Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық
жүктеу/скачать 1.78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Эразм Роттердамскиий (1469-1536 жж.)
| Ульрих Цвингли (1484-1531 жж.) Швейцариялық реформатор
католиктік ілімдерді кӛп сынаған. Діни сезімді білдірудің кері әсерлерін жаңа пайда болған шіркеулер ӛзгертті. Басқа реформаторлар секілді Цвингли де Христосты Құдай мен адамды байланыстырушы деп ойлаған. Оның осы жалғыз сенімі адамды адасушылыққа әкеледі. Айналасындағыларға : «Құдайды басқа жерде емес, дәл осы храмда екендігіне сенбеңдер. Ол сендер қайда болсаңдарда кӛреді, естиді, егер тілектерің шынайы болса, оны қабыл етеді. Сендерді байлық та, әсем де кӛркем табыттар да тәңірлікке әкелмейді. Жақсылық жасаңдар, күнадан аулық жүріңдер, ӛздеріңді сабырлы ұстаңдар, кӛмекке мұқтаждарға кӛмек кӛрсетіңдер,сонда ғана сендер Құдайдың рахымын аласыңдар...» Швейцарияның шіркеу реформаларына Цюрих елінде тәжрибе жасап, 67 тезистен тұратын бағдарламасын 1522 ж. баяндаған. Монахтар мен монахиняларға монастырьдан шығуға, ал оның ӛкілдеріне отбасын құруға рұқсат етілді. 1524 ж. мамыр айындағы қаулы бойынша суретке, мессаға, органды музыкаға және ӛлген адамның артынан қоңырау шалуға тыйым салынды. Құлшылық ету пслам айтумен шектелді. Цвинглидің ілімі католицизм тұрғысынан кӛп нәрсеге шектеу қойды. Тек екі әдет – шоқыну мен причащение ғана сақталды. 1529 ж. Цвинли Ле Юдпен бірлесе отырып, Библияны неміс тіліне аударып шығады.Осы уақыттан бастап, Қасиетті Писание әрбір сенушінің үстелінен табылатын болды, ал реформаторлық ілім Швейцарияның әр жерінде ӛз орнын алды. Эразм Роттердамскиий (1469-1536 жж.) – нидерландық философ- гуманист, шіркеу ӛмірін сынға алушы ретінде жақсы таныс. Ӛзінің «Ақымақтықты мақтау» атты сол заманғы адамдардың қол кітабына айналған еңбегінде Эразм жамандықты, қулықты, жанкештілікті мазақ етіп жазған. Ол, христиандық ақылдың сыры – ақиқи сенім, қулықсыз мейірімділік жасау, яғни Христаның ізбасарлары мен Қасиетті Писаниеде дейді. Христиандықтың бастауларына келгенде Эразм ежелгі грек халқы мен рим халқының тіл мәдениетін христиандық мәдениетпен байланыстырады. Оның бір дәлелінің ӛзі басқа дәлелдің ӛзінен пайда болған. Осылайша, ол Сократтың жан үшін күш жұмсауын Хрисостың ержүректілігімен байланыстырады. Эразм тәңірлікті танудың, христиандық шарапатты тіл мәдениеті сатыларының арқасында дейді. Ол: «... Егер ӛзіңді Писаниеге толығымен арнасаң,..сен дұпаныңа қарсы тұра аласың. Келешекте осы дінді ұстанушылар осы әскери ӛмірге дайын болып, философтар мен ақындардың шығармаларымен таныс болуы керек». Ӛзіміз байқағандай, Эразмның ойлары Лютердің ойларына ұқсас: католигтік ирерхтардың кӛзқарастарын және римдік тәңірді танудың ерекше түрін қолдану. Бірақ олар еркіндік тақырыбын талқыға салғанда ойлары бір жерден шықпады. Лютер Құдайдың алдында адамдың оған еркіде, жігері де лайықты емес, абзалдығы да жоқ. Тек, адам ӛзінің тағдырын құраушымын деген пікірден арылса ғана құтқарылады. Ал одан аман қалудың жалғыз жолы сенім. Эразм үшін осы еркіндік Құдай мағынасына сай еді. Қасиетті Писание ол үшін – Құдайдың адамдарға үндеуі, ал оған қосылуды әркім ӛзі таңдайды. жүктеу/скачать 1.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|