Пән мазмұнының қысқаша сипаттамасы

“Бағалы қағаздар нарығы” курсының пәні қаржы, несие, бағалы қағаздар, биржалық іс оқытылатын басқа да экономикалық пәндермен байланысты экономикалық ғылымның ерікті бөлігін көрсетеді. Бағалы қағаздар нарығы курсының оқыту мақсаты болып студенттермен бағалы қағаздар нарығының теоретикалық және әдістемелік жұмыс істеу аспектілері туралы білім алу ғана емес, сонымен қатар бағалы қағаз нарығында болып жатқан тенденциялар мен процестер анализінің дағдысын алу табылады.

Курсты оқыту қажеттілігі мемлекеттің қаржылық жүйесінде болған радикалды өзгертулермен шартталған. Экономикалық тәжірибе көптеген елдерде бағалы қағаздар нарығы мемлекеттің экономикалық өсуінің жақсы және ең қолайлы қаржыландыру механизмі болып табылады.Бағалы қағаздар нарығының дамуынсыз Қазақстан Республиксының нарықтық экономикасын қаржымен қамтамасыз ету мүмкін емес.Әлемдік тәжірибе қаржылық ресурстардың 50% акция, облигация және басқа да қаржылық құралдарға жатады деп көрсетті.

Қазақстан Республикасында бағалы қағаздар нарығын қалыптастыра және дамыта отырып,мыналар мүмкін болып табылады: экономика және әлеуметтік сфераны қаржыландыру үшін қосымша қаржылық ресурстарды табу, сонымен қатар мемлекеттік бюджет дефицитін жабу, мемлекеттік саясатын және мемлекеттк меншікті жүзеге асыру, нарыққа инвесторларды шақыру.

Осыған байланысты,студенттерге қаржылық нарықта экономикалық зандылық әрекет механизмі,бағалы қағаздар нарығы аумағындағы әрекет ететін нормативтік актілермен қаулылар, сонымен қатар бағалы қағаздар және өндірістік қаржылық құралдармен операцияларды жүргізу тәжірибесі, бағалы қағаздардың құн бағасы мен кірісінің анализдік дағдысын иелену білімі қажет.

Осыдан пәнді оқыту міндеті бағалы қағаздар нарығының теоретикалық негіздерін, принциптері мен ерекшеліктерін меңгеру, оның маңызды мехонизмдері мен әдістерін игеру, бағалы қағаздар нарығын қатысушылардың жұмыс істеу құрылымымен таныстыру, Қазақстан Республикасында бағалы қағаздар нарығының қалыптасуын және оның заңдылық негіздерін оқытудан тұрады.

“Бағалы қағаздар рыногы ” курсының мiндеттерi.

- бағалы қағаздар рыногының қалай жұмыс iстейтiндiгiнiң теориялық негiздерiн ашып көрсету, бағалы қағаздар рыногында айналымға түсетiн бағалы қағаздардың тyрлерiн, олардың шығару механизмiн, оларды тaжiрбие жyзiнде қалай қолданылатынын бiлу үшiн бағалы қағаздар бойынша жyргiзiлетiн операцияларды есептеудiң техникасын меңгеру;

- экономикалық институттардың (қор биржалары, брокерлiк кеңселер, холдингтiл компаниялар) жүмыс iстеу қuрылымдарымен таныстыру;

- бағалы ғағаздар нарығындағы қатынастарды реттейтiн заңдылықтарды оқып үйрену;

• 
  Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығын оқып бiлу.
  

-бағалы қағаздар нарығының ұғымы және қызмет етуінің теориялық аспектілерін меңгеру,сондай-ақ қазіргі қор нарығын ұйымдастыру принциптері мен формаларын білу

-қор нарығының қызметін жақсартуға әсер ететін шараларды өңдеу және алынған теориялық білімді практикада қолдану.

3.4 Курстың алдындағы реквизиттер: қаржы, ақша,несие,банктер

3.5 Курстың кейінгі реквизиттер:бағалы қағаздар портфелін басқару.

4. “Бағалы қағаздар нарығы” пәнінің оқытушыларға арналған жұмыс бағдарламасы
Пән мазмұны: 2 Кесте.

Дәріс түрлері бойынша сағат саның бөлу.

№	Тақырып атауы	Дәріс	Практика	ОСӨЖ	СӨЖ	Әдебиет
1.	I Модуль. Бағалы қағаздар рыногы және бағалы қағаздардың түрлерi. 1 Таќырып. Ќазаќстанныњ ќор нарыѓыныњ пайда болуы. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ орны, р Мемлекеттік жеке меншікті баѓалы ќаѓаздар нарыѓы негізі ретінде жекешелендіру. Жеке меншікіњ сату формалары. Кіші жеке меншік иелікке алу. Массалыќ иелікке алу. Єлеуметтік сфераны жекешелендіру. Жекеше жобаны иелікке алу. Иелікке алудыњ шетел тєжірибесі. Ќазаќстан Республикасында Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ даму жєне ќ±рылу кезењдері. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓы ќаржы нарыѓыныњ ќ±рылуы бµлігі ретінде. µлі, аныќтамасы. Баѓалы ќаѓаздарыныњ спецификалыќ тауары. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ классификациясы. Бастапќы жєне ќайталама нарыѓы. Биржалыќ жєне биржалыќ емес нарыќ. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ ќ±рылымдыќ бµлігі. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ ќатысушылары. Ќазаќстанныњ ќор нарыѓындаѓы ќ±ќыќтыќ негіздері. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ жєне оныњ классификациясыныњ эмитентері жєње инвесторлары.	2	1	3	3	[4.2.1,6-29; 48-71] [4.2.2,6-15] [4.2.3,45-56] [4.2.4, 93-104, 149-161] [4.2.5]
2.	2 Тақырып. Бағалы қағаздар: экономикалық маңызы және олардың топтастыру. Бағалы қағазар туралы түсiнiк және оның маңызы. Бағалы қағаздардың ерекшеліктерi. Бағалы қағаздардың қызметтерi Бағалы қағаздардың түрлерi. Ақшалай және капиталды бағалы қағаздар, үлестiк және борыштық бағалы қағаздар, негiзгi және туынды бағалы қағаздар, мемлекеттiк және корпоративтiк бағалы қағаздар.	1	1	3	3	[4.2.2,15-23] [4.2.4, 9-18] [4.2.5,]
3.	3 Тақырып. Акциялар. Акциялар: толық түсiнiктеме. Акциялардың түрплері. Жай және артықшылығы бар акциялар. Атаулы және ұсынушыға арналған акциялар. Акциялардың құн бағасы және табыстылығы. Акциялар бойынша дивиндтер төлеу тәртiбi.	4	2	6	6	[4.2.1,71-76] [4.2.2,23-56] [4.2.3,185-201] [4.2.4, 18-36] [4.2.5]
4.	4 Тақырып. Облигациялар Облигациялар: толық түciнiктеме. Облигациялардың акционерлiк қоғамдардың акцияларынан айырмашылығы. Облигациялардың түрлерi: атаулы жaне ұсынушыға, процентi және процентсiз, еркiн айналымдағы және шектеулi айнылымдағы облигациялар. Облигациялардың құндық бағасы табыстылығы. Ажио. Дизажио. Дисконт. Аннуитет.	4	2	6	6	[4.2.1,81-94] [4.2.2,99-129] [4.2.3,157—177] [4.2.4, 47—65] [4.2.5]
5.	5 Тақырып. Мемлекеттiк бағалы қағаздар. Мемлекеттiк бағалы қағаздарға мiнездеме. Қазақстан Республикасы үкiметiнiң қарыздық мiндеттемелерiнiң түрлерi мен жiктелiнуi. МБҚ-дың шығару мақсаты. МЕККАМ, МЕОКАМ, МЕАКАМ, ҰЖО қазыналық мiндеттемелердiң эмиссиясының динамикасы мен көлемi.	4	2	6	6	[4.2.1,81-94] [4.2.2,99-129] [4.2.3,157—177] [4.2.4, 47—65] [4.2.5]
6.	6 Тақырып. Туынды бағалы қағаздар. Туынды бағалы қағаздар: толық түсiнiктеме. Туынды бағалы қағаздардың шығарылу мен айналым механизмi. Варранттар. Опциондар. Фьючерстер. Жазылу құқығы. Депозиттар куәлiктерi.	2	1	3	3	[4.2.2,129-152] [4.2.3,201-209] [4.2.4, 205-257] [4.2.5,]
7.	Модуль II. Бағалы қағаздар нарығының инфрақұрылымы және мемлекеттік реттеу 7 таќырып. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ инфроќ±рылымы. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ инфроќ±рылымыныњ т‰сінігі. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ инфроќ±рылымыныњ механизмдері жєне баѓалы ќаѓаздар напыѓыныњ инфроќ±рылымыныњ элементерініњ ќызметі.	2	1	3	3	[4.2.3,6-3 0; 69-75] [4.2.5]
8.	8 Тақырып. Бағалы қағаздар нарығының мемлекеттік реттеу. Маќсаттыњ мазм±ны, баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ мемлекетік ретелуінњ тєсілдерє жєне есептері. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ мемлекеттік реттелуініњ органдары. Ќазаќстандаѓы баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ мемлекеттік реттелуініњ механизмі	2	1	3	3	[4.2.1,40-71] [4.3.28,,10-27] [4.2.4, 143-149]
9.	Модуль III. Бағалы қағаздармен сауданы ұйымдастыру механизмi. 9 Тақырып. Қор биржасының қызмет етуiнiң ұйымдастырылуы. Қор биржаларының құрылу және қызмет ету мақсаты. Қор биржасының орындайтын қызметтерi. қор биржасын құру мен қызмет ету сұрақтары бойынша ҚР-ғы бар заңдылықтар. Қор биржасының акционерлi мен құрылтайшыларының категориялары. Қор биржасының акционерлерiнiң мiндеттерi мен құқықтары. Қор биржасының басқару органының құрамы. Биржалық кеңес пен оның құрамын тағайындау. Қор биржасының ревизиялық комиссиясының ролi. Қор биржасының арнайы атқару кеңесiнiң құрамы. Биржаның клиенттерiне мiнездеме. Биржалық сауда және оның қатысушыларының құрамы. Қор биржасының жұмыс сеансы: оның тiзбесi, құрылымы және жалғасуы. Бағалы қағаздармен кассалық мәмiле жасаудың мазмұны. Олардың қолданылу аумағы. Кассалық мәмiле жасаудың техникасы. Осы операцияның мәртебесi мен кемшiлiгi. Мерзiмдi мәміленiң кезеңдерi және оның орындалуы мен ликвидациясы (тарқауы). Мәмiленiң орындалу уақыты мен орны. Бағалы қағаздардың ликвидициялық курсы түсiнiгi. Мәмiленiң әртүрлiгi. Қаржылық фъючерстер, опциондар және своптар. Туынды бағалы қағаздарды қолдана отырып, курстық жоғарылауы мен төмендеуiне ойнаудың негiздерi. Фъючерстер мен опциондар хеджирлендiру құралы ретiнде. Бағалы қағаздарды сату және сатып алу бойынша мәмiлелердi жұргiзу мен толтыруды ұйымдастыру. Биржалық операцияларды реттеу.	6	2	6	6	[4.2.1,162-180] [4.2.3, 86-108; 138-143] [4.2.4, 129-143] [4.2.5]
10.	10 таќырып. Ќор рейтингі жєне индексі. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓында инвестициялыќ анализініњ негіздері. Ќор нарыѓыныњ фундаментальді жєне техникалыќ анализі. Ќор нарыѓыныњ жаѓдайын аныќтайтын экономикалыќ факторлардыњ классификацитясы. Нарыќќа єсер ететін объективті жєне субъективті факторлардыњ мазм±ны. Баѓалы ќаѓаздардыњ рейтингі. Биржалыќ индекстер.	2	1	3	3	[4.2.2,184-193] [4.2.4, 297-311, 320-329] [4.2.5]
11.	11 таќырып. Баѓалы ќаѓаздармен операциялар жүргізу кезіндегі ќаржылыќ тєуекелдері. Тєуекел т‰сінігі. Ќаржы тєуекелініњ єр т‰рлілігі. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓындаѓы тєуекел т‰рлері. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓындаѓы тєуекелді тµмен дету тєсілдері.	1	1	3	3	[4.2.2,154-162] [4.2.4, 311-320] [4.2.5]
		30	15	45	45

5.	Студенттердің өздік жұмысының тақырыптарының тізімі

1.Әлемдік қор нарығындағы интеграциялық процестер формалары

2.Отандық қор нарығының қазіргі жағдайын талдау

3.Қазақстан Республикасы экономикасы дамуының қазіргі этапында отандық бағалы қағаздар нарығының құрылу және даму проблемалары

4.Бағалы қағаздар нарығын коммерциялық банктердің инвестициялық қызметі

5.Қор нарығындағы инвестициялық қызмет:оның функциялары және міндеттері

6.Бағалы қағаздармен операцияларға салық салу

7.Құжатсыз бағалы қағаздардың құқықтық табиғаты

8.Бағалы қағаздардың шығарылуы және айналысымен байланысты эмитенттердің қаржылық тәуекелдері

9.Қазақстан Республикасында корпоративті бағалы қағаздар нарығының қалыптасуы және дамуының негізгі проблемалары

10.Отандық акциялар нарығының қазіргі кезеңдегі жағдайы

11.Қазақстанның ұлттық компанияларының акциялар нарығы

12.Қазақстанда акционерлік қоғамдардың дивидендтік саясаты

13.Корпоративтік облигацияларды шығару,айналысқа енгізу және өткізу бойынша Қазақстандық және халықаралық практиканы салыстырмалы талдау

14.Қазақстандық және халықаралық практикада вексельдерді қолдану практикасы

15.Капиталды шоғырландыру механизмі ретінде корпоративті бағалы қағаздар нарығы

16.Қазіргі кезеңдегі мемлекеттік бағалы қағаздар нарығы: мемлекеттік бағалы қағаздардың алғашқы және қайталану нарықтары

17.Қазақстан Республикасында бағалы қағаздар нарығының қызмет етуімен байланысты проблемалар

18.Қазақстан Республикасында мемлекеттік бағалы қағаздар нарығының даму перспективалары

19.Шығыс Қазақстан облысындағы муниципалды бағалы қағаздар

20.Мемлекеттік бағалы қағаздарды шығару және таратудың шетелдік тәжірибесі

21.Муниципалды бағалы қағаздар және оларды дамыған елдерде шығару практикасы

22.Атырау,Маңғыстау,Шығыс Қазақстан,Алматы және Астана қалаларының әкімдерінің муниципалды бағалы қағаздары

23.Мемлекеттік бағалы қағаздарды айналысқа шығару және өтеудің Қазақстандық және халықаралық практикасына салыстырмалы талдау

24.Туынды құралдардың қазақстандық нарығының қазіргі жағдайы

25.Қазақстан Республикасында туынды қаржылық құралдар нарығының даму тенденциялары және перспективалары

26.Аймақтық қор нарығы: инвестициялық тартымдылығын бағалау

27.Бағалы қағаздар нарығындағы тәуекелді қорғауды сақтандыру жүйесі

28.Қор нарығындағы инвесторлар құқығын қорғау жүйесі:әлемдік тәжірибе және отандық практика

29.Қазақстан Республикасында биржалық сауданың қазіргі жағдайы және одан әрі даму перспективалары

30.Биржадан тыс нарықтар және оның Қазақстанда қызмет етуі

31.Қор нарығы-портфельдік инвестициалау объектісі ретінде

32.Әлемдік бағалы қағаздардың қазіргі құрылымы

33.Әлемдік бағалы қағаздар нарығының құрылымы және оны бағалау

Мемлекеттік жеке меншікті баѓалы ќаѓаздар нарыѓы негізі ретінде жекешелендіру. Жеке меншікіњ сату формалары. Кіші жеке меншік иелікке алу. Массалыќ иелікке алу. Єлеуметтік сфераны жекешелендіру. Жекеше жобаны иелікке алу. Иелікке алудыњ шетел тєжірибесі. Ќазаќстан Республикасында Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ даму жєне ќ±рылу кезењдері.

Баѓалы ќаѓаздар нарыѓы ќаржы нарыѓыныњ ќ±рылуы бµлігі ретінде. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ орны, рµлі, аныќтамасы. Баѓалы ќаѓаздарыныњ спецификалыќ тауары. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ классификациясы. Бастапќы жєне ќайталама нарыѓы. Биржалыќ жєне биржалыќ емес нарыќ. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ ќ±рылымдыќ бµлігі. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ ќатысушылары. Ќазаќстанныњ ќор нарыѓындаѓы ќ±ќыќтыќ негіздері. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ жєне оныњ классификациясыныњ эмитентері жєње инвесторлары.
2 Тақырып . Бағалы қағаздар: экономикалық маңызы және олардың топтастыру.

Бағалы қағазар туралы түсiнiк және оның маңызы. Бағалы қағаздардың ерекшеліктерi. Бағалы қағаздардың қызметтерi Бағалы қағаздардың түрлерi. Ақшалай және капиталды бағалы қағаздар, үлестiк және борыштық бағалы қағаздар, негiзгi және туынды бағалы қағаздар, мемлекеттiк және корпоративтiк бағалы қағаздар.

Акциялар: толық түсiнiктеме. Акциялардың түрплері. Жай және артықшылығы бар акциялар. Атаулы және ұсынушыға арналған акциялар. Акциялардың құн бағасы және табыстылығы. Акциялар бойынша дивиндтер төлеу тәртiбi.

Облигациялар: толық түciнiктеме. Облигациялардың акционерлiк қоғамдардың акцияларынан айырмашылығы. Облигациялардың түрлерi: атаулы жaне ұсынушыға, процентi және процентсiз, еркiн айналымдағы және шектеулi айнылымдағы облигациялар. Облигациялардың құндық бағасы табыстылығы. Ажио. Дизажио. Дисконт. Аннуитет.

Мемлекеттiк бағалы қағаздарға мiнездеме. Қазақстан Республикасы үкiметiнiң қарыздық мiндеттемелерiнiң түрлерi мен жiктелiнуi. МБҚ-дың шығару мақсаты. МЕККАМ, МЕОКАМ, МЕАКАМ, ҰЖО қазыналық мiндеттемелердiң эмиссиясының динамикасы мен көлемi.

Туынды бағалы қағаздар: толық түсiнiктеме. Туынды бағалы қағаздардың шығарылу мен айналым механизмi. Варранттар. Опциондар. Фьючерстер. Жазылу құқығы. Депозиттар куәлiктерi.

Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ инфроќ±рылымыныњ т‰сінігі. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ инфроќ±рылымыныњ механизмдері жєне баѓалы ќаѓаздар напыѓыныњ инфроќ±рылымыныњ элементерініњ ќызметі.

Маќсаттыњ мазм±ны, баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ мемлекетік ретелуінњ тєсілдерє жєне есептері. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ мемлекеттік реттелуініњ органдары. Ќазаќстандаѓы баѓалы ќаѓаздар нарыѓыныњ мемлекеттік реттелуініњ механизмі.

Қор биржаларының құрылу және қызмет ету мақсаты. Қор биржасының орындайтын қызметтерi. қор биржасын құру мен қызмет ету сұрақтары бойынша ҚР-ғы бар заңдылықтар. Қор биржасының акционерлi мен құрылтайшыларының категориялары. Қор биржасының акционерлерiнiң мiндеттерi мен құқықтары. Қор биржасының басқару органының құрамы. Биржалық кеңес пен оның құрамын тағайындау. Қор биржасының ревизиялық комиссиясының ролi. Қор биржасының арнайы атқару кеңесiнiң құрамы. Биржаның клиенттерiне мiнездеме.

Биржалық сауда және оның қатысушыларының құрамы. Қор биржасының жұмыс сеансы: оның тiзбесi, құрылымы және жалғасуы. Бағалы қағаздармен кассалық мәмiле жасаудың мазмұны. Олардың қолданылу аумағы. Кассалық мәмiле жасаудың техникасы. Осы операцияның мәртебесi мен кемшiлiгi. Мерзiмдi мәміленiң кезеңдерi және оның орындалуы мен ликвидациясы (тарқауы). Мәмiленiң орындалу уақыты мен орны. Бағалы қағаздардың ликвидициялық курсы түсiнiгi. Мәмiленiң әртүрлiгi. Қаржылық фъючерстер, опциондар және своптар. Туынды бағалы қағаздарды қолдана отырып, курстық жоғарылауы мен төмендеуiне ойнаудың негiздерi. Фъючерстер мен опциондар хеджирлендiру құралы ретiнде. Бағалы қағаздарды сату және сатып алу бойынша мәмiлелердi жұргiзу мен толтыруды ұйымдастыру. Биржалық операцияларды реттеу

10 таќырып. Ќор рейтингі жєне индексі.

Баѓалы ќаѓаздар нарыѓында инвестициялыќ анализініњ негіздері. Ќор нарыѓыныњ фундаментальді жєне техникалыќ анализі. Ќор нарыѓыныњ жаѓдайын аныќтайтын экономикалыќ факторлардыњ классификацитясы. Нарыќќа єсер ететін объективті жєне субъективті факторлардыњ мазм±ны. Баѓалы ќаѓаздардыњ рейтингі. Биржалыќ индекстер.

Тєуекел т‰сінігі. Ќаржы тєуекелініњ єр т‰рлілігі. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓындаѓы тєуекел т‰рлері. Баѓалы ќаѓаздар нарыѓындаѓы тєуекелді тµмен дету тєсілдері.