Сауда.
Өскемен қаласында сауданың 1859 нысандары қызмет етеді. Соның ішінде 6 сауда үйлері, 820 азық-түлік сауда кәсіпорындары, 414 азық-түлік емес тауарлы кәсіпорындар, 297 мамандандырылған сауда кәіспорындары, 322 араласқан ассортименттермен кәсіпорындар, 22 сауда базарлары.
Сауда көлемінің даму динамикасынан тауарайналымның тұрақты өсімі байқалады.
Осыған байланысты сауданың бағыттарын дамыту, ал ішкі сауда стихиялық дамиды. Экономиканың ірі саласы жүйелі қайта қарауда, заңнама базасының жетілдіруі, түсім дамуының механизмдерін әзірлеу.
Осыған байланысты проблемалық моменттерді атап өтуге болады:
– сауда қызметін реттеу саласында әлсіз заңнамамен қамтамасыз ету;
– сауда базарларында көклеңкелі айналымның жоғары деңгейі;
– ішкі саудада инфрақұрылымының дамуының жеткіліксіз деңгейі;
19 сурет.
2010-2012 жылдарға тұтынушы баға индексіне жеке және толайым тауар айналымның өзгеру динамикасы
2010 мен 2012 жылдар аралығында жекелей тауар айналым көлемі 67,6 млрд. теңге немесе 45,7 %, ұқсас аралыққа жекелей тауар айналымның көлемі 27,5 млрд. теңге немесе 7,8 % құрады.
2012 жылдың қорытындысы бойынша жылдық көлемде инфляция деңгейі 6,1 % құрады (2011 ж желтоқсаны мен 2012 жылдың желтоқсаны).(19 сур)
Бағаның негізсіз өсуін болдырмау мақсатында Өскемен қаласында келесі шаралар қолданылуда:
- қалада 19 әлеуметтік бөлімдер жұмыс жасайды. Қосымща желтоқсан айында қаланың 6 базарларында тұрақтандыру қорының өніміні жүзеге асыру бойынша сауда нүктелері (көкөністер, бакалея) ашылды.
- қаланың 22 нан зауытымен меморандум жасалды, соған сәйкес тұрақтандыру қорынан 1 сорттағы ұннан нан 45 теңгеден жіңберіліп, қаланың сауда орындарына бөлкесі 50 теңгеден асырмай жүзеге асырылады.
- «Ақсай Нан» ЖШС қаланың әлеуметтік бөлімдеріне нан 40 теңгеден тасымалданады, жүзеге асыру бағасы 45 теңгеден аспайды.
- 1 сорттағы ұнның бағасын тұрақтандыруға 12 меморандум жасалды.
- «Эмиль» ЖШС, «Ұлан Багратион» ЖШС төмендетілген баға бойынша әлеуметтік бөлімдерге сүтті тасымалдау бойынша қол жеткізілді.
- 2012 жылдың аралығында 27 демалыс күні жәрмеңке өткізілді, ШҚО Тұрақтандыру қорының өнімдерін сатуды ұйымдастырумен.
- тұрақты негізде 40 сауда орындарында тұрақтандыру қорының жеміс көкөніс өнімдері мен бакалейлі тауарын жүзеге асыру жүзеге асырылады.
Саланың даму жағдайына SWOT қорытындылар:
Мықты жақтар:
-
сауда көлемінің оңды динамикасы және тұрғындардың жұмыспен қамтамасыз етілуі;
-
жекеленген сауда рыногында жинақталған қатысушылардың бары.
Әлсіз жақтары:
-
сауда бойынша нормативті құқықтық актілердің жетілдіру сонымен қатар оларда жаңа терминологияның жоқтығы;
-
айналым қаражаттардың тапшылығы;
-
кәсіптік техникалық білім берудің бос жүйесі соның ішінде сауда мамандықтар бойынша.
Мүмкіндіктер:
-
кедендік одаққа кіруге байланысты тауарлы базардың даму болашағы;
-
бәсекелестіктің өсімі сауда желілерінің бәсеке қабілеттілігін арттыру;
-
ішкі базардың тұтынушы тауарлармен толтырылуы.
Қауіптері:
-
импорттық тасымалдаулардан, азық түлік, азық түлік емес тауарлар бойынша тәуелділік;
-
өнімге төмен бәсекелестіккке байланысты шығарылатын тауарларға сұраныстың төмендеуі.
2.2.1.6. Бәсекелестікті дамыту
Қала экономикасының басымды саласында бәсекелестікті дамыту тұрақты түрде жүзеге асырылатын болады, оның ішінде тауарлы нарықта жаңа қатысушылардың пайда болуы үшін қажетті шартарды қолдаумен.
Бәсекелестік ортаны жалпы бекіту негізсіз әкімшілік кедергілерді қысқарту және көліктік қаржылық инфрақұрылымды және оның өңірдің қатысуышыларына қол жетуді дамыту механизмдерін құру.
Бәсекелестік ортаны жақсарту негізсіз әкімшілік кедергілерді қысқарту мен көліктік, қаржылық, энергетикалық инфрақұрылым және нарықтың барлық қатысушылары үшін қол жетімділікті қамтамасыз ету дамытуды ретеудің жою механизмдерін құру болып саналады.
Бүгінгі күнде шағын кәсіпкерлік саласында келесі мәселелер өзекті болып қалуда:
-
даму деңгейіне, қызметтің түрі мен пайда болу уақытына тәуелсіз салық салуда дифференциалды нұсқаның жоқтығы;
-
кепілдік қамтамасыз етудің жоқ болу жағдайында нақты сеткорда бизнес ашу мүмкіндігінің жоқтығы, бизнес ашушылардың бизнесті ашуға мүмкіндіктерінің жоқтығы;э
-
бизнестің жоғарғы операциялық кедергілері;
-
бизнес қызметін жоспарлы және жоспардан тыс тексерулердің көптігі;
-
несиелер бойынша екінші деңгейлі банктерде жоғарғы сыйақы мөлшерлемесі және қайтару механизмін жетілдіру;
-
делдалдық құрылымдардың көп саны;
Шаралар бәсекелестікті дамытуға бағытталды. Сонымен қатар келесі шаралар қабылданды:
-
әлеуметтік-маңызды тауарларға сауда үстеме ақылары мен баға мониторингімен қамтамасыз ету;
-
тартылған ненсиелер бойынша пайыздық мөлшерақыны қаржыландыру;
-
бағаны тұрақтандыру бойынша облыстық және аудандық штаб жұмыстарын жалғастыру;
-
тұрғындарға ауылшаруашылық тауарларды тура сату тәжірибесін жалғастыру, оның ішінде қалада, облыстың аудандарында «демалыс күні» жәрмеңкесі арқылы;
-
ауылшаруашылық тауар өндірушілерді базарларда сауда орындарымен қамтамасыз етуге қолдау көрсету;
Жекелей тауарлы нарықта 20 базарлар субъектілері бар, сонымен «Шығысэнерготрейд» ЖШС AES Кешендер тобына кіретін орынды алады, 2007 жылдың 1 сәуірінен жеке бастамасы бойынша тұтынушылар үшін электр энергиясының кепілдік тасымалдаушысы ретінде өзіне міндет алды.
Бүгінгі күнде қалада электр энергиясын кепілдендірілген тасымалдаушы жоқ, және электрмен қамтамасыз етуге шарт жасаудан бас тартатындар орын алады:
Осыған байланысты қажет:
-
тұтынушыларды энергиямен қамтамасыз ету бойынша нарықтық
субъектілер үшін ұсынылатын, айналым қаражаттар сомасының төмендету бөлігінде біліктілік талапқа өзгерістер енгізілсін;
2) энергия таратушы ұймдарға тұтынушыларды энергиямен қамтамасыз ету мақсатында электр энергиясын сатып алуға лицензия беруге тиым салу;
3) кепілдендірілген тасымалдаушыға бірінші кезеңде бәсекелестікті дамыту үшін алғы шарттарды құру мақсатында кепілдік тасымалдаушы мәртебесін беру бойынша энергия жинақтау ұйымдар үшін конкурс өткізу ережесін әзірлеу;
4) «Шығысэнерготрейд» ЖШС тарапы жағынан болжанбалы әрекеттерді ескере отырып ЭСО кепілді тасымалдаушы мүмкіндігін қарау;
5) электр энергиясын толайым саудада ниетті бәсекелестік құру мақсатында электр энергиясына сатып-алу мәмілелерін ресімдеу және жасауда толайым нарық субъектілеріне талаптарды қаталдау бөлігінде электр энергиясына орталықтан сауда Ережелеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу бойынша АРЕМ мәселесін көтеру қажет.
Сонымен қатар, орта мерзімді және ұзақ мерзімді аралықта орталықтанған саудаларды өткізу бойынша Нұсқаулықтан – электр энергиясының сағаттық көлемі алынып тасталсын. Энергия шығаратын ұйымдар электр энергиясының аз көлемі ЦТ қатысу мүмкіндігі жоқ, бұл электр энергиясын сатып алуға ЭСО мүмкіндіктерін жоғалтады.
Саланың даму жағдайына SWOT қорытындылар:
Мықты жақтары:
1) жекелей тауар айналым мен қызмет көрсету саласының инфрақұрылымын жетілдіру;
Әлсіз жақтары:
1) Делдалдық құрылымдардың көп саны , бұл бағаның артуына әкеліп соқтырады.
Мүмкіндіктері:
Достарыңызбен бөлісу: |