Бағдарламасы Нысан пму ұс н 18. 2/06 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

КЕЛІСІЛГЕН

Факультет деканы_________________К.К. Ахметов «____»___________200___ж.

ЖжӘҚБ бастығы__________________А.А.Варакута «____»___________200___ж.

- студенттердің спортпен шұғылдану қажеттілігін қалыптастырып, физикалық даму және өзін-өзі дамытуды, денсаулықты шынықтыруды қамсыздандыру;

- алынған білімдер мен қабілеттерді студенттердің салауаутты өмір салтын қалыптастыруда және жоғары шығармашылық, мамандандырылған белсенділікке дайындау;

-дене шынықтыру мен спортты қолдану жайлы базалық ғылыми дәлелденген білімдерді беру;

-спорт пен дене шынықтыруға мотевациялық бағалы қатынасты белгілеу, физикалық жаттығу мен спорттық жүйе сабақтарындағы қажеттілікті қалыптастыру;

- физикалық дамудың иәр жақты білімдер мен қабілетті дамыту, әлеуметтік-мәднеи тәжірибеде, мәдени әлеуметтік бағасын қалыптастыру;

- организмнің физикалық және физиологиялық резервтерінің,м жеке биололгиялық мүмкіндіктерін басқаруды, физикалық жаттығулар жүйесі мен ішкі орта фкаторларын қолдануды қамтамасыз ету;

- әртүрлі спорт түрлер мен физикалық жакттығуларды кезекті өмір мен салауатты өмір салтында қолдануды үйрету;

Спорттық емделу туризмі, дненшынықтырудың емдеу құрамын, жаттығулар жүйесін мамандырылған аурулар ды емдеу мақсатында қолдануды үйрету;

Студент-спортшылардың спорттық шеберлігі дамыту.

Дене шынықтыру, валеология.

жоспары СО ПГУ 7.18.2/07

№2 тақырып. Аяқпен допты тебу. Қозғалмайтын және сырғып бара жатқан допты аяқтың алқымының ішкі және ортаңғы бөлігімен соққы беру. Ұшып бара жатқан және секірген допты тебу. Қысқа және орташа ұзындықтардағы, үстінде доптың астымен алаңға енгізу, талпыну тоқталыстар кезіндегі соққыларды орындау. Дәлдікке тән соққылар.

№3 Тақырып. Аяқ алқымының ішкі жағымен тебу. Соққы қысқа берулер, алаңның аланқайындағы сызықтар, диогоналды берулер, тойтарыс және еркін, қақпаға деген соққылар үшін арналған.

№4 тақырып. Аяқ алқымының ортасымен тебу. Соққының өнімділігі жоғары. Аяқ алқымының ортасымен допты ең үлкен қашықтыққа жіберуге болады. Бұл соққыны мына кезде қолданады: -допты беру, допты ұру. Қақпадан соққылар, қақпаға деген соққылар сонымен қатар айып пұл соққыларын орындаған кездн қолданады.

№5Тақырып. Аяқ алқымының ішкі жағымен тебу. Аяқ алқымының ішкі жағымен тебу кезінде допты «айналдыру» оңай. Бұл соққы тактикалық мақсатта қолданылуы мүмкін.

№6 Тақырып. Табанның ішкі жағымен тебу. Бұл соққыны негізінен финт пен әртүрлі жасырын соққылар және юерулер жасау кезінде қ\олданады.

№7 Тақырып. Аяқтың тұмсығымен тебу. Тұмсықпен тебу кезінде табанды толық емес төменге тартпайды, сонда оның тұмсығы доптың центіне бағытталуы керек.

№8 Тақырып. Тіземен тебу. Жамбастың тез қимылымен допты аяқтың тізесінің жоғарғы бөлігімен тебіңіз.

№9 Тақырып. Өкшемен тебу. Допты тебу өкше мен онымен щектескен табанның бір бөлігімен жүргізіледі.

№10 Тақырып. Допты баспен соғу. Ұшып келе жатқан допты қарсы маңдай ортасымен секіріссіз және секірумен, орында немесе жүгіруде соғу. Соққылар дәлдікке бағытталады: ойын серіктің қақпавсына дәлдненді.

№11 Тақырып. Маңдайдың қаптал бөлігімен соққы жасау. Бұл тәсілмен допты ең үлкен қащықтыққа тойтаруға болады. Маңдайдың қаптал бөлігімен соққы жасау қарсыластан айрылу мақсатында , сонымен қатар қақпаға қарсы соққылар үшін де қолданады.

№12 Тақырып. Бастың артқы жағымен соққы жасау. Осы соққыны жасау кезінде доп тура келгенде, әуелегі арпалыста қолданып допты ойынсеріктерге немесе қақпаға бағыттау үшін жасалынады.

№13 Тақырып. Ырғып келе жатқан допты баспен соғу. Басқа әдіспен допқа жете алмаған кезде ойыншы екі аяғымен алға серпіліп, баспен соққы жасайды.

№14 Тақырып. Сырғып бара жатқан допты тоқтату техникасы. Ұлтанның ішкі жағымен сырғып бара жатқан допты орында, алға, артқа қозғалғанда тоқтату. Кеудеге ұшып ккеле жатқан допты жамбаспен табанның ішкі жағымен тоқтату.

№15 Тақырып. Аяқ алқымының ортасымен допты ұстап алу(ұшып келгенде). Бұл әдіс қатты ұшып келе жатқан допты ұстау үшін қолданады. Егер жақын жерде қарсылас тұрса, ұшып тұрған аяқ алқымының ортасымен ұстап алу мақсат.

№ 16 Тақырып. әуеде ұшып бара жатқан допты үлкен емес биіктікте ұстау. Егер доп тізе биіктігінен биік емес жер бетінде ұшып жүрсе, онда оны ауада табаннның ішкі жағымен ұстап алуға болады. Бұл әдісті жартылай биік ұшқан доптарды, сонымен қатар биік, тым қатты емес траекторияда ұшқан допты ұстау үшін қолданады.

№17 тақырып. Табанның ішкі бөлігімен допты қабылдау. Домалап бара жатқан допты тоқтату, ауамен төмен немесе жартылай жоғары ұшып бара жатқан допты ұстау, табанның ішкі бөлігіндегі грунттан секіріп шыққан допты тоқтату немесе қабылдау.

№18 тақырып. Грунттан секіріп шыққан допты табанның ішкі бөлігімен қабылдау. Бұл тәсіл доп аса үлкен емес траекториямен қарсы ұшып келе жатқан кезде қолданылады, қабылдаушы ойыншының алдына түседі. Доп секіріп кетпес үшін табанның ішкі бөлігімен жерге соғылғаннан кейін ғана тоқтату қажет.

№19 тақырып. Аяқ алқымымен допты қабылдау. Барлық дене салмағы тіреулі аяққа түседі. Тізе біраз бүгулі. Көкіректің жоғарғы бөлігі жай ғана алға еңкеюлі, қолдар тепе-теңдікті ұстап тұрады, көз тек қана допта болу керек. Футболшы тіреулі аяқта жақындап келе жатқан доп жағына сәл бұрылады, ал басқа аяғымен денесінің алдында диагональ бойынша қозғалады. Диагональ бойынша қозғалған аяқты сирақ-табан буынында ішке қарай айналдыру керек.

№20 тақырып. Допты табан астымен қабылдау. Ойыншы алдынан жерден секірген допты табанның астыңғы бөлігі арқылы тоқтатуға болады. Табанның астыңғы бөлігімен допты қабылдаудың екі тәсілі бар: доп табанның астымен соғылып, соның астында қалады немесе доп ойыншы алдынан домалап кетеді

№21 тақырып. Допты өкшемен қабылдау. Футболшы үстінен құлаған доп табанның ішкі бөлігімен немесе өкше ұшымен қабылдап алынады.

№22 тақырып. Допты сирақпен қабылдау. Қабылдаудың мақсаты – допты өз алдына тоқтату, грунт пен сирақ арасында жасалатын бұрышта қабылдау. Жерден секірген доп сираққа соғылып, ойыншыдан қашыққа ұшып кетеді.

№23 тақырып. Допты жамбаспен қабылдау. Доп жоғарыға секіріп немесе секіргеннен кейін жерге құлайтындай етіп жамбаспен қабылдауға болады.

№24 тақырып. Допты ішпен қабылдау. Грунттан секірп шыққан допты бір аяқпен шабуыл жасай отырып немесе жүгіріс кезінде қарсыластың қозғалысы сферасынан алып кетіп, ішпен қабылдауға болады. Қорғаушылар сияқты шабуылдаушылар да осы әдісті, ең бастысы, қарсылас өте сабырлы болып допты күткен кезде қолданады

№25 тақырып. Допты кеудемен қабылдау. Доп грунтқа вертикаль түсетіндей етіп, кеудемен алуға болады.

№26 тақырып. Допты баспен қабылдау. Ұшып келе жатқан допты аяқты кішкене тізеге бүгіп күтеді. Маңдайға соғылғаннан соң доп күшін жоғалтып, ойыншы алдына түседі

№27 тақырып. Допты жүргізу. Аяқ алқымының ішкі бөлігі, аяқ алқымының сыртқы бөлігі. Жылдамдықты өзгерте отырып бекітпелер арсымен ұмтылыс және үдеу жасап, тура және шеңбер, сонымен бірге бағытты өзгерте отырып, оң, сол аяқпен допты жүргізу.

№28 тақырып. Алдамшы қозғалыстар (финттер). Жалған қозғалыстар, алға ұмтыла кету. Қарсыласы сеніп қалатын жалған қозғалыстар көрсету, допты тоқтату. Допты тебудегі жалған қозғалыстар.

№29 тақырып. Допты алып кету. Қарсыласпен жекпе-жекте допты алып кету. Орында тұрып қозғалып келе жатқан адамға қарсы немесе қырынан допты алға ұмтыла аяқпен соғып алу.

№30 тақырып. Допты жылжытып алып кету. Бұл қарсылысы жанынан енді ғана өтіп кетіп, ойын шартын бұзбай иықпен итеріп жанасу мүмкіндігі болмаған кезде қолданылады. Сонымен бірге оның аяқ астынан допты алып шығу үшін қолданылады. Осы жағдайларда жылжытуларды қолданады.

№31 тақырып. Допты қырынан лақтыру. Орыннан лақтыру кезінде аяқтар бірге болады. Допты дәл аяққа лақтыру немесе серіктесінің жүрісіне лақтыру. Допты білекте ұстау, қолдар шынтаққа бүгулі. Доп бас арқылы ұшады, көкірек еңкейеді, аяқтар тізеге бүгіледі.

№32 тақырып. Қақпашы ойынының техникасы. Алаңдағы ойыншының техникасын қақпа айналасында қолдана білу, аулау техникасы, қақпада тұрып, әр түрлі әдіспен допты бере білу және соғу.

№33 тақырып. Қақпа алдындағы қозғалыстар. Допсыз қақпа алдындағы қозғалыстар.

№34 тақырып. Допты секіріп және секірмей қағып алу. Допты орыннан қозғалыссыз, шабуылдаусыз, секіріп және секірмей қағып алу. Ойын кезіндегі соғу мен қағып алу, шыққан қарсыласына қарсы қозғалыстар. Допты шабуылдаумен және шабуылдаусыз қағып алу.

№35 тақырып. Допты жұдырықпен соғу. Допты қағып алу, ол дымқыл және жылтыр болған кезде әрдайым жақсы болмайды. Сондай сәттерде, допты қолға ала алмағанда қақпашыға жұдырықпен соғу басты құрал болады. Қақпашы секірер алдында итеруші аяқтың өкшесіне сүйенеді, содан соң аяқ артында орналасқан тізені бүге отырып, ауырлық центрін итеруші, сәл ғана тізеге бүгілген аяққа аударады. Итеруден кейін, яғни ұшу алдында, екі жұдырық бір-бірінің жанында болады. Көкірек алдында шынтаққа бүгілген қолдар, доп бағытына созылған, олар ауаға доптың «ұшуы» кезінде көмектеседі.

№36 тақырып. Допты бір қолмен дәлдікке лақтыру. Білектің күшті көмегімен лақтыру алдында допты соңғы итеру жасалады, сол сияқты, допты лақтырудың тура бағытын қамтамасыз етеді.

№37 тақырып. Допты дәлдікке, қашықтыққа қолдан және жерден соғу. Қобалжусыз допты өз ойыншысына жерден аяқпен тез соғу немесе қолдан алыс қашықтыққа.

№38 тақырып. Шабуылдау кезіндегі ойын техникасын оқыту әдістемесі. Алаңда маневр жасай білу, допты қабылдау үшін ашылу, қарсыласты алаңдату, алаңның жеке бөлігінде көп басымдық құру керек. Бірнеше мүмкін болатын шешімдерден аса дұрыс және рационалды шешімдерді таңдай білу. Әр түрлі ойын орындарында доппен және допсыз әрекет ете білу. Орташа және ұзын бойлық жіберулер сияқты әр түрлі жіберулерді қолданып серіктестерімен шабуылды ұйымдастыра білу керек. Бір жанасудағы ойын.

№39 тақырып. Допсыз жеке жаттығулар. Алаңда маневр жасай білу, допты қабылдау үшін ашылу, қарсыласты алаңдату, алаңның жеке бөлігінде көп басымдық құру керек. Бірнеше мүмкін болатын шешімдерден аса дұрыс және рационалды шешімдерді таңдай білу. Әр түрлі ойын орындарында доппен және допсыз әрекет ете білу. Орташа және ұзын бойлық жіберулер сияқты әр түрлі жіберулерді қолданып серіктестерімен шабуылды ұйымдастыра білу керек.

№ 40 Тақырып. Доппен жеке жаттығу. Алаңда қарсыластың көңілін аулау, жеке алаңда өзіндік әрекет жасау. Бірнеше мүмкіндіктері бар шешімдердің ең тиімдісін, рационалдысын таңдай білуі керек. Доппен ойнау алаңының әртүрлі жерінде игере білу. Допқа денені бір-ақ рет тигізіп қана ойнау. Допты лақтыруды ауытыру арқылы шабуыл флангін ауыстыру. Өзіне сенімділікпен қарап ойынды өз мойынына алу.

№41 Тақырып. Топтың қорғаныс кезіндегі әрекеті. Щабуылдаушының шабуылы және екі қорғаушының допты алып қояды. Шабуылға бір қорғаушы қатысады, ал екіншісі допты қағыа алуы керек.Басқа да қорғаушылардың қатысуы шабуыл барысында болады.

№ 42 Тақырып. Қорғаныш. Жалғыз шабуылға қатысқан ойыншыны қорғай білу.

№ 43 Тақырып. «Қабырға», «Жүгіру» комбинациясына қарсы тұру.

№ 44 Тақырып. Ойыннан тыс жайды құру. Ойыннан тыс жайды құра білк керек.

№ 45 Тақырып. Қорғаныстың командалық тактикасы. Тез және ақырындап жасалатын шабуылға персоналды, аймақтық және комбинирленген қорғаныш арқылы күш ұйымдастыру.

№ 46 Тақырып. Персоналды қорғаныш. Әрбір ойыншы персоналды қорғаныш кезінде белгілі бір қарсыласқа қарсы тұра білу керек.

№ 47 Тақырып. Аймақтық қорғаныс. Тез және баяу шабуылға қарсы және белгілі аймақта қарсыластарына қарсы тұруға күш ұйымдастыра білу.

Жаттығулар:

№ 48 Тақырып. Топтың тактикалық әрекеті. 2х2 ойыны, 3х3 біррет тию, екі-ақ рет тиетін айналмалы ойын. Қабырғаға ойнау. Екі және төрт шабуылшысы бар қарсыластың қақпасына шабуыл. Стандартты жайдағы комбинация.

№ 49 Тақырып. Комбинирленген қорғаныш. Қорғаныш күшін қорғаныш аймағында тиімді пайдалану.

№ 50 Тақырып. Допқа бір-ақ рет жақындау арқылы допты беру. Допқа бір-ақ рет жақындау арқылы лақтыруды білу керек.

№ 51 Тақырып. Стандартты жағдайдағы комбинация. Стандартты жағдайларда әртүрлі комбинацияларды орындай білу.

№ 52 Тақырып. «Қабырғаға ойнау». Ойын кезінде қабырғаға ойнай білу, яғни допты бір-ақ рет жақындатуды білу.

№ 53 Тақырып. Командалық тактикалық әрекет. Сандық құрамы жағынан көп болуына байланысты қарсы командаға шабуыл ойыны. Құрамы көп шабуылшыларға қарсы шабуыл. Алға тез ұмтылып шығу. Позициялық шабуыл. Стандартты жағдайдағы шабуыл.

№ 54 Тақырып. Тез шабуылдау. Тез қимылмен алға шығып, шабуылдау

№ 55 Тақырып. Позициалдық шабуыл. Белгілі позиция бойынша шабуыл жасай білу.

№ 56 Тақырып. Қақпашының тактикасы. Қақпа орнымен және айыппұл алаңында орын таңдай білу. Допты қағып алу, қорғаушы серіктесінің ойынын қолға ала білу, допты ойынға кіргізу арқылы ойынды шабуылды ұйымдастыру.

№ 57 Тақырып. Төрелік. Төрелікті құрамында үш адамнан тұратын бригада құрайды. Біреуі алаңда, екеуі сызықта болу керек. Бас төреші болып алаңдағы төреші саналады. Барлық шешімді сол қабылдайды. Ойын аяталған соң төрешілер тобына баға беріледі және олардың төрелігін талқылайды.

Мамандықтың (тардың) Нысан

жұмыс бабындағы оқу ПМУ ҰС Н 7.18.1/10

жоспарынан үзінді көшірме

Мамандықтың (тардың) жұмыс бабындағы оқу жоспарынан үзінді көшірме

барлық мамандықтарының студенттеріне арналған

дене шынықтыру пәнінің (спорттық бөлімі футбол)

1. 
   Голдблатт Д. Энциклопедия футбола. Самая полная информация об игре. – М. : АСТ/Астрель, 2003.
   
2. 
   Крисфилд Д.В. Футбол. – М. : АСТ/Астрель, 2005.
   
3. 
   Савин А.В. История футбола. Игроки, тренеры, судьи. Справ.-биограф. Словарь. – М. : Терра-Спорт/Олимпия, 2002.
   
4. 
   Травкин Н.И. История футбола. Планета футбол: Путеводитель по странам и континентам. – М. : Терра-Спорт/Олимпия, 2002.