Жауапкершілік сақтандыруы

Жауапкершілік сақтандыруы

Жәбірленуші осы жағдайда өтемсіз қалмайды, бірақ оны сақтандыру компаниясынан алады.

Мемлекетке бұл сақтандыру түрінің дамығаны тиімді өйткені залал өтемін сақтандырушы төлейді, сақтандырылған және жәбірленуші тұлға сол қалпында, сол игілікті тұрмысында қалады.

Жауапкершілік сақтандыруы, сала ретінде өзінің бастауын 1875 ж. алады бұл жылы. Неміс К.Т. Мольт салалардың нақты бөлінісін жүргізді. Жауапкершілік сақтандыруының дамуына қазіргі кезде көп фактор көмектеседі:

• 
  Халықтың әл-ауқатының өсуі
  
• 
  Заң шығарушы негіздің тұрақты өсуі
  
• 
  Ғылыми – техникалық прогресс
  
• 
  Халықтың ұтқырлығының өсуі
  

Бүгінгі таңда Батыста жауапкершілік сақтандыруды қозғалысқа бай, дамуы кең саланың бірі болып табылады, онда ерекше орынды автоазаматтық жауапкершілік алады.

Жауапкершілік сақтандыруды мүліктік сақтандырудан және жеке сақтандырудан ерекшеленеді. Егер мүліктік. Сақтандыру затты сақтандырса, бағасы бәрімізге мәлім және залал шамасы осы бағадан аспайды, жауапкершілік сақтандыру кезінде алдын ала залал кімге тиетінін және оның шамасы айтылмайдынақты нақты айтқанда мүлік сақтандыруды қандай да бір нақты затты сақтайды, ал жауапкершілік сақтандыруды адамның әл-ауқатын түгелмен сақтайды.

Жеке сақтандырудан жауапкершілік сақтандырудың айырмашылығы –сақтану соммасы жауапкершілік сақтандыруда залал сақтандыруы

Жеке сақтандыруы- бұл мүмкін болатын 3 тұлғаға тиетін залал жағдайының сақтандырылуы.

Бірақ сақтандырушы тек сақтану сомасы мөлшерінде ғана жауап береді, ал сақтандырылуға тек азаматтық жауапкершілік жатады, ешқашан қылмыстық жауапкершілік сақтандырылмайды.

Қандай да бір залал тиген жағдайда талапты тікелей жәбірленушілер ғана айта алады, жанама жәбірленушілер талап қоюға ешқандай құқықтары жоқ.

Талаптар қою үшін қажет:

1. кінәнің болуы немесе құқыққа қарсы әрекет немесе бұзушының әрекетсіздігі

2. залалдың бар болуы

3. 1 және 2айтылғандардың арасындағы байланыстың болуы, болу керек

Залал кез кеоген формада білдірілуі мүмкін:

1. физикалық (өлім, мүгедектік, уақытша еңбеккеқабілетсіздік, эмоциялық немесе эстетикалық залал)

2. адамгершілік

3. материалдық (толық немесе бөлшектеп құрту және де заңсыз жабдықтарды шығындау);

Қаржылық залал-бұл болашақ кірістен, түсімнен, пайдалану құқығынан айырылу.

Үзгілік залал – азаматтың жеке мүліктік емес қасиеттерін бұзатын әрекет (жекебастың атағы, құрмет және жақсы ат, іскерлік бедел, авторлық құқық және т.б.)

Кінә -қазір көпшілік жағдайларда сақтандыру барысында кінәні дәлелдеу қажет емес, бірақ маңызы сұрақтар бойынша зиян келген тұлға кінәні дәлелдеу қажет. Әдетте тәртіп бұзған тұлға тарапынан қарсы әрекет шешімі қабылданады.

Себептілік байланыс қандайда бір тұлғаның жәбірленуші өздігінен әрекеттсіздігінің қорытындысында. Өзіне залал тигендігін дәлелдеу керек.

Маңызды ерекшелігіміен сақтандыру жағдайын реттеу сақтандырушы мен жәбірленушінің арасындағы тікелей баланыс болып табылады.

Сақтандырушы

Залал сақтандыру

сыйлығы

талап сақтандыру

Жәбірленуші

Сақтанушы

тікелей байланыс мүмкіндігі

Азаматтық жауапкершілік сақтандыруы әрбір елде өзінің азаматтық жауапкершіліктің түрінің классификациясы және барлық жауапкершілік сақтандыру өзерігімен.

Автоазаматтық жауапкершіліктің сақтандырылуы

Әлемде жыл сайын жол-транспорттық уақиғадан адамдар жарақаттар алады, автокөлікке және жүкке залал тиеді. Барлық Әлемде қаржылық ауыртпалықтар. Сақтандыру компаниясына жүктеледі. Автоазаматтық жауапкершіліктен сақтандыру жағдайы 3 түрде болуы мүмкін.

1. адамдардың денсаулығына және өміріне залал тигізумен сақтандыру жағдайы;

2. тек материалдық залалды қабылдаумен сақтандыру жағдайы;

3. Адам құрбандығымен, материалдық залалмен сақтандыру жағдайы.

Автоқұқықтық жауапкершіліктің сақтандырудың барлық дамыған елдерде және кейбір таяу шетелдерге ең міндетті түрі болып табылады, яғни, барлық автотранспорт жабдықтардың иегері, заң бойынша, өзінің жауапкершілігін транспорттық жабдықтың иесі ретінде сақтандыру міндетті.

Транспорттық жабдықтың иесі транспорттық жабдықтың қақтығысы кезінде тиген зиянына жауапты: азаматтар айналадағыларға қаупі бар жоғарғы қызметпен байланысты заңды тұлғалар және азаматтар жоғарғы қауіптің көзімен тигізілген зиянның өтемін өтеуге міндетті. Зиян өтемін өтеу меншік құқығында шаруашылық енуде, оперативтік басқаруда және заңдық негізде жоғары қауіптің көзін меңгерген заңды немесе физикалық тұлғаға жүктеледі. Осындай жағдаймен, шын мәнінде сақтандырушы және сақтанушы өз еріктерімен 3 тұлғаға тигізген зияны үшін сақтандыру шартын бекітеді.

Өзінің автоазаматтық жауапкершілігін сақтандыруға қабілетті заңды және физикалық тұлғаларға болады. Егер шарт заңды тұлғамен бекітілсе, онда оның әрекеті берілген транспорттық жабдықтармен басқаруға жіберілген барлық тұлғаларға айтылады. Физикалық тұлғаның шарты бойынша транспорттық жабдықты сенім қағазы арқылы, басқарып жүрген тұлғаның автоқұқықтық меншік жауапкершілігі сақтандырылған болып табылады. Сақтандырудың шарты бойынша сақтанушы көрсетілген лимит құқықтық жауапкершіліктің мөлшерінде (залал жауапкершілігі) өтемін өтеуге міндетті. Сақтандырушы, заң күшінде, 3 тұлғаның денсаулығына, өміріне, мүлкіне тиген зияны үшін орнын толтыруға міндетті.

Автоқұқықтың жауапкершіліктің сақтандыруының объектілері транспорттық жабдықтың қақтығысуы кезінде тиген 3 тұлғамен зиянының жәбірленушінің шығысының орнын жабумен байланысты заң шығарушы ҚР сақтандырушының мүліктік көзқарасына қайшылық емес болып табылады.

Транспорттық жабдықтың қақтығысуымен және өзімен бірге алып кететін байланыстылар сақтандырылған жағдайлар сәттермен болып табылады:

• 
  еңбекке қабілеттіліктің шығыны, жәбірленушінің өлімі
  
• 
  3 тұлғаға кіретін мүлікті жоғалту немесе бұзу
  

1. 
   Жанұя мүшесіне келтірілген залал;
   
2. 
   Оларда жұмыс істейтін тұлғаларға немесе транспорттық жабдық қақтығысында табылған тұлғаларға
   
3. 
   Сақтандырушының немесе оның жетекшілерінің дөрекі байқаусыздықтарымен, және де жабдық қақтығысының , өртке қарсы қорғаныс ережесін, жарылғыш және қауіпті жабдықтарды сақтау ережесін бұзуы.
   
4. 
   Транспорттық жабдықты оқытуға қойылған пайдалану, жарыстарға және раллиға пайдалану, және беріктікке тексеруге пайдалану;
   
5. 
   Игерілмейтін күш және стихиялық бедствие;
   
6. 
   Әскери әрекеттер, азаматтық бойсұнбау и массалық тәртіпсіздіктер;
   
7. 
   Конфискация, бостандығынан айыру және басқа білікті басқару;
   
8. 
   Ядерлық энергияның әсері, уландырғыш заттардың әрекеті және т.с.с.
   

1. жәбірленушінің денсаулығына әсер еткен зақым салдарынан еңбек қабілетін жоғалтқан кездегі айрылған жалақы;

2. денсаулықты қалпына келтірумен байланысты толықтауыш шығыстар;

3. жәбірленушінің асырауында болған тұлғаға келген жалақының бөлігі;

4. жерлеуге кеткен шығыстар;

5. мүлікке тиген залал.

Батыста және бізде де заң жобасымен гарантиялық фондтың, құрылуы қарастырылуда, оннан адамдар белгіленбеген транспорттық жабдықтан зиян көргенде орнын толтыруға өтем ала алады.

Бұл гарантиялық фондқа әрбір, сақтанушы өзінің автоқұқықтық жауапкершілігін сақтай отырып, жиналған сақтандыру жарнасының белгілі пайызын шығарады.