқастар қынаптан әртүрлі сипаттағы және интенсивтегі бөліністердің болуына шағымданады. ЖҰВ – эндоцервит, ЖҰВ –сальпингоофорит диагнозы дәрігерлермен қойылады.

Генитальді ұшық кезіндегі ауырсыну синдромы маңызды орын алады.

Науқастарда көбіне суық тиюге бейімділік, жалпы әлсіздік, субфибрильді дене қызуы , депрессивті жағдай байқалады.

Генитальді ұшық диагностикасы қиын, себебі ЖҰВ әртүрлі инфекциялармен: стрептококк, стафилококк, саңырауқұлақтық флора, хламидиямен бірге жүруі мүмкін.

Зертханалық диагностикасы

Вирусологиялық зерттеу

Материал: көпіршік сұйықтығы, эрозия түбінен қырынды, уретра қабырға-сынан, қынап қабырғасынан, цервикальды каналдан қырынды, қан, сары су.

Алынған материалды 30-40 минутқа 56% этил спиртімен фиксацияланады және боялады (56% этил спирті – 10 с, дистилляцияланган су – 10 с, гематоксилин – 8 мин, сумен жуу – 10-15 мин, эротрозин 0,1% - 30-60 с, 95% этил спирті – 3 мин, ксилол – 5 мин). Жұғын жарық микроскоппен қаралады. Цитологиялық зерттеуде ядроішілік қосылыстармен көпядролы алып торшалар анықталады.

Флюоресцирлеуші антидене әдісінің көмегімен жасалады. Антиденені алдын-ала флюорохроммен қосады. АГ+АД реакциясынан кейін изумрудті жасыл жарықтандырумен люминисценттік микроскопта препаратты қарап вирусті АГ анықтауға болады. Нәтижелерді бағалаған кезде антиген құрылымды торшалардың санын, сипатын, арнайы жарықтандыру орнын және оның қарқындылығына көңіл аударылады. Егер 3-тен кем емес өзгерген морфологиялық эпителидің торшалары болса, жұғын оң болып саналады,

Қазіргі кезде екі әдіс қолданылады:

• 
  Тікелей нұсқа – реакция флюорохроммен байланысқан АГ және АД арасында жүреді.
  
• 
  Тікелей емес нұсқа – басында реакция АГ ЖҰВ және вирусқа антисарысу арасында жүреді, кейін флюорохром антитүрлік глобулинмен жүреді.
  

Генитальды ұшықтың емі

Генитальді ұшықтың вакцинациясы тек бірнеше қайталамалы иммуномодульдеуші және иммуностимульдеуші терапияның әсері болмағанда жүргізіледі.

Ұшықтық инфекцияның жергілікті көріністерінде зақымдалу ошағына әртүрлі препараттар қолданылады.

Қазіргі кезде гелий-неондық лазермен емдеу қолданылады. Бұл терапияны аурудың жедел кезеңінде тағайындайды. Генитальді ұшық асқынған және қайталамалы формаларымен зардап шегуші науқастарды негізгі емі – ұшықтық вакцина.

Науқастарды емдеуді арнайы емес иммунотерапиядан бастау керек.

Арнайы емес иммунотерапия аяқталғаннан соң науқастарға ұшықтық вакцина тағайындайды. Содан кейін дибазол және элеутерококкпен 2 курс ұсынылады. Әр 6-8 айдан кейін осы науқастарға ревакцинация жүргізіледі.

Қайталамалы генитальді ұшықпен сырқаттанған науқастарға ревакцинация арасында иммуномодульдеуші терапия тағайындалады (нуклеинат Na, поливитаминдер, продигизан).

Генитальді ұшықты емдеуде және алдын алуда қазіргі кезде вирусқа қарсы препараттар,эндогенді интерферон,иммунды модуляторлар,жергілікті ем қолданылады.

№ 3 таблица

Генитальді ұшықты жалпы және жергілікті емдеу

Препарат аты	Енгізу әдісі мен кезеңділігі	бірлікті доза		Курс		Ескерту
Иммундық жүйеге әсері
Т – акти- вин	Тері астына аптасына 2 р.	100 мкг		10 инъекция			Клеткалық иммунитет көрсеткіштерін бақылаумен
Тимолин	Б/е күніне 1 р.	10 мг		10 инъекция
Спленин	Б/е күніне 1 р.	1 мл		10 инъекция
Левамизол	Per os күнара тамақтан соң 1 рет н/е 3 күн дік циклмен 4 күндік үзіліс- пен	0,05-0,1 г		3-5 апта			Лейкоцит санын 4000 дейін азайту препарат берілмейді
Нуклеинат Na	Per os тамақтан соң 3 рет/күн	0,01 г		10 күн
Пирогенал	Б/е күніне 1 р.	500-1000 МПД		10-30күн			50 ден 1000 МПД дозаны көтеру
Проди- гиозан	Б/е күніне 1 р.	0,5-1 мл 0,005% ерт.		3-6 күн			Дене температурасын өлшеу
Полиомие литтік вакцина	Per os тамақтануға 2 сағ айына 1 р.	0,2 мл		3 қабылдау
Элеутеро- кокк	Per os күніне 1-2 рет	15-25 тамшы
Дибазол	Per os күніне 2 рет, 4 күн цикл, 3 күн үзіліс		0,02 г		6 аптадан 2 курс, үзіліс 2 апта		Дибазолмен элеутерококкты бір уақытта тағайындамайды.
Витамин В1	б/е күніне 1 р.		6% ерітінді 1 мл		10-15 инъекция		В1 және В12 алмастыру
Витамин В12	б/е күніне 1 р.		3 мл		10-17 инъекция
Қызылшаға қарсы гаммаглобулин	Б/е 3-4 күнде 1 рет		2 мл		5-7 инъекция
Ұшыққа қарсы иммуноглобулин	–‌‌		3 мл		–‌‌		В тобы витамин- дерімен бірге тағайындайды
Қалыпты адам иммуноглобулині	–‌‌		3 мл		–‌‌		–‌‌
Вакцинотерапия
Ұшықтық поли- валенттік вакцина	т/і 7-10 күнде 1 рет		0,2 мл		5 инъекция		Иықтың тері іші кеңістігіне енгізеді, ревакцинация әр 6-8 айдан соң 3-5 рет
Вирусқа қарсы терапия
Ацикловир	Ішке 5 рет күніне		0,2		5-7 күн таб		Рецидив кезінде
Валтрекс	1-2 рет - күніне		0,5		5-10 күн таб		Рецидив кезінде -
Теброфен	Жергілікті күніне 3-4 рет күнара		2-3-5 %		-		Зақымдалу ошақтарына жеңіл жағумен
Алпиразин	Жергілікті күніне 4 рет күнара		1-2-3 %		-
Метосин	Жергілікті күніне 2-3 рет		3%		30 күн		Рецидив кезеңінде емес
Адам интерфероны	-		2 мл		5-7 күн		Рецидив кезеңінде интерферон мен ДНК-азаны қолданар алдында дист. Сумен араластырып марлі көмегімен ошаққа жағады
ДНК-аза	-		-		-
Сульфат жартылай докцилині	-		-		-

Алдын алу – науқастарды диспансерлеу. Жыныстық серіктеріне генитальды ұшық белгілері болмаса да вирусологиялық зерттеулержүргізіледі. УРОГЕНИТАЛЬДІ МИКОПЛАЗМОЗ Micoplasma hominis – қынаптың, жатырдың мойнының, тік ішек кілегей қабатының жиі мекендеушісі – шартты –патогенді Ureaplasma urealiticum – мочевинаны ыдырататын уреаза ферментін өндіруге қабілетті. Микоплазманың патогенездік әсерінің ерекшеліктері Геномның кіші өлшемі микоплазманың синтездік қасиетін төмендетеді. Микоплазмалар аз мөлшерде холестерин, май қышқылдарын өндіреді. Торшалық қабырғаның болмауы ие торшаларының мембранасына енуін қамтамасыз етеді. Бұл оларды ие иммунитетінің гуморальдық және торшалық факторларының әсерінен қорғайды. Микоплазма антигендерінің жасыруына клеткалық мембраналарының ұқсастығы әкеледі. Осының салдарынан оларды ажырату қиын. Жіктелуі Ағымы бойынша: Ι. Жас түрлері – ұзақтығы 2 айға дейін Жедел Жеделдеу Торпидті ΙΙ. Созылмалы түрлері – 2 айдан жоғары ΙΙΙ. Микоплазма тасушылық Урогенитальдық жолдарын зақымдау орнына байланысты А. Әйел уреаплазмозы Төменгі бөлігінің 1.1.Уретрит. 1.2.Парауретрит. 1.3. Вульвовагинит. 1.4.Бартолинит. 1.7Цервицит. Кіші жамбас мүшелерінің 2.1. Эндометрит. 2.2.Сальпингоофорит. 2.3.Пельвиоперитонит. 2.4.Параметрит. Б. Ер адамдардың уреаплазмозы Уретрит. Парауретрит. Парауретральдық абсцесс. Баланит, баланопостит. Цистит. Эпидидимит. Простатит. Микоплазмалар жиі трихомонадалармен, хламидиялармен, гонококктармен бірге жүреді. Осының салдарынан олардың әрбіреуінің патогендік әсері жоғарлайды. Микоплазмалар өзіндік түсік, ерте босану, тубоовариальдық қабыну үндістерінің, босанудан кейінгі сепсистің және бедеуліктің себебі болуы мүмкін. Ер адамдарда бедеулігі сперматозоид қозғалу қабілетін және сперматогенезді бұзумен байланысты. Әйел бедеулігі – жатыр түтігінің бітелуі, эндометрит. Жүкті әйел сырқаттанса, ұрыққа да зақымдық әсері тиеді. Ұрықтың зақымдалу жолдары: Трансплацентарлық. Созылмалы эндометрит ошағынан. Босану мерзімінде. Диагностикасының негізгі әдісі – культуральды (микоплазмаларды стандарттық ертіндіде таңқурайлық түске бояу). Әйелдерден материалды қынаптан, уретрадан, ал еркектерде сперманы, уретра қырындысын, зәрді алады. Тығыз орта – агарға (мочевина бар) егуге болады. 20-30 мл диаметрі бар колониялар түзіледі. Микоплазмалық инфекцияны емдеу үшін тетрациклиндерді, доксициклинді, гентамицинді қолданады. Жүкті емес әйелдерге тетрациклинді күніне 4 рет 100000 ЕД тағайындайды. Қынапты 2 % сода ерітіндісімен өңдегеннен кейін күніне 1 рет 200000 Ед тетрациклин ұнтағын енгізеді, курс 7 күн. Доксициклин – бір күнде 300 мг 1 рет, сосын әр 12 сағ. сайын 100 мг, емдеу курсына 1000 мг, 4-5 күн. Жүктілерге – жергілікті тетрациклин немесе доксициклин.